Tấn công mạnh buôn lậu, hàng giả: Quyết liệt từ cửa khẩu đến nội địa
Cuộc chiến chống buôn lậu, gian lận thương mại và hàng giả đang có nhiều chuyển biến tích cực, với hàng loạt vụ việc được phát hiện, xử lý trong thời gian ngắn.
Nhiều vụ buôn lậu lớn bị triệt phá
Ngay sau khi Thủ tướng Chính phủ “phát lệnh”, từ giữa tháng 5/2025, Bộ Tài chính đã ban hành kế hoạch triển khai tháng cao điểm tấn công trấn áp tội phạm buôn lậu, vận chuyển trái phép hàng qua biên giới, hàng giả, hàng nhái, hàng kém chất lượng, hàng không rõ nguồn gốc, xuất xứ, ảnh hưởng đến sức khỏe người tiêu dùng và cộng đồng. Nhiều vụ việc lớn đã bị phát hiện, bắt giữ, được người dân đánh giá cao.
Điển hình như vụ bắt giữ lô hàng tại cửa khẩu quốc tế Hữu Nghị, gồm 35 mục hàng, nhưng kiểm tra thực tế chỉ có 2 mục phù hợp với khai báo. Trong số còn lại, có 11 mục khai thừa hoặc thiếu số lượng, 1 mục không rõ nhãn hiệu và xuất xứ, 16 mục không có hàng thực tế, 5 mục khai sai nhãn hiệu và tên hàng. Ngoài ra, còn có hơn 5.000 sản phẩm gồm dép, giày, áo thể thao, tất, dây thắt lưng, túi, đồng hồ… nghi ngờ vi phạm quyền sở hữu trí tuệ; gần 2.000 sản phẩm dán tem nhãn “Made in Vietnam” nghi ngờ giả mạo xuất xứ.
Ông Đặng Văn Dũng, Phó chánh Văn phòng (Văn phòng Thường trực Ban Chỉ đạo 389 quốc gia) cho biết, bên cạnh kết quả đạt được, công tác chống buôn lậu, gian lận thương mại và hàng giả vẫn còn những tồn tại như: sự vào cuộc chưa đồng bộ ở một số địa phương; chính sách còn bất cập, chồng chéo; công tác tuyên truyền chưa đủ mạnh. Đáng lo ngại, một số vụ việc còn cho thấy dấu hiệu buông lỏng quản lý, thậm chí tiếp tay của cán bộ, công chức, cần được xử lý nghiêm để lấy lại niềm tin của nhân dân.
Chi cục Điều tra chống buôn lậu (Cục Hải quan) cũng đã phối hợp với Hải quan cửa khẩu cảng Sài Gòn khu vực I, kiểm tra thực tế một container hàng tiêu dùng, xác định 10/14 chủng loại nhãn hiệu thời trang là hàng giả, hàng nhái và hàng lậu, với trị giá hơn 17 tỷ đồng.
Mới đây, trong 2 ngày 5 và 6/6/2025, tại cửa khẩu cảng Sài Gòn khu vực I, lực lượng chức năng kiểm tra lô hàng xuất khẩu của Công ty V.H.P đi Toronto (Canada). Kết quả phát hiện hơn 84.000 bao thuốc lá điếu nhãn hiệu Marlboro không rõ nguồn gốc, trị giá ước tính hơn 2,5 tỷ đồng, được cất giấu tinh vi trong hai bồn thép rỗng, sau đó hàn kín, chỉ để lại một lỗ nhỏ, không thể quan sát bằng mắt thường hay rút hàng ra ngoài. Để kiểm tra, cơ quan hải quan đã phải sử dụng máy để cắt phá toàn bộ bồn thép.
Sáng 8/6, Cục Hải quan công bố 2 vụ buôn lậu điện thoại iPhone số lượng lớn qua cửa khẩu sân bay quốc tế Nội Bài. Vụ thứ nhất phát hiện một hành khách nhập cảnh trên chuyến bay C1/91 từ Đài Bắc (Đài Loan) mang theo 48 chiếc iPhone đã qua sử dụng trong vali xách tay, không khai báo hải quan. Vụ thứ hai bắt giữ hành khách Mạc Tuấn Anh trên chuyến bay 7C2201 từ Incheon (Hàn Quốc), mang theo 64 chiếc điện thoại quấn quanh người bằng băng keo, để qua mặt cơ quan chức năng.
Có thể nói, sự vào cuộc đồng bộ, quyết liệt của các lực lượng chức năng cho thấy quyết tâm lớn trong việc ngăn chặn hành vi vi phạm, bảo vệ quyền lợi người tiêu dùng và môi trường kinh doanh lành mạnh.
Tăng cường phòng ngừa từ sớm, từ xa
Theo bà Nguyễn Phương Mai, Phó đội trưởng Đội Kiểm soát chống buôn lậu số 1, Chi cục Điều tra chống buôn lậu (Cục Hải quan), thủ đoạn cài cắm hàng cấm, hàng vi phạm sở hữu trí tuệ, hàng lậu vào các lô hàng chính ngạch ngày càng tinh vi, thậm chí có dấu hiệu móc nối với một số cá nhân trong nội bộ và lợi dụng kẽ hở trong chính sách kiểm tra xác suất, gây khó khăn cho công tác soi chiếu và kiểm hóa thông thường.
Triển khai chỉ đạo của Cục Hải quan, tất cả những địa bàn trọng điểm có nguy cơ cao về buôn lậu, gian lận thương mại, vận chuyển trái phép hàng hóa đều được lực lượng hải quan tăng cường kiểm tra, kiểm soát. Hải quan các cửa khẩu đường bộ, cảng biển, sân bay đều được giám sát chặt chẽ. Các cửa khẩu cũng tăng cường kiểm tra, giám sát hồ sơ hải quan và hàng hóa thực tế, đặc biệt với các loại hàng có nguy cơ cao như thuốc, mỹ phẩm, thực phẩm chức năng, sữa.
Về công tác kiểm soát tại cửa khẩu, ông Phạm Văn Minh, Phó đội trưởng Đội Hải quan cửa khẩu quốc tế Móng Cái (Chi cục Hải quan khu vực VIII) chia sẻ, việc thu thập thông tin, phân tích, đánh giá được chú trọng, từ đó tăng cường nguồn lực cho hoạt động kiểm tra, giám sát, kiểm soát chặt chẽ hàng hóa xuất nhập khẩu, đặc biệt là hàng giả và hàng xâm phạm sở hữu trí tuệ. Lực lượng chuyên trách chống buôn lậu của hải quan cũng tổ chức các chuyên án điều tra, trinh sát ngoại tuyến và phối hợp liên ngành để triệt phá tận gốc các đường dây buôn lậu lớn, có yếu tố xuyên quốc gia.
Ông Phan Quốc Đông, Phó chi cục trưởng Chi cục Điều tra chống buôn lậu cho hay, trong thời gian cao điểm thực hiện kế hoạch tấn công trấn áp tội phạm buôn lậu, vận chuyển trái phép hàng qua biên giới, hàng giả, hàng nhái, lực lượng hải quan đã xử lý trên 600 vụ, với tổng trị giá hàng hóa ước tính trên 500 tỷ đồng, trong đó có rất nhiều mặt hàng liên quan đến thực phẩm, mỹ phẩm, hàng giả… Nhiều vụ việc đã được xử lý và đang tiến hành các biện pháp tố tụng, đồng thời phối hợp với cơ quan công an để xử lý các vụ việc có phạm vi rộng, trên nhiều địa bàn. Tính từ đầu năm đến nay, cơ quan hải quan đã phát hiện, bắt giữ và xử lý trên 7.000 vụ, với tổng trị giá hàng hóa vi phạm gần 12.000 tỷ đồng.
Cuộc chiến chống buôn lậu hiện nay không đơn thuần là kiểm tra tại cửa khẩu, mà đã bước sang giai đoạn phòng, chống từ sớm, từ xa trên nền tảng dữ liệu phân tích rủi ro và phối hợp đa ngành, đa cấp độ, đa hướng. Đây là thách thức lớn, nhưng cũng là cơ hội để ngành hải quan cấu trúc lại toàn bộ quy trình kiểm soát, hướng tới hiện đại hóa và chủ động ứng phó với các dạng vi phạm ngày càng phức tạp, biến tướng.
