Dân gian có câu 'Phận gái mười hai bến nước'. Vậy mười hai bến gồm những bến nào?
Trong thời đại khoa học kỹ thuật phát triển nhanh chóng, đời sống văn hóa xã hội thay đổi và hội nhập sâu rộng trên quy mô toàn cầu, tiếng Việt cũng cần được cập nhật, bổ sung, làm công cụ nền tảng để đồng hành phát triển và tiếp thu các thành tựu mới của văn minh nhân loại.
Thật ngộ nghĩnh nghe qua cứ tưởng như đùa, như giỡn chơi nhưng lại có lý ra phết. Ấy là chuyện trai mới lớn, gái đương xoan từ lúc quen nhau đến khi se duyên cầm sắt, sinh con đẻ cái có thể tóm gọi 'quy trình' bằng '4C': cười, cươi, cưới, cưỡi. Nói thế đúng không? Cô Hai ơi, câu trả lời nè: 'Cấm cãi'. Vậy, có bao nhiêu kiểu cười?
Tôi biết anh Bùi Phụng vì cả hai đều là bạn với anh Bùi Quang Rực ( con cụ Bùi Hưng Gia, nhà Tư sản Hàng Trống ).
Thành ngữ 'xỏ lá ba que' bắt nguồn từ một trò chơi có từ thời Pháp thuộc, sau đó được dùng để chỉ một kiểu người trong xã hội.
Truy về nguồn gốc, tên gọi 'khổ qua' có nét nghĩa tương đồng với tên gọi 'mướp đắng'.
Sau phản ánh của dư luận, Công ty TNHH Thường Nhật (chủ đầu tư tuyến buýt sông số 1, TP HCM) đã tiếp thu và sớm gỡ những bảng hiệu có chữ 'ga tàu thủy' tại bến Bạch Đằng, bến Thủ Thiêm và các điểm đón - trả khách khác.
Từ 5 giờ sáng 15 tháng Giêng (24/2), tại 4 địa điểm ở các đền: Thiên Trường, Cổ Trạch và Trùng Hoa, Ban Tổ chức Lễ hội Khai ấn Đền Trần (phường Lộc Vượng, thành phố Nam Định, tỉnh Nam Định) đã phát ấn cho nhân dân, du khách. Dù trời mưa nhưng khá đông người từ khắp nơi đã về Đền Trần để dâng hương, xin ấn...
'Hội hè đình đám' là những cuộc tổ chức hội họp tại các xã thôn nhân dịp làng vào đám với nhiều trò giải trí.
'Ngày tư ngày tết' là cụm từ để chỉ dịp những ngày đầu năm âm lịch. Trong đó, chữ 'tư' nghĩa là năm, mùa.
Anh về tìm vẩy cá trêTìm gan tôm sú, tìm mề con lươnAnh tìm con bướm có xương, Dây tơ hồng có rễ, đạo cang thường em ưng anh.
Chỉ xác là thảo dược khá thông dụng trong Đông y; vị đắng, tính hàn, vào hai kinh tỳ, vị; tác dụng phá khí, tiêu tích, hóa đàm...
Bạn đọc Lê Nam hỏi: 'Chuyên mục ' Cà kê chuyện chữ nghĩa ' trên báo Thanh Hóa (12/2022) có bài ' Vô hình trung hay vô hình chung ', trong đó giải thích cặn kẽ nguồn gốc của từ ngữ và hướng dẫn độc giả sử dụng các viết đúng là 'vô hình trung'. Tôi thấy bài viết rất bổ ích, bản thân tôi sau khi đọc cũng đã tránh được sai sót khi cần sử dụng đến từ này. Hiện nay tôi thấy còn một từ nữa cũng liên quan đến 'trung' hay 'chung' đó là 'tựu trung' và 'tựu chung'. Vậy xin chuyên mục cho biết trong hai cách viết vừa nêu thì cách nào là đúng?'.
Liệu bạn có biết ông Ba Bị - người mà chuyên được đem ra hù dọa trẻ con khi không nghe lời, quậy phá hay biếng ăn?
Một khi nói rằng, trong tiếng Việt không có từ 'khong' ắt nhiều người đồng ý, bởi bản thân nó không có nghĩa chăng? Trong khi đó, với từ 'không' ta lại thấy hàng loạt từ mang nhiều sắc thái khác nhau.
L.T.S: Sau ba bài viết liên quan đến liêm chính khoa học đăng trên các số báo phát hành từ ngày 08 đến 10/11 vừa qua, Chuyên đề Công an TPHCM xin khép lại những ý kiến với cách nhìn đa chiều lần này bằng bài viết của nhà nghiên cứu Hoàng Tuấn Công về 'đạo văn'.
Khi nói và viết, hầu như mọi người Việt Nam đều sử dụng chính xác và hiểu đúng nghĩa từ 'hi sinh' trong từng ngữ cảnh, đúng như Từ điển tiếng Việt (Hoàng Phê chủ biên - Trung tâm từ điển học Vietlex, bản có chú chữ Hán cho những từ Hán Việt) đã giảng: ' hi sinh 犧牲I.[ động từ ] 1 tự nguyện nhận về mình sự thiệt thòi, mất mát lớn lao nào đó, vì một cái gì cao đẹp: hi sinh lợi ích cá nhân . 2 chết vì đất nước, vì nghĩa vụ và lí tưởng cao đẹp: hi sinh ngoài chiến trường. 犧牲 • II [ danh từ ] sự hi sinh: chấp nhận mọi hi sinh'.
Trong tiếng Việt, 'bàng quan' và 'bàng quang' đều là những từ Việt gốc Hán; nghĩa của chúng khác nhau hoàn toàn, nhưng lại có âm đọc và chữ viết gần giống nhau.
26 năm định cư, lập nghiệp ở xứ người, với 5 cuộc triển lãm tranh cá nhân trong nước và 17 lần ở Tây Ban Nha chứng tỏ sức sáng tạo dồi dào không ngừng nghỉ của họa sĩ Nguyễn Phạm Thúy Hương (1969) - người phụ nữ Việt Nam quê gốc Đà Nẵng. Cô đã xác lập một kỷ lục khó ai bì kịp!
Thành ngữ 'Dở như hạch' không được bất cứ cuốn từ điển nào chúng tôi có trong tay thu thập thành một mục riêng. Tuy nhiên, trong thực tế đời sống, thì nó lại được dùng khá nhiều, và cũng là chủ đề bàn luận khá sôi nổi.
Học chương trình phổ thông, hẳn ai cũng biết chữ Quốc ngữ dùng hiện nay ban đầu được tạo ra từ các giáo sĩ châu Âu khi vào nước ta truyền đạo. Qua quá trình sử dụng, vì tính tiện ích nên ngày càng được hoàn thiện và trở thành chữ của dân tộc mà ta gọi là tiếng Việt. Tuy vậy, ít ai biết rằng, quyển sách tiếng Việt đầu tiên ấy hiện đang được lưu giữ tại Nhà thờ Mằng Lăng, xã An Thạch, huyện Tuy An, tỉnh Phú Yên.
Khi người phụ nữ chết chồng, 'bà chúa thơ Nôm' Hồ Xuân Hương bảo:Ai về nhắn nhủ đàn em nhéXấu máu thời khem miếng đỉnh chung
Bạn đọc TQH hỏi: ' Lâu nay tôi vẫn thấy áy náy với từ 'xúc xiểm' trong các từ điển tiếng Việt. Trong từ điển người ta định nghĩa 'xúc xiểm' là 'đặt điều xúi giục'. Khi tra từ điển Hán Việt thì tôi thấy 'xiểm' 陜 là tên đất của tỉnh Thiểm Tây hoặc có nghĩa là chật, hẹp. Chữ này chẳng ăn nhập gì với chữ 'xúc' 促 nghĩa là thúc giục, thôi thúc. Trong khi đó, chữ 'siểm' 諂 có nghĩa là nịnh nọt, ton hót bợ đỡ, siểm nịnh, siểm mị. Vì vậy tôi nghĩ XÚC SIỂM có nghĩa là 'dùng lời khôn khéo để xúi giục' thì có vẻ có nghĩa hơn .
Tục ngữ có câu: 'Không thầy đố mày làm nên'. Thầy có nhiều nghĩa, trong trường hợp này nhằm chỉ những ai giỏi về chuyên môn nào đó, có khả năng hướng dẫn, chỉ bảo cho người khác. Có thể kể đến thầy giáo, thầy võ, thầy phong thủy, thầy cúng, thầy kiện/ thầy cãi (luật sư), thầy đờn, thầy địa, thầy tuồng v.v…
Ngợm vốn có ý nghĩa sâu xa gì hay chỉ là biến âm của một chữ khác?
Từ điển từ láy tiếng Việt (Viện Ngôn ngữ - Hoàng Văn Hành chủ biên - NXB Khoa học Xã hội, 2011) thu thập và giải nghĩa: 'khuây khỏa. đgt. Nguôi dịu đi phần nào những nhớ thương, buồn thảm; khuây nói khái quát. Đi chơi cho khuây khỏa vì sau những cuộc thay đổi trong gia đình bà cụ hay cả nghĩ.' (VN, 1-61)'.
Qua sự vận động của Hồng y Francis Spellman với chính giới Hoa Kỳ, sự can thiệp của chính quyền Pháp, ngày 16-6-1954 tại biệt điện ở Paris, Quốc trưởng Bảo Đại đồng ý bổ nhiệm ông Ngô Đình Diệm làm Thủ tướng Việt Nam, thay thế Chính phủ Bửu Lộc.
Đoạt và đạt là hai từ Việt gốc Hán, có hai nghĩa khác nhau, không thể hoán đổi vị trí cho nhau. Tuy nhiên, thực tế cho thấy một lỗi khá phổ biến, đó là người ta không phân biệt được nghĩa của đoạt và đạt, thường lấy đạt để thay cho đoạt, dẫn đến chuyện ngược đời là chữ đoạt thường bị chữ đạt 'tiếm ngôi', đoạt quyền. Ví dụ, đáng lẽ phải viết là đoạt giải nhất, đoạt giải nhì,... thì người ta lại viết là đạt giải nhất, đạt giải nhì...
Tương truyền ông thi sĩ Chiêu Lì có làm bài thơ theo lối 'yết hậu':Sống ở nhân gian đánh chén nhèChết xuống âm phủ giắt kè kèDiêm vương phán hỏi mang gì thế?- Be.