Tăng chiều cao cho con: Những sai lầm khiến bố mẹ hối không kịp

Theo PGS.TS.BS Nguyễn Trọng Hưng không phải cứ bổ sung là tốt và không phải sản phẩm nào cũng phù hợp với mọi đứa trẻ. Ảnh: Freepik.

Nỗi ám ảnh về chiều cao đang đẩy nhiều bậc phụ huynh vào vòng xoáy tìm đủ mọi cách để "cải thiện gene lùn" cho con. Từ việc chọn sữa tăng chiều cao, bổ sung vitamin, canxi vô tội vạ đến tin vào "thuốc tiên" hormone tăng trưởng không rõ nguồn gốc, họ đặt cược sức khỏe con vào những lời quảng cáo đầy ảo vọng.

Sai một bước, hối cả đời

Bé Bảo Anh, 10 tuổi, chỉ cao 125 cm - thấp hơn hẳn so với chuẩn chiều cao trung bình của trẻ cùng tuổi (137,8 cm). Mẹ của bé - chị Ngọc - vì quá lo lắng, lại càng áp lực trước lời xì xào của những người xung quanh: "Con gái giống mẹ nên lùn".

Quá sốt ruột, chị lao vào các hội nhóm trên mạng tìm giải pháp. Chị không ngần ngại mua liệu trình thuốc xách tay từ Nhật Bản, được quảng cáo "giúp xương dài thêm 5-9 cm trong một năm", giá hơn 700 nghìn đồng/lọ, mỗi lọ uống 3 tháng, dùng liên tục 3 lọ.

Loại thực phẩm chức năng được quảng cáo có tác dụng tăng chiều cao bán phổ biến trên mạng xã hội. Ảnh: PA.

Tương tự, anh Quân (32 tuổi, Hà Nội) cũng mang nỗi lo về chiều cao của con gái 3 tuổi và con trai gần 1 tuổi - cả hai bé đều thấp hơn chuẩn. Với chiều cao khiêm tốn của mình (1,66 m) và vợ (1,52 m), anh từng nghĩ con khó cao vượt trội, nhưng vẫn hy vọng các bé đạt chuẩn. Mỗi lần đưa con đi chơi cùng bạn bè, nhìn con lọt thỏm giữa đám trẻ khiến anh càng lo lắng.

"Nghe nhiều người mách bé thấp do thiếu canxi, tôi tự mua đủ loại vitamin D, canxi, DHA, kẽm cho con uống đều đặn mà không tham khảo ý kiến bác sĩ", anh Quân nói với Tri Thức - Znews.

Thế nhưng, sau nhiều tháng, chiều cao các bé vẫn không thay đổi. Con trai gần 1 tuổi của anh Quân thậm chí còn chưa mọc chiếc răng nào, tóc ngày càng thưa. Hai con của anh Quân cũng được bác sĩ Viện Dinh dưỡng Quốc gia chẩn đoán thừa canxi do bổ sung quá liều. Chị Ngọc cũng "chết lặng" khi đưa con đến bệnh viện kiểm tra và phát hiện bé bị thiếu hormone tăng trưởng (GH), men gan tăng cao.

Sai lầm của ba mẹ, con nhận "trả giá"

Trao đổi với Tri Thức - Znews, PGS.TS.BS Nguyễn Trọng Hưng, Trưởng khoa Dinh dưỡng người lớn, Viện Dinh dưỡng Quốc gia, thẳng thắn chia sẻ rất nhiều phụ huynh chỉ đưa con đến bác sĩ khi mọi chuyện đã quá muộn. Không ít trường hợp phải "trả giá" sau khi bị dẫn dắt bởi quảng cáo trên mạng: từ hormone tăng trưởng (GH) xách tay đến các loại sữa tăng chiều cao thần tốc.

"Điều đáng buồn là bác sĩ chuyên môn nói thì không mấy ai nghe, nhưng review 5 sao của các 'kền kền' online thì lại tin răm rắp", bác sĩ Hưng chua xót nói.

Phát triển chiều cao không phải là một cuộc đua theo trào lưu, càng không thể phụ thuộc vào những "giải pháp cấp tốc" từ mạng xã hội. Sự thấu hiểu, theo dõi sát sao và đồng hành cùng con ngay từ đầu mới là "tấm vé" giúp trẻ vươn tới tầm vóc tối ưu.

PGS.TS.BS Nguyễn Trọng Hưng, Trưởng khoa Dinh dưỡng người lớn, Viện Dinh dưỡng Quốc gia. Ảnh: BSCC.

Nhiều cha mẹ sốt sắng mua sữa đắt tiền, vitamin ngoại, thực phẩm chức năng được quảng cáo giúp tăng chiều cao "thần tốc" cho con. Thế nhưng, theo PGS.TS.BS Nguyễn Trọng Hưng không phải cứ bổ sung là tốt và không phải sản phẩm nào cũng phù hợp với mọi đứa trẻ.

"Tôi từng gặp những bé được bố mẹ cho uống vitamin D mỗi ngày, nhưng lại có biểu hiện như thiếu vitamin D như ngủ không sâu, đổ mồ hôi trộm, rụng tóc vành khăn. Kết quả xét nghiệm thì phát hiện bị ngộ độc vitamin D, do dùng quá liều,” PGS Hưng nói.

Bên cạnh đó, ông cũng nhấn mạnh về thực trạng không biết đọc nhãn thực phẩm chức năng, thực phẩm bổ sung. Vị chuyên gia ví dụ với vitamin D, một số loại có đơn vị là microgam, IU hay có sản phẩm là số giọt, dẫn đến sai liều nguy hiểm. Chưa kể, nhiều người còn tự ý bổ sung mà không hề biết con mình có thật sự thiếu hay không.

“Thực phẩm chức năng có hàng trăm loại, ngay cả bác sĩ cũng không thể nắm rõ hết. Vì thế, phụ huynh nên hỏi đúng bác sĩ chuyên khoa để được tư vấn dùng đúng cách. Đừng vội tin vào lời đồn hay quảng cáo", PGS Hưng nói.

Theo bác sĩ Hưng, nếu muốn con có chiều cao tốt, 1.000 ngày đầu đời chính là thời điểm không thể bỏ lỡ. Đây là giai đoạn mà sự phát triển về thể chất, đặc biệt là chiều cao, diễn ra mạnh mẽ nhất và chỉ đến một lần trong đời.

"Nếu bỏ lỡ những giai đoạn này thì về sau, dù có dùng sữa tốt, thực phẩm chức năng, hay can thiệp bằng hormone hiệu quả cũng không tối đa như mong muốn", bác sĩ Hưng nhấn mạnh.

Vì sao người Việt vẫn còn thấp?

Theo vị chuyên gia, một trong những nguyên nhân sâu xa khiến chiều cao người Việt chưa được cải thiện rõ rệt chính là thiếu kiến thức dinh dưỡng và lối sống chưa lành mạnh.

"Chúng ta không thể tránh khỏi việc thực phẩm chưa thật sự sạch theo đúng nghĩa. Nhưng đừng đổ lỗi cho điều đó. Thay vào đó, mỗi gia đình cần học cách ăn đúng, ăn đủ, ăn đa dạng, đảm bảo giấc ngủ, vận động hợp lý", chuyên gia Viện Dinh dưỡng Quốc gia nhận định.

Theo thông tin từ Quỹ Dân số của Liên Hợp Quốc, Việt Nam là một trong 10 nước có người dân lười vận động nhất thế giới. Còn theo thống kê của Cục Y tế dự phòng, Bộ Y tế, có tới 30% người Việt trưởng thành thiếu vận động thể lực.

Theo thông tin từ Quỹ Dân số của Liên Hợp Quốc, Việt Nam là một trong 10 nước có người dân lười vận động nhất thế giới. Ảnh: Freepik.

Tố chất về thể lực, sức bền và sức mạnh của thanh niên Việt Nam bị xếp vào mức kém so với tiêu chuẩn. Một trong những lý do chính là việc thiếu thói quen rèn luyện thể lực. Chính điều này ảnh hưởng trực tiếp đến sức bền và sức mạnh cơ bắp, nền tảng cho thể lực và cả chiều cao.

Bên cạnh đó, PGS Nguyễn Trọng Hưng cũng nhận thấy nhiều cha mẹ chưa có sự quan tâm đúng mức đến con trẻ. Thực tế, không ít cha mẹ chỉ đưa con đi khám khi con đã thấp bé trong suốt 3-4 năm, rồi lại sốt ruột yêu cầu bác sĩ "giúp con cao lên nhanh chóng". Nhưng khi đó, thời gian vàng đã trôi qua.

"Phát triển chiều cao giống như trồng cây, chúng ta phải chăm từ khi gieo hạt, phải uốn nắn, nuôi dưỡng từng chút một. Không thể hôm nay quên tưới, ngày mai lại mong cây đâm chồi, hái quả ngọt", ông Hưng chia sẻ.

Bác sĩ Hưng khuyến nghị, phụ huynh nên thường xuyên theo dõi chiều cao, cân nặng của trẻ so với chuẩn độ tuổi.

"Giai đoạn tăng trưởng mạnh diễn ra rất nhanh, nếu bỏ lỡ 1-2 năm, chiều cao có thể dừng lại và gần như không còn cơ hội phát triển thêm. Đợi đến khi trẻ dậy thì mới can thiệp có khi là đã quá muộn", ông nhấn mạnh.

Phương Anh