Ngày 9/3 (tức mùng 10/2 năm Ất Tỵ), lễ hội truyền thống làng Xuân Phả năm 2025 được tổ chức tại xã Xuân Trường, huyện Thọ Xuân.
Xuân Trường là vùng đất cổ nằm bên hữu ngạn sông Chu, quê hương của Di sản văn hóa phi vật thể quốc gia trò Xuân Phả và nhiều giá trị lịch sử - văn hóa tiêu biểu khác. Nơi đây là một trong những địa phương vinh dự và tự hào có 1 Nghệ nhân Nhân dân (NNND), 13 Nghệ nhân Ưu tú (NNƯT) được trao tặng danh hiệu. Đây là lực lượng nòng cốt, là những 'di sản văn hóa sống' đang nỗ lực từng ngày cùng với các thế hệ người dân xã Xuân Trường tiếp tục góp phần lan tỏa, tô đậm thêm truyền thống, mạch nguồn lịch sử - văn hóa, thắp lửa di sản.
Ngũ trò Viên Khê - tên gọi quen thuộc dân ca Đông Anh - cùng với hò Sông Mã và trò Xuân Phả là những loại hình nghệ thuật dân gian tiêu biểu xứ Thanh
'Ăn bánh với giò không bằng xem trò Xuân Phả' - đó là câu nói cửa miệng của người dân xã Xuân Trường, huyện Thọ Xuân, tỉnh Thanh Hóa, quê hương của trò múa Xuân Phả.
Với những giá trị độc đáo về văn hóa - nghệ thuật, trò Xuân Phả (múa Xuân Phả) đã được các thế hệ người dân làng Xuân Phả, xã Xuân Trường, Thọ Xuân, Thanh Hóa, kiên trì gìn giữ, truyền dạy và phát huy giá trị.
Được ghi vào danh sách Di sản Văn hóa phi vật thể quốc gia năm 2016, trò Xuân Phả đã vượt ra khỏi phạm vi làng xã, trở thành một biểu tượng quý giá của văn hóa dân gian Việt Nam.
Cuối năm, khi tiết trời se lạnh, chúng tôi về làng Xuân Phả, xã Xuân Trường, huyện Thọ Xuân, Thanh Hóa. Từ xa, tiếng trống, thanh la vọng lại, rộn ràng. Các thành viên CLB trò Xuân Phả đang luyện tập chuẩn bị cho lễ hội đầu năm.
Trò Xuân Phả bước ra từ truyền thuyết. Đây là các trò diễn dân gian mô tả cảnh năm phương đến chầu, đem những tiết mục múa hát đặc sắc của quốc gia lân bang đến chúc mừng hoàng đế nước Việt xưa.
Nằm bên hữu ngạn sông Chu, làng Xuân Phả (nay là xã Xuân Trường, huyện Thọ Xuân) là 'quê hương' của trò diễn Xuân Phả nổi tiếng. Về vùng đất cổ trong những ngày đầu tháng 2 (âm lịch), du khách được hòa mình vào không gian lễ hội Xuân Phả đặc sắc, chứa đựng nhiều ý nghĩa.
Ngày 19/3 (tức mùng 10/2 năm Giáp Thìn), lễ hội truyền thống làng Xuân Phả năm 2024 được tổ chức tại xã Xuân Trường, huyện Thọ Xuân.
Với 7 dân tộc cùng sinh sống gồm Kinh, Mường, Thái, Thổ, Dao, Mông, Khơ Mú đã làm nên một kho tàng di sản văn hóa phi vật thể (DSVHPVT) xứ Thanh đa dạng và phong phú từ tiếng nói, chữ viết, phong tục tập quán, đến các làn điệu dân ca, dân vũ, trò chơi dân gian... Bằng nhiều giải pháp, cách làm hiệu quả của các cấp, ngành, các địa phương, nhiều giá trị DSVHPVT ngày càng được gìn giữ, lan tỏa và thấm sâu vào đời sống cộng đồng.
Bằng tình yêu với trò Xuân Phả, nhiều năm qua Nghệ nhân Ưu tú Bùi Văn Hùng (Thọ Xuân, Thanh Hóa) đã kỳ công mô tả lại các điệu múa bằng hiện vật.
Ngày 1-3 (tức mùng10 tháng 2 năm Quý Mão), xã Xuân Trường, huyện Thọ Xuân đã tổ chức lễ hội truyền thống Xuân Phả năm 2023.
Trò diễn Xuân Phả dân gian, là trò diễn độc nhất vô nhị được kết tinh cùng nghệ thuật cung đình, tạo nên những tiết mục hát múa đặc sắc, mô tả cảnh các quốc gia lân bang đến chúc mừng Hoàng đế nước Việt xưa.
Đã có nhiều giải pháp được đề ra, trong đó không thể không nhấn mạnh đến công tác nghiên cứu, bảo quản, truyền dạy và giới thiệu di sản văn hóa phi vật thể đến đông đảo người dân. Đồng thời, cần có những giải pháp cấp thiết cả về cơ chế, chính sách và kinh phí, nhằm bảo vệ các di sản văn hóa truyền thống đặc sắc và ngăn chặn nguy cơ mai một, thất truyền hay sai lệch giá trị di sản.