Thành lập Trung tâm tài chính quốc tế: Ưu tiên huy động vốn trung và dài hạn

Phát biểu tại phiên thảo luận tại tổ về Dự thảo Nghị quyết của Quốc hội về Trung tâm tài chính quốc tế tại Việt Nam, Bộ trưởng Bộ Tài chính Nguyễn Văn Thắng nêu rõ, mục đích lớn nhất khi thành lập Trung tâm tài chính quốc tế là nhằm huy động nguồn vốn quốc tế để đáp ứng nhu cầu phát triển kinh tế trong nước. Điều này càng cần thiết đối với Việt Nam hiện nay, khi chúng ta đặt mục tiêu tăng trưởng hai con số từ năm 2026-2045, trong khi nguồn lực ngân sách có hạn.

Theo Bộ trưởng, trên thế giới có 119 trung tâm tài chính quốc tế, trong đó chỉ có 20 trung tâm thành công. Việc chúng ta đi sau sẽ có những thuận lợi và cả thách thức. Về thuận lợi, Việt Nam có thể học tập kinh nghiệm của các quốc gia đi trước để xây dựng cơ chế có lợi thế cạnh trann cho Việt Nam. Dự thảo Nghị quyết trình Quốc hội đã có 14 nhóm chính sách nổi trội để bảo đảm cho chúng ta cạnh tranh được với các trung tâm tài chính trên thế giới, trong đó có nhiều nhóm chính sách vượt trội, có những nhóm chính sách tương đồng.

Bộ trưởng Bộ Tài chính Nguyễn Văn Thắng.

“Cũng có một số yếu tố là hiện nay, chúng ta mới tiệm cận được với một số Trung tâm tài chính quốc tế thành công, chứ chưa thực sự là đã hoàn thiện. Chẳng hạn như vấn đề liên quan giải quyết tranh chấp”, lãnh đạo Bộ Tài chính chia sẻ.

Chia sẻ về mô hình giải quyết tranh chấp, Bộ trưởng Nguyễn Văn Thắng nói Bộ Tài chính đề xuất duy trì hai mô hình gồm: Trung tâm trọng tài quốc tế đặt tại Trung tâm tài chính và Tòa án chuyên biệt. Thực tế, chỉ có 1 tổ chức là Tòa án ở trong Trung tâm tài chính quốc tế. Điểm khác biệt của Tòa án này là về cơ bản, tòa án sẽ căn cứ vào luật pháp quốc tế cũng như thông lệ quốc tế để giải quyết tranh chấp, ngoại trừ những vấn đề liên quan đất đai, chính sách của chúng ta thì mới sử dụng luật pháp của nước ta.

Tòa án cũng sẽ sử dụng thông luật, hay cho phép áp dụng những tiền lệ của các vụ tranh chấp tương tự đã xử lý ở các Trung tâm tài chính quốc tế khác để áp dụng ở đây, với ngôn ngữ chủ yếu bằng tiếng Anh. Bộ trưởng Nguyễn Văn Thắng nhấn mạnh là vấn đề mới nên chúng ta rất thận trọng. Sau thời gian thử nghiệm (sau năm 2030), Việt Nam sẽ tính đến cơ quan xử lý tranh chấp theo đúng thông lệ.

Đồng tình với băn khoăn của các đại biểu, Bộ trưởng Bộ Tài chính Nguyễn Văn Thắng cũng thừa nhận, việc thành lập Trung tâm tài chính quốc tế tiềm ẩn rủi ro, trong đó có 2 rủi ro lớn nhất phải đối mặt và vượt qua.

Một là, Trung tâm tài chính huy động nguồn vốn ngoại tệ để phát triển đất nước. Nếu không có công cụ quản lý chặt chẽ dẫn đến chuyển vốn vào xong lại rút ra ngay, tức là chuyển tiền đầu tư ngắn hạn rồi rút ra, là rất nguy hiểm. Lúc đó có thể dẫn đến hỗn loạn, thậm chí xảy ra khủng hoảng tài chính như kinh nghiệm của Thái Lan năm 2008.

Hai là, có thể tạo ra sức ép liên quan đến tỷ giá, khi mà nhà đầu tư chuyển tiền vào các dự án (như phát hành trái phiếu chẳng hạn) thì sẽ chuyển sang VNĐ, nhưng khi thanh toán họ lại chuyển sang đồng USD hoặc ngoại tệ khác. Điều này có thể xảy ra sức ép về tăng tỷ giá.

“Chính phủ đã lường được hết và chuẩn bị rất kỹ. Sau khi Quốc hội ban hành Nghị quyết về Trung tâm tài chính quốc tế tại Việt Nam, Chính phủ sẽ ban hành 8 Nghị định. Khi thành lập Trung tâm tài chính quốc tế, chúng ta sẽ ưu tiên chủ yếu huy động nguồn vốn trung và dài hạn cho nền kinh tế. Đầu tư vào trái phiếu ít nhất 5 năm, không thì 10-15 năm. Như vậy, khi nhà đầu tư vào, chúng ta sẽ lường được là ở từng thời điểm, khi nhà đầu tư đáo hạn, chúng ta sẽ nắm được nhu cầu chuyển đổi của các quỹ đầu tư, quỹ tài chính, các doanh nghiệp”, Bộ trưởng Nguyễn Văn Thắng nhấn mạnh.

Khi kiểm soát được cả hai rủi ro nêu trên, có cơ chế chính sách nổi trội, theo thông lệ quốc tế, nhà đầu tư vào đây được giảm thuế, được áp dụng các cơ chế để bảo vệ quyền lợi chính đáng của họ.

Một yếu tố vô cùng quan trọng nữa để quyết định thành công của Trung tâm tài chính quốc tế, theo Bộ trưởng Nguyễn Văn Thắng đó là vấn đề vận hành, tổ chức thực hiện. Do đó, cần phải tập trung cho công tác này. Hiện nay, hai địa phương là Tp.HCM và Đà Nẵng rất nhiệt tình, quyết liệt trong việc tham gia xây dựng Đề án cũng như chuẩn bị các điều kiện để vận hành Trung tâm tài chính quốc tế.

An Nhiên