Tăng tốc giải ngân đầu tư công, phát huy trách nhiệm người đứng đầu

Sáng ngày 17/9, Thủ tướng Phạm Minh Chính và các Phó Thủ tướng Chính phủ chủ trì Hội nghị toàn quốc thúc đẩy đầu tư công năm 2025 (lần thứ 3). Hội nghị được kết nối trực tuyến từ trụ sở Chính phủ đến các tỉnh, thành phố trực thuộc Trung ương. Cùng dự có các Phó Thủ tướng Chính phủ: Hồ Đức Phớc, Lê Thành Long, Bùi Thanh Sơn, lãnh đạo các bộ ngành, cơ quan và địa phương.

Phải thay đổi tư duy, cách nghĩ, cách làm cũ, không để trì trệ

Phát biểu kết luận, thay mặt Chính phủ, Thủ tướng ghi nhận, biểu dương, đánh giá cao những kết quả mà các bộ, ngành, địa phương đã nỗ lực đạt được, đặc biệt là 9 bộ, cơ quan trung ương và 22 địa phương có tỷ lệ giải ngân đạt từ mức trung bình của cả nước trở lên, đóng góp quan trọng vào kết quả phát triển kinh tế - xã hội thời gian qua.

Thủ tướng Phạm Minh Chính và các Phó Thủ tướng chủ trì Hội nghị toàn quốc thúc đẩy đầu tư công năm 2025 (lần thứ 3). Ảnh: VGP/Nhật Bắc

Bên cạnh đó, giải ngân đầu tư công vẫn còn những tồn tại, hạn chế, khó khăn, vướng mắc; vẫn còn chậm trễ trong công tác bồi thường, giải phóng mặt bằng, tái định cư; nguồn cung nguyên vật liệu chưa được giải quyết tốt, giá nguyên vật liệu tăng so với thời điểm mở thầu làm tăng chi phí.

Công tác đấu thầu và thanh tra, kiểm tra còn nhiều hạn chế; xử lý các vi phạm, chậm trễ trong quản lý, sử dụng vốn đầu tư công chưa kịp thời, nghiêm minh. Một số địa phương còn chưa chủ động, chưa quyết liệt, còn lúng túng trong chỉ đạo, điều hành, tinh thần trách nhiệm chưa cao, thậm chí còn tâm lý né tránh, đùn đẩy trách nhiệm, chờ đợi trong quá trình sắp xếp, tổ chức bộ máy…

Việc triển khai thực hiện các kết luận, chỉ đạo của Chính phủ, Thủ tướng Chính phủ có lúc, có nơi còn chậm; công tác thông tin, truyền thông một số nơi chưa chủ động, cần thông tin đầy đủ để người dân đồng tình, ủng hộ.

Còn 18 bộ, cơ quan Trung ương và 30 địa phương chưa phân bổ hết kế hoạch vốn đã được Thủ tướng Chính phủ giao với tổng số vốn gần 38,4 nghìn tỷ đồng. Đến hết tháng 8/2025, có 29 bộ, cơ quan và 12 địa phương có tỷ lệ giải ngân dưới mức trung bình cả nước.

Phân tích nguyên nhân tồn tại, hạn chế, Thủ tướng cho rằng quá trình triển khai mô hình chính quyền địa phương 2 cấp còn phát sinh một số khó khăn, vướng mắc; công tác chuẩn bị dự án còn sơ sài, phê duyệt chủ trương đầu tư và quyết định đầu tư chưa phù hợp, xây dựng kế hoạch vốn chưa sát thực tế dẫn đến phải đề xuất điều chỉnh nhiều lần; tồn tại tình trạng né tránh, sợ sai, sợ trách nhiệm trong thực thi nhiệm vụ được giao; sự phối hợp giữa các cơ quan còn thiếu chặt chẽ.

Kiểm điểm, xử lý các cán bộ yếu kém, tiêu cực, không hoàn thành nhiệm vụ

Thủ tướng nhấn mạnh một số bài học kinh nghiệm từ thực tiễn thời gian qua. Thứ nhất, quán triệt nghiêm túc, triển khai quyết liệt, hiệu quả các chỉ đạo của Đảng, Nhà nước, Quốc hội, các Nghị quyết, Kết luận của Chính phủ, chỉ đạo của Thủ tướng Chính phủ về giải ngân vốn đầu tư công.

Thủ tướng phát biểu tại Hội nghị. Ảnh:VGP/Nhật Bắc

Thứ hai, tăng cường công tác lãnh đạo, chỉ đạo, phân cấp, phân quyền, cá thể hóa trách nhiệm. Nâng cao tính linh hoạt, chủ động trong tổ chức thực hiện gắn với tăng cường kiểm tra, giám sát, đôn đốc, kịp thời giải quyết khó khăn, vướng mắc, điểm nghẽn theo tinh thần "6 rõ: rõ người, rõ việc, rõ trách nhiệm, rõ thẩm quyền, rõ thời gian, rõ sản phẩm".

Thứ ba, phải có quyết tâm cao, nỗ lực lớn, hành động quyết liệt, năng động, sáng tạo, tích cực. Tăng cường phối hợp giữa các bộ, cơ quan Trung ương, địa phương, bảo đảm hiệu quả, thực chất trong xử lý công việc.

Về nhiệm vụ, giải pháp thời gian tới, để bảo đảm giải ngân 100% vốn đầu tư công trong năm 2025, Thủ tướng yêu cầu các bộ, cơ quan Trung ương và địa phương triển khai thực hiện nghiêm túc các Nghị quyết Chính phủ, Chỉ thị, Công điện của Thủ tướng Chính phủ và các văn bản chỉ đạo của lãnh đạo Chính phủ về đôn đốc phân bổ, giải ngân vốn đầu tư công năm 2025.

Khẩn trương rà soát, đánh giá tình hình thực hiện giải ngân đối với từng dự án; phân loại dự án theo mức độ giải ngân (tốt, chậm, không có khả năng giải ngân…); từ đó xây dựng tiến độ giải ngân cụ thể theo từng tháng, quý và có giải pháp cụ thể, phù hợp, thúc đẩy giải ngân đạt mục tiêu đề ra. Phân công cụ thể lãnh đạo của Bộ, cơ quan, địa phương phụ trách, theo dõi giải ngân từng dự án, nhóm dự án gắn với đánh giá kết quả công tác.

Khẩn trương phân bổ 38,4 nghìn tỷ đồng kế hoạch vốn đã được Thủ tướng Chính phủ giao. Thường xuyên rà soát, kịp thời điều chỉnh vốn từ dự án giải ngân chậm, hoặc không có khả năng giải ngân sang các dự án có khả năng giải ngân tốt và có nhu cầu bổ sung vốn. Đề xuất điều chỉnh kế hoạch vốn đầu tư công năm 2025 của bộ, cơ quan Trung ương và địa phương mình (nếu có), gửi Bộ Tài chính trước ngày 20/9/2025.

Tiếp tục huy động cả hệ thống chính trị vào cuộc để quyết liệt thực hiện công tác giải phóng mặt bằng; đồng thời tăng cường thông tin truyền thông, tạo đồng thuận xã hội, ủng hộ của người dân.

Xử lý nghiêm các chủ đầu tư, ban quản lý dự án, nhà thầu cố tình gây khó khăn, cản trở làm chậm tiến độ giao vốn, giải ngân vốn; kiểm điểm, xử lý kịp thời các cán bộ yếu kém, tiêu cực, không hoàn thành nhiệm vụ được giao.

Tập trung xây dựng, ban hành hoặc trình cấp có thẩm quyền ban hành các văn bản quy phạm pháp luật, hướng dẫn liên quan đến giải ngân vốn đầu tư công, nhất là với các Luật mới được thông qua. Kịp thời báo cáo, đề xuất, kiến nghị xử lý các khó khăn, vướng mắc vượt quá thẩm quyền.

Bộ Xây dựng, Bộ Nông nghiệp và Môi trường và UBND các tỉnh, thành phố tập trung tháo gỡ khó khăn, vướng mắc về khai thác khoáng sản là vật liệu xây dựng thông thường bảo đảm nguồn cung cho các dự án, đặc biệt các dự án hạ tầng giao thông trọng điểm, dự án quan trọng quốc gia.

Bộ Tài chính chủ trì, phối hợp với các bộ, cơ quan, địa phương liên quan khẩn trương rà soát, tổng hợp chung và đề xuất cấp có thẩm quyền về việc điều chuyển vốn từ bộ, cơ quan, địa phương không có nhu cầu sử dụng sang bộ, cơ quan, địa phương có nhu cầu bổ sung vốn để đẩy nhanh tiến độ dự án, bảo đảm giải ngân hết số vốn được bổ sung trong năm 2025 theo đúng quy định pháp luật; đồng thời yêu cầu các bộ, cơ quan, địa phương trả lại vốn phải kiểm điểm, làm rõ trách nhiệm đối với việc không giải ngân hết vốn được giao.

Thủ tướng yêu cầu tiếp tục phát huy vai trò của 8 Tổ công tác của Thủ tướng Chính phủ về đôn đốc, tháo gỡ khó khăn, vướng mắc trong sản xuất kinh doanh, xuất nhập khẩu, xây dựng hạ tầng, thúc đẩy tăng trưởng, đẩy mạnh giải ngân vốn đầu tư công; và các Tổ công tác về đôn đốc giải ngân vốn đầu tư công tại các bộ, ngành, địa phương…

Thủ tướng yêu cầu và kêu gọi các bộ ngành, cơ quan địa phương, các chủ thể liên quan, nhất là người đứng đầu, phát huy tinh thần trách nhiệm cao nhất trong giải ngân vốn đầu tư công, chung sức, đồng lòng để vượt qua khó khăn, thách thức, không để tình trạng trì trệ, "không để có tiền mà không tiêu được"; lựa chọn đúng nhà thầu với yêu cầu thực hiện đúng cam kết, xây dựng đường găng tiến độ và theo dõi hằng tuần, kịp thời thay nhà thầu không đạt yêu cầu.