Sau đợt sắp xếp đơn vị hành chính cấp tỉnh quy mô lớn, bốn tỉnh Khánh Hòa, Bắc Ninh, Quảng Ninh và Ninh Bình đang nổi lên như những ứng viên hàng đầu cho vị thế thành phố trực thuộc Trung ương trong giai đoạn tới, theo định hướng quy hoạch phát triển đô thị quốc gia đến năm 2050.
Sau sáp nhập, 4 tỉnh: Khánh Hòa, Bắc Ninh, Quảng Ninh, Ninh Bình nằm trong danh sách định hướng trở thành thành phố trực thuộc Trung ương trong giai đoạn tới.
Sau sắp xếp, đơn vị hành chính cấp xã phải có quy mô dân số đạt từ 200% trở lên và diện tích tự nhiên đạt từ 100% trở lên tiêu chuẩn của xã tương ứng theo quy định về tiêu chuẩn, phân loại đơn vị hành chính.
Đề án 'Định hướng lập pháp nhiệm kỳ Quốc hội khóa XVI của Chính phủ' được phê duyệt với ba nhiệm vụ trọng tâm, thực hiện từ năm 2025 đến năm 2031.
Theo các chuyên gia, khi sắp xếp cấp xã thì điều đầu tiên là cần đảm bảo các dịch vụ công thiết yếu như y tế, giáo dục… và các thủ tục hành chính không bị gián đoạn.
Bộ Nội vụ đề xuất HĐND, UBND cấp tỉnh căn cứ khả năng ngân sách có cơ chế, chính sách hỗ trợ điều kiện đi lại và làm việc cho cán bộ khi về công tác tại trung tâm hành chính mới sau khi sáp nhập tỉnh.
Theo đề xuất của Bộ Nội vụ, chấm dứt việc tổ chức mô hình chính quyền đô thị đang thực hiện tại TP Hà Nội, TP.HCM, TP Đà Nẵng, TP Hải Phòng.
Bộ Nội vụ đã có những lý giải cụ thể về việc đề nghị các địa phương tạm dừng thực hiện một số nhiệm vụ, công việc liên quan đến đơn vị hành chính các cấp.
Việc dừng trình đề án sắp xếp cấp huyện, xã là nhằm thực hiện định hướng của Bộ Chính trị, Ban Bí thư về sáp nhập tỉnh, không tổ chức cấp huyện.
Việc tạm dừng thực hiện một số nhiệm vụ, công việc liên quan đến đơn vị hành chính các cấp theo yêu cầu của Bộ Nội vụ là dừng theo các nghị quyết của Ủy ban Thường vụ Quốc hội trước đó và tiếp tục thực hiện Kết luận 127-KL/TW năm 2025 của Bộ Chính trị, Ban Bí thư.
Ngày 23/3/2025, Bộ Nội vụ đã gửi công văn đến Ủy ban nhân dân các tỉnh, thành phố trực thuộc Trung ương, đề nghị tạm dừng trình các đề án sắp xếp, thành lập đơn vị hành chính cấp huyện, cấp xã theo các nghị quyết trước đây của Ủy ban Thường vụ Quốc hội.
Bộ Nội vụ đề nghị các địa phương tạm dừng xây dựng Hợp phần Quy hoạch tổng thể đơn vị hành chính cấp huyện, xã giai đoạn đến năm 2030 và tầm nhìn đến năm 2045 cho đến khi có chủ trương mới.
Bộ Chính trị hôm nay xem xét đề án sắp xếp, tổ chức lại đơn vị hành chính các cấp và xây dựng chính quyền địa phương 2 cấp, trong đó có phương án sáp nhập một số tỉnh, bỏ cấp huyện, sáp nhập nhiều xã.
Đề án nghiên cứu định hướng sáp nhập tỉnh, bỏ cấp huyện, sáp nhập một số đơn vị cấp xã… phải được hoàn thiện, báo cáo Bộ Chính trị, Ban Bí thư trước 27-3, kịp trình Trung ương trước ngày 7-4 để xem xét, quyết định vào khoảng giữa tháng 4.
Hiện cả nước có 696 đơn vị hành chính cấp huyện và 10.035 đơn vị hành chính cấp xã; tính đến hết năm 2022, tổng số công chức hành chính cấp huyện trở lên có gần 250 nghìn người.
Thành ủy TP Thủ Đức yêu cầu UBND TP Thủ Đức rà soát, xây dựng phương án sắp xếp đơn vị hành chính theo hướng sáp nhập các phường chưa đạt tiêu chuẩn.
Hiện nay, cả nước có 10.035 đơn vị cấp xã và 696 đơn vị cấp huyện; có hai thành phố thuộc thành phố trực thuộc trung ương, 84 thành phố thuộc tỉnh, 53 thị xã, 49 quận và 508 huyện.
Cuộc cách mạng tiếp tục đổi mới, sắp xếp tổ chức bộ máy của hệ thống chính trị tinh gọn, hoạt động hiệu lực, hiệu quả theo yêu cầu của Bộ Chính trị chỉ mới bắt đầu và đang tiếp tục với những chặng đường quyết liệt hơn. Sắp tới là nghiên cứu, sắp xếp bỏ cấp huyện, sáp nhập một số tỉnh, thành, để tạo không gian, động lực đầu tư và phát triển mới. Mục đích cuối cùng là nâng cao chất lượng công tác, quản lý, chất lượng phục vụ nhân dân...
Nhiều tỉnh, thành phố ở nước ta chưa đạt tiêu chuẩn về đơn vị hành chính theo quy định, điều này đặt ra những thách thức không nhỏ trong quá trình nghiên cứu, định hướng sáp nhập một số đơn vị cấp tỉnh…
Sáp nhập các tỉnh, thành không chỉ căn cứ vào diện tích, dân số mà còn cần căn cứ vào các tiêu chí truyền thống lịch sử văn hóa, an ninh quốc phòng, quy hoạch vùng…
Theo Nghị quyết 1211/2016 của Ủy ban Thường vụ Quốc hội (sửa đổi, bổ sung bởi Nghị quyết 27/2022) thì diện tích nhiều tỉnh, thành hiện nay chưa đảm bảo (diện tích dưới 5.000 km2).