Tại sao S-550 là 'Lá chắn tên lửa' tương lai của Nga?

Nó được coi là loại vũ khí phòng thủ khá ưu việt khi kết hợp cả khả năng phòng không cấp chiến thuật - chiến dịch và đánh chặn tên lửa đạn đạo liên lục địa trong một tổ hợp vũ khí hợp nhất.

Vậy tổ hợp S-550 có gì đặc biệt và tại sao nó lại nhận được sự quan tâm lớn từ giới chuyên gia quân sự quốc tế.

Những thông tin đầu tiên về S-550

Tập đoàn công nghệ quốc doanh Rostec của Nga lần đầu tiên giới thiệu về tổ hợp S-550 trong khuôn khổ Dubai Airshow 2021. Đánh giá về vũ khí phòng không mới, Giám đốc Tập đoàn Rostec, ông Sergei Chemezov, cho biết: “Tổ hợp S-550 sẽ có phạm vi phát hiện và tiêu diệt mục tiêu tầm xa. Điều này có nghĩa là tổ hợp đáp ứng khả năng đánh chặn bất kỳ mục tiêu trên không nào hiện nay”.

Theo đó, S-550 được tạo ra về mặt trang bị là tổ hợp phòng thủ tên lửa chiến lược. Đặc biệt, S-550 sẽ đáp ứng khả năng ngăn chặn vũ khí siêu vượt âm tương lai vốn rất khó có thể ngăn chặn ở thời điểm hiện tại.

Ông Sergei Chemezov cho biết thêm, S-550 được phát triển trên cơ sở tổ hợp S-500 Prometheus. Nó là trở thành hệ thống phòng thủ chống tên lửa và không gian chuyên dụng cơ động đầu tiên trên thế giới có khả năng tiêu diệt hiệu quả các tên lửa đạn đạo xuyên lục địa. Điều này hoàn toàn khác biệt so với hiện tại khi cả Mỹ và Nga đều sở hữu hệ thống phòng thủ tên lửa và không gian, nhưng chúng là các hệ thống cố định sử dụng các hầm phóng và hệ thống radar cồng kềnh, phức tạp. Nó có tầm bắn tới 600km và trần cao đánh chặn lên tới tầng ngoại vi của khí quyển Trái đất.

S-550 được phát triển dựa trên cơ sở công nghệ của tổ hợp S-500 Prometheus, nhưng chuyên biệt hơn về khả năng phòng thủ tên lửa, không gian. Ảnh: Rian

Nói về tổ hợp S-550, hãng thông tấn RIA Novosti của Nga đánh giá: “Tổ hợp vũ khí di động mới đang được phát triển như một phiên bản nâng cấp của S-500 và sẽ chuyên thực hiện các nhiệm vụ phòng thủ chống tên lửa và chống không gian. S-550 kết hợp các tính năng tương tự của các tổ hợp THAAD, Aegis với tên lửa SM-3 Block llB của Mỹ trong một nền tảng hợp nhất”.

Đánh giá sơ bộ về tổ hợp S-550, chuyên gia quân sự Nga Alexey Leonkov cho biết: ”Các thành phần chính của hệ thống S-500 và S-550 giống nhau; sự khác biệt rất có thể nằm ở tính chuyên môn hóa cho nhiệm vụ phòng thủ tên lửa và không gian”.

Trao đổi với tờ Góc nhìn, chuyên gia quân sự Pavel Felgengauer cho rằng, S-550 có thể là bản sửa đổi của tổ hợp S-500: “S-500 được tạo ra để chống lại cả mục tiêu khí động học và đạn đạo. S-550 là phiên bản phòng thủ tên lửa thuần túy, có thể đồng thời bắn hạ các vệ tinh ở quỹ đạo thấp. Đây là bước tiến của chúng ta, nhưng không phải là đột phá lớn. Mỹ và Trung Quốc đều đã có công nghệ tương tự”.

Vũ khí đóng vai trò “tất cả trong một”

Nhận định về vai trò và nhiệm vụ của tổ hợp S-550, chuyên gia quân sự Alexei Leonkov cho rằng nó sẽ thay thế các tổ hợp vũ khí phòng không tầm trung của Quân đội Nga, trong đó có S-350 Vityaz và S-400 Triumph.

"Theo thông tin hiện có, chúng ta đang nói về một tổ hợp vũ khí phòng không sẽ thay thế tất cả các tổ hợp phòng không trước đây như đã từng được thực hiện trên S-400 và S-350. Theo đó, S-550 có thể có nhiều ống phóng hơn và khả năng đáp ứng nhiều nhiệm vụ trên một nền tảng vũ khí hợp nhất”, chuyên gia Alexei Leonkov nói.

Ngay khi các thông tin về tổ hợp S-550 xuất hiện, nó đã nhận được sự quan tâm từ nhiều chuyên gia quân sự phương Tây. Chuyên gia quân sự kiêm tác giả blog War Is Boring, Sebastien Roblin tự tin rằng, với S-550, Nga đang có lợi thế trong một cuộc xung đột giả lập với phía Mỹ.

Chuyên gia Sebastien Roblin đánh giá, S-550 sẽ trở thành tổ hợp cơ động chuyên phòng thủ chiến lược và tiêu diệt tên lửa đạn đạo xuyên lục địa, thậm chí là các mục tiêu trong không gian của Mỹ. Như vậy, cả tàu vũ trụ X-37, niềm tự hào của Quân đội Mỹ, cũng nằm trong danh sách mục tiêu của S-550.

Sẽ còn mất nhiều thời gian để S-550 là một thành phần của hệ thống phòng không - phòng thủ tên lửa tinh vi và đa tầng của Nga. Ảnh: TASS

“Điều quan trọng là các nền tảng vũ khí cơ động khó bị phát hiện và tiêu diệt hơn. Nếu xung đột xảy ra, Mỹ sẽ phải sử dụng máy bay tàng hình và tên lửa hành trình săn tìm các tổ hợp vũ khí phòng thủ cấp chiến lược của Nga, trong đó có S-550”, ông Sebastien Roblin cho biết.

Tuy nhiên, cũng có ý kiến nghi ngờ về thời điểm S-550 hoàn thành toàn bộ các thử nghiệm và đưa vào trang bị Quân đội Nga vào năm 2025, khi tới thời điểm hiện tại tổ hợp S-500 Prometheus vẫn chưa được trang bị đại trà.

Chuyên gia quân sự Alexei Leonkov nghi vấn: “Đây vẫn là một câu hỏi. Theo truyền thống trước đây phải mất khoảng một thập kỷ để tạo ra một tổ hợp tên lửa mới, thì giờ đây, thời gian này ngắn hơn nhiều. Điều này có thể giải thích bằng việc tại Almaz-Antey, quy trình thiết kế đang được tự động hóa với sự hỗ trợ nhiều của công nghệ ảo hóa và trí tuệ nhân tạo giúp quá trình phát triển và thử nghiệm được rút ngắn”.

Theo truyền thống của Nga, việc đưa vào trang bị vũ khí mới, đặc biệt là các loại vũ khí phức tạp như S-550 sẽ là quá trình kéo dài. Kể cả khi được chấp nhận trang bị, tổ hợp vũ khí này sẽ tiếp tục tham gia quá trình thử nghiệm và hoàn thiện, thậm chí là thử lửa chiến trường để trở thành loại vũ khí tin cậy và mạnh mẽ. S-550 sẽ là tổ hợp vũ khí phòng không thượng tầng trong hệ thống phòng thủ tên lửa đa tầng, đa lớp của Nga cũng với A-235 Nudol, S-500, S-400, S-350 và các tổ hợp vũ khí tầm trung và tầm ngắn khác.

TUẤN SƠN (tổng hợp)