Tái cấu trúc nhà đầu tư mở đường cho nâng hạng thị trường chứng khoán

Chứng khoán Việt chờ “tín hiệu vàng” từ FTSE Russell Nâng hạng thị trường chứng khoán không chỉ là “tấm vé” hội nhập mà còn là bước chuyển về chất lượng nội tại

Phát triển ngành quỹ đầu tư Việt

Việc Bộ Tài chính ban hành Quyết định số 3168/QĐ-BTC phê duyệt Đề án “Tái cấu trúc nhà đầu tư và phát triển ngành quỹ đầu tư chứng khoán” được xem là bước đi chiến lược trong tiến trình hoàn thiện thị trường vốn Việt Nam. Đề án hướng tới xây dựng cấu trúc nhà đầu tư cân bằng và bền vững, đồng thời định hình hệ sinh thái tài chính hiện đại có khả năng hấp thụ dòng vốn trung – dài hạn, góp phần hỗ trợ mục tiêu nâng hạng thị trường chứng khoán trong những năm tới.

Trong bối cảnh thị trường tài chính toàn cầu đang tái cấu trúc mạnh mẽ hậu đại dịch, Đề án thể hiện quyết tâm cải cách của cơ quan quản lý trong việc kiến tạo môi trường đầu tư minh bạch, ổn định và chuyên nghiệp hơn.

Theo ông Vương Khắc Huy - Trưởng phòng Phân tích và Đầu tư, Công ty Quản lý Quỹ Dai-ichi Life Việt Nam (DFVN), điểm nổi bật của Đề án là xác lập hai chỉ tiêu cụ thể: tăng tỷ trọng nhà đầu tư tổ chức so với cá nhân và phát triển hệ thống khoảng 500 quỹ đầu tư chứng khoán với tổng tài sản ròng tương đương 5% GDP vào năm 2030. Đây được xem là mục tiêu thể hiện rõ nỗ lực mở rộng quy mô và nâng cao chất lượng dòng vốn đầu tư trên thị trường.

Quỹ đầu tư giúp dòng vốn ngắn hạn trở nên ổn định, thúc đẩy đầu tư dài hạn và bền vững. Ảnh minh họa.

Để đạt được các mục tiêu này, vai trò của các công ty quản lý quỹ được đặt ở vị trí trung tâm. Là đơn vị trung gian huy động và phân bổ vốn, họ không chỉ thu hút dòng tiền từ nhà đầu tư cá nhân qua quỹ mở mà còn có khả năng tiếp nhận ủy thác từ các tổ chức tài chính lớn như doanh nghiệp bảo hiểm - nhóm có dòng tiền ổn định và định hướng đầu tư dài hạn. Theo ông Huy, quy trình đầu tư chặt chẽ và hệ thống kiểm soát rủi ro bài bản giúp các công ty quản lý quỹ duy trì sự ổn định trước biến động thị trường, hạn chế hiệu ứng đám đông – yếu tố thường gây bất ổn cho thị trường chứng khoán.

Thực tế cho thấy nhiều quỹ mở trong nước thời gian qua đã đạt hiệu suất đầu tư vượt chỉ số tham chiếu, góp phần củng cố niềm tin của nhà đầu tư cá nhân và thúc đẩy sự chuyển dịch từ “chơi chứng khoán” sang “đầu tư tích sản”. Đây là nền tảng quan trọng hình thành lực cầu dài hạn, giúp thị trường phát triển bền vững hơn.

"Bản chất của quỹ đầu tư là cơ chế “dài hạn hóa” dòng vốn ngắn hạn, khi tập hợp được nguồn lực từ hàng nghìn nhà đầu tư nhỏ lẻ để đầu tư lâu dài, đa dạng hóa danh mục và giảm rủi ro đầu cơ ngắn hạn" - ông Huy nhấn mạnh.

Khi được vận hành hiệu quả, các quỹ đầu tư không chỉ thu hút dòng vốn trong nước mà còn trở thành cầu nối với nguồn vốn gián tiếp nước ngoài, đặc biệt là nhóm nhà đầu tư cá nhân đang sinh sống và làm việc tại Việt Nam – đối tượng trước đây ít được tiếp cận.

Thị trường vốn tiến gần chuẩn mới nổi

Cùng với Đề án “Tái cấu trúc nhà đầu tư và phát triển ngành quỹ đầu tư chứng khoán”, Nghị định 245/2025/NĐ-CP được ban hành trước đó đã bổ sung nhiều quy định quan trọng liên quan đến IPO và niêm yết, góp phần hoàn thiện khung pháp lý cho thị trường chứng khoán.

Theo ông Đinh Minh Trí – Giám đốc Phân tích Khách hàng cá nhân tại Công ty Chứng khoán Mirae Asset Việt Nam (MAS), điểm đáng chú ý nhất là quy trình IPO gắn liền với niêm yết đã được thiết kế lại theo hướng liền mạch và hiệu quả hơn. Thời gian từ khi chào bán cổ phần ra công chúng đến khi cổ phiếu được giao dịch trên sàn chứng khoán đã được rút ngắn đáng kể xuống còn khoảng 30 ngày, thay vì mất nhiều tháng như trước đây.

Nghị định 245/2025/NĐ-CP góp phần hoàn thiện khung pháp lý cho thị trường chứng khoán. Ảnh minh họa.

Ông Trí nhận định, sự thay đổi này không chỉ cải thiện trải nghiệm của nhà đầu tư, đặc biệt là khối ngoại, mà còn góp phần tạo ra thanh khoản sớm, giúp vốn được luân chuyển nhanh và hiệu quả hơn. Tuy vậy, chuyên gia từ MAS cũng lưu ý rằng, để có thể đạt chuẩn nâng hạng từ các tổ chức đánh giá như MSCI hay FTSE Russell, thị trường Việt Nam vẫn cần tiếp tục hoàn thiện thêm nhiều mảnh ghép còn thiếu, trong đó có việc phát triển cơ chế thanh toán T+0, hệ thống vay – cho mượn chứng khoán, giao dịch bán khống có kiểm soát và vận hành trung tâm bù trừ (CCP).

Trên hành trình cải cách, sự phối hợp giữa Đề án “Tái cấu trúc nhà đầu tư và phát triển ngành quỹ đầu tư chứng khoán” cùng Nghị định 245/2025/NĐ-CP thể hiện quyết tâm rõ rệt của cơ quan quản lý trong việc nâng tầm thị trường chứng khoán Việt Nam. Không chỉ là kế hoạch hành động mang tính kỹ thuật, Đề án còn khẳng định vai trò then chốt của thị trường vốn trong chiến lược phát triển kinh tế quốc gia.

Trong bối cảnh Việt Nam hội nhập ngày càng sâu với thị trường tài chính quốc tế, việc xây dựng một thị trường chứng khoán hiện đại, minh bạch và hiệu quả là yêu cầu tất yếu. Bộ Tài chính luôn chủ động thiết lập mục tiêu, lộ trình cụ thể và thúc đẩy sự tham gia đồng bộ của các bên liên quan – từ cơ quan quản lý, doanh nghiệp niêm yết đến các tổ chức đầu tư nhằm phát triển thị trường vốn trở thành kênh huy động trung và dài hạn chủ lực của nền kinh tế.

Thu Hương