Tạo chuyển biến tư duy sản xuất nông nghiệp
Chuyển đổi diện tích trồng ngô kém hiệu quả sang cây, con khác có giá trị kinh tế cao hơn không chỉ nâng cao hiệu quả sử dụng đất canh tác, khai thác tiềm năng, lợi thế đất đai, điều kiện tự nhiên, tạo việc làm, nâng cao thu nhập mà còn từng bước thay đổi tư duy sản xuất truyền thống để mang lại cuộc sống ấm no cho người dân nông thôn trong tỉnh.
Đề án chuyển đổi diện tích đất trồng ngô kém hiệu quả sang cây trồng, vật nuôi có giá trị kinh tế cao hơn trên địa bàn tỉnh giai đoạn 2023 – 2025 được triển khai hơn một năm qua đang tạo chuyển biến mạnh mẽ trong tư duy sản xuất nông nghiệp của người dân trong tỉnh và tạo ra hiệu quả đa chiều. Với sự chủ động nắm bắt, đánh giá tình hình, sâu sát cơ sở, linh hoạt, quyết liệt trong chỉ đạo, điều hành của ngành Nông nghiệp và UBND các huyện, thành phố với phương châm “cầm tay chỉ việc” hướng dẫn kỹ thuật, tuyên truyền, tập huấn giúp các hộ thực hiện chuyển đổi.
Chuyển diện tích trồng ngô kém hiệu quả sang trồng ớt giúp người dân xã Nậm Ban (Mèo Vạc) có nguồn thu nhập khá.
Mèo Vạc lâu nay người dân chủ yếu trồng cây ngô, không ít diện tích ngô kém hiệu quả do điều kiện địa hình núi đá, thiếu nước. Chủ tịch UBND huyện Mèo Vạc Nguyễn Huy Sắc cho biết: Để tạo đồng thuận trong Nhân dân chuyển đổi sang cây trồng khác có giá trị cao hơn, huyện phổ biến rộng rãi các cơ chế, chính sách về chuyển đổi; tuyên truyền về mục đích, ý nghĩa, hiệu quả của việc chuyển đổi cây ngô sang cây, con khác có giá trị kinh tế cao hơn và tập huấn tổ chức lại sản xuất theo hướng sản xuất hàng hóa tập trung, quy mô theo hình thức liên kết chuỗi giá trị bền vững, thực hành sản xuất theo tiêu chuẩn nông nghiệp tốt, hữu cơ. Lấy hiệu quả sản xuất làm mục tiêu, sản xuất theo kế hoạch và tiêu chuẩn, yêu cầu của thị trường để giải quyết nỗi lo “được mùa mất giá”, nâng cao thu nhập cho người dân.
Với sự đồng thuận của người dân, năm 2024 toàn tỉnh chuyển đổi hơn 539 ha đất trồng ngô kém hiệu quả sang cây trồng, vật nuôi có hiệu quả kinh tế cao hơn, tăng 124,7% so với kế hoạch giao. Trong đó, chuyển đổi trên 428 ha sang trồng cây hàng năm có thị trường tiêu thụ như trồng cây khoai lang, ớt, củ kiệu, bắp cải, củ cải, gừng, mướp đắng rừng, rau đậu các loại, trồng cỏ chăn nuôi, sâm khoai, Tam giác mạch, dong giềng, hoa hướng dương; chuyển đổi trên 110 ha sang trồng cây lâu năm, chủ yếu trồng cây ăn quả như xoài, lê, mận, nho, na, đào và cây dược liệu. Các huyện đã giải ngân hỗ trợ chuyển đổi đất trồng ngô kém hiệu quả sang cây trồng, vật nuôi khác được trên 3,5 tỷ đồng.
Người dân xã Thuận Hòa (Vị Xuyên) chuyển đổi diện tích trồng ngô kém hiệu quả sang trồng rau.
Qua đánh giá của các địa phương, diện tích đất trồng ngô chuyển đổi sang trồng cây hàng năm ngắn ngày ước giá trị thu nhập đạt được sau khi trừ đi chi phí đầu tư khoảng từ 15 - 20 triệu đồng/ha, cao gấp từ 1-1,5 lần so với trước khi chuyển đổi. Điều đáng nói, nhận thức của Nhân dân về sản xuất cây trồng hàng hóa tập trung với tiêu thụ sản phẩm, sản xuất nông nghiệp gắn với phát triển du lịch, dịch vụ, giải quyết việc làm. Người dân biết lựa chọn giống cây trồng tốt, ít sâu bệnh, thực hiện tốt các biện pháp phòng trừ, hạn chế sử dụng thuốc bảo vệ thực vật, sử dụng thuốc đúng cách, liều lượng, góp phần bảo vệ môi trường. Áp dụng quy trình kỹ thuật tiên tiến trong sản xuất, sản phẩm làm ra được tiêu thụ 100% từ các chuỗi liên kết bao tiêu sản phẩm; giá trị thu được gấp 2 lần so với trồng ngô.
Phó Giám đốc Sở Nông nghiệp và Môi trường Vũ Văn Hiếu cho biết: Đề án chuyển đổi diện tích trồng ngô kém hiệu quả sang cây, con khác có giá trị kinh tế cao hơn là hướng đi mang tính đột phá, tạo ra hiệu quả đa chiều nhưng do đất ngô chuyển đổi chủ yếu là đất nương, đồi núi dốc, tầng canh tác mỏng nên việc lựa chọn, bố trí cơ cấu cây trồng phù hợp gặp nhiều khó khăn. Diện tích đất chuyển đổi còn nhỏ lẻ, manh mún nên chưa thể tổ chức sản xuất thành vùng hàng hóa chuyên canh có quy mô. Mặt khác, việc áp dụng tiến bộ khoa học kỹ thuật vào sản xuất chưa đồng bộ, đầu tư thâm canh còn hạn chế; hệ thống thủy lợi, giao thông vùng chuyển đổi còn thiếu, yếu kém. Hiện thiếu nguồn lao động sản xuất nông nghiệp; đời sống một bộ phận nông dân còn khó khăn, tư duy sản xuất còn theo kinh nghiệm, thói quen, ngại thay đổi, nhiều hộ còn có tư tưởng, trông chờ ỷ lại vào sự đầu tư, hỗ trợ của Nhà nước…
Tháo gỡ khó khăn, phấn đấu tổng diện tích chuyển đổi năm 2025 đạt 519 ha, ngành Nông nghiệp và các địa phương trong tỉnh đang tập trung tuyên truyền, vận động người dân, tạo đồng thuận chuyển đổi đất trồng ngô sang cây trồng khác có giá trị cao hơn. Quyết tâm thay đổi tư duy, phương thức sản xuất từ quy mô hộ sang hình thức tổ hợp tác, hợp tác xã, liên kết sản xuất; định hướng cơ cấu thời vụ, cây trồng hợp lý, phù hợp yêu cầu về điều kiện sản xuất và nhu cầu thị trường tiêu thụ sản phẩm; thúc đẩy sản xuất theo hướng hàng hóa. Tăng cường ứng dụng công nghệ trong các khâu thu hoạch, bảo quản, chế biến, vận chuyển nông sản để tạo đột phá về năng suất, chất lượng, hiệu quả và khả năng cạnh tranh. Khuyến khích, hỗ trợ phát triển các vùng sản xuất theo chuỗi giá trị trên cơ sở đa dạng hóa các hình thức liên doanh, liên kết, hợp tác sản xuất gắn với bao tiêu sản phẩm; thực hiện chuyển đổi gắn với việc triển khai thực hiện các dự án, đề án hỗ trợ sản xuất thuộc 3 chương trình mục tiêu quốc gia.
