Sáng 22/10, Sở GD&ĐT TP.HCM công bố đề tham khảo ba môn Toán, Ngữ văn, Tiếng Anh trong thi lớp 10 năm 2026.
Sở GD&ĐT TP.HCM vừa công bố cấu trúc và đề minh họa 3 môn Toán, Ngữ văn, tiếng Anh thi tuyển vào lớp 10 công lập năm học 2026 - 2027.
Theo nhận xét của học trò, GS.TSKH Nguyễn Quang Hồng không chỉ là một nhà khoa học ngôn ngữ uyên bác, mà còn là một nhà giáo tận tụy, bao dung.
GS-TSKH Nguyễn Quang Hồng để lại cho xã hội nhiều công trình đồ sộ và giá trị trong lĩnh vực nghiên cứu và quản lý văn hóa - ngôn ngữ.
Giáo sư, Tiến sĩ khoa học Nguyễn Quang Hồng là nhà khoa học lỗi lạc. Ông là cây đại thụ của ngành Ngôn ngữ học, Hán - Nôm học Việt Nam đương đại. Ông được trao Giải thưởng Nhà nước về khoa học và công nghệ năm 2017 cho công trình 'Khái luận Văn tự học chữ Nôm' và Giải thưởng Hồ Chí Minh về khoa học và công nghệ năm 2022 cho công trình 'Tự điển chữ Nôm dẫn giải'.
GS-TSKH Nguyễn Quang Hồng, chuyên gia hàng đầu trong lĩnh vực ngôn ngữ học và nghiên cứu Hán Nôm, đã qua đời.
GS.TSKH Nguyễn Quang Hồng, tác giả của 'Tự điển chữ Nôm dẫn giải', đã qua đời lúc 16 giờ 59 phút ngày 7-10, để lại niềm tiếc thương sâu sắc cho nhiều người.
Có nhiều câu tục ngữ truyền miệng từ bao đời, dần dần về sau, có thể do từ được sử dụng đã phai nghĩa theo năm tháng, người ta 'cập nhật' bằng cách thay từ khác cho dễ hiểu hơn, từ đó không những dẫn tới dị bản mà còn làm sai lệch ý nghĩa. Thí dụ, ông bà ta nói 'Ôm rơm nặng bụng/ rậm bụng' hay 'rặm bụng'? Từ nào chính xác? Muốn trả lời câu hỏi này, cách tốt nhất vẫn là khảo sát lấy từng từ trong câu tục ngữ này.
Kết quả của sự pha trộn này dễ dàng dẫn đến sự lẫn lộn giữa các môn phái của đạo Phật và đạo Lão, nhất là dưới con mắt của một người ngoại quốc không tinh thông ngôn ngữ và văn hóa cổ truyền bản địa.
Chiều chiều ra đứng ngõ sau / Trông về quê mẹ ruột đau chín chiều (ca dao)
Một chương trình vui chơi tìm hiểu về tiếng Việt, yêu cầu xác định 'Ý chí hay ý trí' đúng chính tả. Người chơi trả lời 'Từ thứ nhất' (tức 'ý chí'), liền được người dẫn chương trình xác nhận là 'Chính xác'.
Sau khi đã phân tích cặn kẽ, giải thích rành mạch, chứng cứ rõ ràng nhưng người kia vẫn cãi chày cãi cối, vẫn không chịu nghe, đúng là thứ củ chuối, chán thế. Quá nản bởi tốn nước bọt tranh luận với đầu óc bã đậu, do đó người này trước khi ngưng lời bèn buông một câu: 'Thà nói chuyện với đầu gối còn hơn'. Đầu gối của ai? Nghe hỏi thế, chưa vội trả lời, ta hãy quay ngược về hàng trăm năm trước với tâm sự của chàng trai trong ca dao:Ðêm nằm ôm gối thở than/ Gối ơi là gối con bạn lan nó xa rồi
Một chương trình vui chơi tìm hiểu về tiếng Việt đưa ra câu hỏi: 'dè xẻn' hay 'dè sẻn'? Người trả lời 'Thứ nhất ạ', nhưng không được chấp nhận và đáp án chương trình đưa ra là 'dè sẻn'. Theo đây, 'dè xẻn' bị xem là sai chính tả.
Trong giao thiệp hằng ngày, thỉnh thoảng chúng ta vẫn nghe cụm từ: 'Đời tám hoánh', được hiểu là chỉ về sự việc/ sự vật gì đó xảy ra từ lâu lắm rồi, đã xưa lắc xưa lơ, đã xa rất xa… Chẳng hạn một người bảo: 'Cái bình này cổ lắm, người ta làm ra từ đời tám hoánh'. Cơn cớ gì 'từ đời tám hoánh' lại xuất hiện trong các trường hợp tương tự?
Chiều 22-8, tại Hà Nội, Viện Nghiên cứu Hán nôm tổ chức Tọa đàm giới thiệu và tặng sách Tự điển chữ Nôm Tày của tác giả Tống Đại Hồng, hội viên Hội Văn học nghệ thuật tỉnh Tuyên Quang, hội viên Hội Văn nghệ dân gian Việt Nam, hội viên Hội Văn học nghệ thuật các dân tộc thiểu số Việt Nam.
Trong bài trước, chúng tôi đã phân tích nghĩa đẳng lập của các yếu tố trong hai từ 'rạng rỡ' và 'rực rỡ'. Trong bài này chúng tôi sẽ phân tích nghĩa đẳng lập của sáng suốt và sâu sắc. (Phần để trong ngoặc kép sau số mục là nguyên văn của Từ điển từ láy tiếng Việt - Viện Ngôn ngữ - Hoàng Văn Hành chủ biên; phần xuống dòng là trao đổi của chúng tôi):
Trong cuốn 'Tiếng nói Nam Kỳ cũ địa danh, nhơn danh, thổ ngữ', học giả Vương Hồng Sển đã cung cấp rất nhiều thông tin và tư liệu hữu ích về những địa danh ở miền Nam xưa.
Chương trình Vua Tiếng Việt đưa ra câu hỏi: 'Có bao nhiêu lỗi sai chính tả trong câu: 'Cái nút vừa sổ ra, thì loeng xoeng, cả món tiền rơi tiệt cả xuống ghạch'?
Tục ngữ Việt Nam có câu: 'Được làm vua, thua làm giặc'. Vì sao được mà không phải là thắng: 'Thắng làm vua, thua làm giặc'?
Trong một bài viết trên mạng xã hội, tác giả nọ viết 'Mưa sầm sầm. Lá bắt đầu giạt vào sân...'. Câu này mô tả cơn mưa lớn đổ xuống đường phố, nước nhanh chóng dềnh lên, khiến lá khô trôi giạt vào sân nhà.
Vua Tiếng Việt (25/4/2025) yêu cầu 'Hãy viết lại cho đúng từ sau: nuốt trửng'. Người chơi viết lại thành 'nuốt chửng', thì được người dẫn chương trình xác nhận là đúng, và đáp án hiện trên màn hình hai chữ 'nuốt chửng'.
Trong chuyên mục Cà kê chuyện chữ nghĩa số trước, chúng tôi đã đề cập đến một số từ láy gốc Hán: phân trần, phấn chấn, phiền phức. Trong bài này, chúng tôi tiếp tục phân tích nghĩa của các yếu tố trong các từ láy: thập thò, thè lè, thò lò, thòi lòi. (Phần để trong ngoặc kép sau số mục là nguyên văn của Từ điển từ láy tiếng Việt - Viện Ngôn ngữ - Hoàng Văn Hành chủ biên; phần xuống dòng là phân tích và trao đổi của chúng tôi):
Chiều nay (6-6), thí sinh tại TP HCM chính thức bước vào môn thi thứ 2 kỳ thi tuyển sinh lớp 10 với môn thi ngoại ngữ, thời gian làm bài 90 phút
Số thí sinh dự thi vào lớp 10 giảm trong khi đó tỉ lệ trúng tuyển tăng hơn năm ngoái, dự báo một kỳ thi dễ thở dành cho thí sinh tuổi dần.
Trong tiếng Việt, chữ oan đã được Việt hóa và thông dụng đến mức tưởng chừng như đây là một từ 'thuần Việt'. Mặt khác, oan không chỉ độc lập trong hành chức, mà còn có khả năng tạo từ rất phong phú...
Thật lạ, có câu thơ quen thuộc của cụ Trạng Trình Nguyễn Bỉnh Khiêm nhưng mỗi nơi ghi mỗi phách, có thể 'kiểm chứng' từ Google:
Một chương trình tìm hiểu về tiếng Việt trên truyền hình yêu cầu người chơi hoàn thành ngữ liệu 'Ngó lên nuộc lạt... ... / Bao nhiêu nuộc lạt nhớ ông bà bấy nhiêu'.
Cơn bão nghiêng đêmCây gãy cành bay láTa nắm tay emCùng nhau qua đường cho khỏi ngã
Trong chuyên mục Cà kê chuyện chữ nghĩa số trước, chúng tôi đã nêu ra 2 từ ghép bị Từ điển từ láy tiếng Việt nhận lầm là từ láy: bộp chộp, bủn rủn. Trong bài này, chúng tôi sẽ phân tích nghĩa của các yếu tố trong một số từ láy: hô hoán, hốc hác, hộc tốc, hôi hám (phần để trong ngoặc kép sau số mục là nguyên văn của Từ điển từ láy tiếng Việt - Viện Ngôn ngữ - Hoàng Văn Hành chủ biên; phần xuống dòng là trao đổi của chúng tôi):
Trong một chương trình trò chơi tìm hiểu về tiếng Việt trên truyền hình, ban giám khảo yêu cầu xác định trong hai từ 'han rỉ' và 'han gỉ' thì từ nào là đúng chính tả. Người chơi đưa ra câu trả lời là 'han rỉ', nhưng không được chương trình chấp nhận. Như vậy, theo ban giám khảo thì phải viết là 'han gỉ' mới đúng chính tả.
Sau đợt đấu tranh chống độc diễn 03/10/1971, nhiều nhân tố mới xuất hiện được xây dựng thành cốt cán, thành cảm tình cách mạng và thành cơ sở mật trong nội thành chuẩn bị cho những trận chiến đấu tiếp theo.
Vừa rồi, trong chương trình 'Vua tiếng Việt', có đưa ra câu thơ của nhà thơ Bàng Bá Lân:Em se muôn sợi tơ tìnhDệt làm chiếc áo dâng mình, mình ơi!
Trong chuyên mục Cà kê chuyện chữ nghĩa số trước, chúng tôi đã nêu ra 3 từ ghép bị Từ điển từ láy tiếng Việt nhận lầm là từ láy: nghỉ ngơi, ngơi ngớt, ngột ngạt. Trong bài này, chúng tôi tiếp tục phân tích nghĩa đẳng lập của 3 từ: manh mún, mỏng manh, mỏng mẻo. (Phần để trong ngoặc kép sau số mục là nguyên văn của Từ điển từ láy tiếng Việt - Viện Ngôn ngữ - Hoàng Văn Hành chủ biên; phần xuống dòng là trao đổi của chúng tôi):
Trong chuyên mục Cà kê chuyện chữ nghĩa số trước, chúng tôi đã nêu ra 3 từ ghép bị Từ điển từ láy tiếng Việt nhận lầm là từ láy: tả tơi, tán loạn, tê tái. Trong bài này, chúng tôi tiếp tục phân tích nghĩa đẳng lập của 2 từ: bộp chộp, bủn rủn, và những cứ liệu có liên quan (phần để trong ngoặc kép sau số mục là nguyên văn của Từ điển từ láy tiếng Việt - Viện Ngôn ngữ - Hoàng Văn Hành chủ biên; phần xuống dòng là trao đổi của chúng tôi):
Trong đời thường, từ chỗ không quen biết nhau, khi giao dịch mua bán gì đó, ông bà ta bảo: 'Giấy trắng mực đen làm quen thiên hạ'. Muốn gì muốn, không thể, 'Đinh minh hai miệng một lời song song' (Truyện Kiều), chỉ giao kèo bằng miệng mà cần phải có giấy tờ đâu ra đó, buộc người ta tin nhau, sau đó, dẫu có thay lời đổi ý muốn nuốt lời/ lật kèo cũng không thể. Nói tắt một lời, giấy không thể thiếu trong sinh hoạt, đời sống của người Việt.
Một chương trình giải trí về tiếng Việt dẫn ngữ liệu 'đời hồi này như một ghánh phở bánh chương mỡ nguội đóng váng', và đưa ra câu hỏi 'có bao nhiêu lỗi sai chính tả'. Người chơi trả lời 'có hai lỗi chính tả'. Chương trình chấp nhận câu trả lời, và 'hai lỗi sai chính tả' được xác định đó là 'ghánh' và 'chương'.
'Từ điển huyết học và truyền máu' của Ths-BS Nguyễn Duy Long vừa được ra mắt giới chuyên môn. Đây được coi là cuốn từ điển y học xuất hiện mới nhất (cuối năm 2024), dày đến ngàn trang giấy khổ lớn, chứa đựng và giải thích được cho khoảng 12 ngàn mục từ chuyên môn tiếng Việt có đối chiếu với tiếng Anh và tiếng Pháp.
Độc giả Lê Phi Long (Bình Phước) cho biết: 'Tôi thường xuyên đón đọc bài về ngôn ngữ trên chuyên mục 'Cà kê chuyện chữ nghĩa' của Báo Thanh Hóa, và vỡ ra được nhiều điều. Nhiều từ ngữ, thành ngữ, tục ngữ chỉ đến khi đọc bài 'cà kê' tôi mới biết mình đã từng hiểu sai, dùng sai. Quả là tiếng Việt mình vô cùng phong phú, sống cả đời chưa chắc đã hiểu hết và dùng đúng tiếng mẹ đẻ.
Nhà viết chèo tài ba Tào Mạt, phút cuối đời, có viết câu thơ:
Có lẽ trước năm 1945, Nguyễn Bính vẫn là thi sĩ 'chân quê' có cảm hứng sáng tác về mùa xuân nhiều nhất. Đến nay, ca khúc 'Gái xuân' do Từ Vũ phổ từ thơ của ông, chỉ cần nghe nhắc đến, lập tức vọng về trong trí nhớ những cung réo rắt: 'Em như cô gái hãy còn xuân/ Trong trắng thân chưa lấm bụi trần'. Đây là một ca khúc hay.
Trong chuyên mục Cà kê chuyện chữ nghĩa số trước, chúng tôi đã nêu ra bốn từ ghép bị Từ điển từ láy tiếng Việt nhận lầm là từ láy: nôn nao, cồn cào, cơ cực, cục cằn. Trong bài này chúng tôi tiếp tục phân tích nghĩa đẳng lập của 4 từ: đầm ấm, đầm đìa, đần đù, đầy đọa (phần để trong ngoặc kép sau số mục là nguyên văn của Từ điển từ láy tiếng Việt - Viện Ngôn ngữ - Hoàng Văn Hành chủ biên; phần xuống dòng là trao đổi của chúng tôi):
Trong 'Truyện Kiều', thi hào Nguyễn Du viết: 'Phong lưu rất mực hồng quần/ Xuân xanh xấp xỉ tới tuần cập kê'.