Quốc hội thông qua Luật Tương trợ tư pháp về dân sự

Phó Chủ tịch Quốc hội Nguyễn Khắc Định điều hành phiên họp. Ảnh: Phạm Thắng

Yêu cầu tương trợ tư pháp về dân sự của nước ngoài có thể bị từ chối nếu pháp luật Việt Nam không quy định

Theo đó, Luật Tương trợ tư pháp về dân sự gồm 4 Chương, 38 Điều, quy định nguyên tắc, thẩm quyền, trình tự, thủ tục thực hiện tương trợ tư pháp về dân sự giữa Việt Nam với nước ngoài; trách nhiệm của các cơ quan nhà nước Việt Nam trong tương trợ tư pháp về dân sự.

Phạm vi tương trợ tư pháp về dân sự giữa Việt Nam và nước ngoài bao gồm, tống đạt giấy tờ; thu thập, cung cấp chứng cứ; triệu tập người làm chứng, người giám định; cung cấp các giấy tờ hộ tịch; trích lục bản án, quyết định của tòa án về hộ tịch; cung cấp thông tin pháp luật; các yêu cầu tương trợ tư pháp khác về dân sự.

Luật cũng quy định về miễn hợp pháp hóa lãnh sự. Theo đó, hồ sơ yêu cầu và kết quả tương trợ tư pháp về dân sự của nước ngoài được miễn hợp pháp hóa lãnh sự nếu được ký, đóng dấu bởi cơ quan, người có thẩm quyền của nước ngoài, trừ trường hợp điều ước quốc tế mà nước Cộng hòa xã hội chủ nghĩa Việt Nam là thành viên có quy định khác.

Quốc hội biểu quyết thông qua Luật Tương trợ tư pháp về dân sự, với 429/430 tổng số ĐBQH tham gia biểu quyết tán thành, đạt 99,7%. Ảnh: Hồ Long

Cơ quan, người có thẩm quyền yêu cầu tương trợ tư pháp về dân sự của Việt Nam bao gồm, Tòa án nhân dân; Viện kiểm sát nhân dân; Cơ quan thi hành án dân sự; Cơ quan, người có thẩm quyền khác theo quy định của pháp luật Việt Nam.

Yêu cầu tương trợ tư pháp về dân sự của Việt Nam được thực hiện theo điều ước quốc tế mà nước Cộng hòa xã hội chủ nghĩa Việt Nam là thành viên. Trường hợp Việt Nam và nước ngoài không cùng là thành viên của điều ước quốc tế hoặc điều ước quốc tế mà nước Cộng hòa xã hội chủ nghĩa Việt Nam là thành viên không quy định thì thực hiện theo quy định pháp luật của nước được yêu cầu hoặc theo phương thức cụ thể mà Việt Nam đề nghị và nước được yêu cầu chấp nhận.

Yêu cầu tương trợ tư pháp về dân sự của nước ngoài bị từ chối thực hiện trong các trường hợp: Theo quy định tại điều ước quốc tế mà nước Cộng hòa xã hội chủ nghĩa Việt Nam là thành viên; Vi phạm nguyên tắc quy định tại khoản 1 Điều 6 của Luật này; Không thuộc chức năng của các cơ quan có thẩm quyền của Việt Nam.

Các đại biểu tham dự phiên họp. Ảnh: Quang Khánh

Yêu cầu tương trợ tư pháp về dân sự của nước ngoài có thể bị từ chối trong trường hợp sau đây: có căn cứ cho thấy nước ngoài không hợp tác thực hiện yêu cầu tương trợ tư pháp về dân sự của Việt Nam; Pháp luật Việt Nam không có quy định.

Bên cạnh đó, yêu cầu tương trợ tư pháp về dân sự của nước ngoài có thể bị hoãn thực hiện tại Việt Nam trên cơ sở thông báo của cơ quan có thẩm quyền điều tra, truy tố, xét xử, thi hành án về việc thực hiện sẽ cản trở quá trình điều tra, truy tố, xét xử, thi hành án tại Việt Nam…

Bảo đảm lợi ích quốc gia và phù hợp với thực tiễn hợp tác quốc tế

Trước đó, trình bày Báo cáo một số vấn đề lớn trong giải trình, tiếp thu, chỉnh lý dự thảo Luật, Chủ nhiệm Ủy ban Pháp luật và Tư pháp Hoàng Thanh Tùng nêu rõ, về phạm vi vụ việc tranh chấp (Điều 1), có ý kiến lo ngại về phạm vi "vụ việc tranh chấp".

Chủ nhiệm Ủy ban Pháp luật và Tư pháp Hoàng Thanh Tùng trình bày Báo cáo một số vấn đề lớn trong giải trình, tiếp thu, chỉnh lý dự thảo Luật. Ảnh: Hồ Long

Ủy ban Thường vụ Quốc hội khẳng định, tương trợ tư pháp về dân sự là sự hợp tác, hỗ trợ giữa Việt Nam và nước ngoài trong hoạt động giải quyết vụ việc dân sự, vụ việc phá sản của các cơ quan tư pháp. Phạm vi này không bao gồm hoạt động mang tính chất hành chính, kinh tế, nhưng có thể bao gồm những hoạt động có liên quan.

Về nguyên tắc tương trợ tư pháp về dân sự (Điều 6), có ý kiến đề nghị bổ sung nguyên tắc "có đi có lại".

Ủy ban Thường vụ Quốc hội xác nhận nguyên tắc này đã được quy định gián tiếp trong khoản 2, Điều 2 của dự thảo Luật, nhằm bảo đảm chủ quyền, lợi ích quốc gia và phù hợp với thực tiễn hợp tác quốc tế.

Chủ nhiệm Ủy ban Pháp luật và Tư pháp Hoàng Thanh Tùng trình bày Báo cáo một số vấn đề lớn trong giải trình, tiếp thu, chỉnh lý dự thảo Luật. Ảnh: Phạm Thắng

Về kiểm soát hoạt động tương trợ tư pháp về dân sự (Khoản 4 Điều 15), có ý kiến đề nghị bổ sung thẩm quyền của Viện Kiểm sát Nhân dân tối cao trong việc kiểm sát.

Ủy ban Thường vụ Quốc hội đã tiếp thu ý kiến của ĐBQH và khẳng định dự thảo Luật đã bổ sung thẩm quyền kiểm sát của Viện kiểm sát nhân dân tối cao tại Khoản 4, Điều 15, phù hợp với quy định của Luật Tổ chức Viện kiểm sát nhân dân.

Thành Trung