Quốc đảo tráng lệ Vanuatu đòi quyền được bảo vệ trước biến đổi khí hậu

Sống trên một hòn đảo nhiệt đới có thể là một điều kỳ diệu thực sự, đặc biệt là khi bạn không phải lo lắng về hạn hán: Khí hậu ôn hòa quanh năm, có những bãi biển tràn đầy sức sống, những khu rừng rậm với vô số loài động thực vật duy nhất trên thế giới... Nhưng do biến đổi khí hậu, cũng có thể nguy hiểm.

Ở Vanuatu, mực nước biển dâng nhanh hơn bất kỳ nơi nào khác trên thế giới. Trung bình là 6 mm mỗi năm kể từ năm 1993 (tổng cộng là 11 cm), trong khi ở những nơi khác mức trung bình là từ 2,8 đến 3,6 mm/năm, vì vậy đất nước tráng lệ này đang bị đe dọa nghiêm trọng.

Đất nước tráng lệ này đang bị đe dọa nghiêm trọng bởi biến đổi khí hậu. (Ảnh minh họa)

Vanuatu, quần đảo ở Tây Nam Thái Bình Dương với dân số khoảng 280.000 người trải rộng trên hơn 80 hòn đảo, nằm trong số hơn 10 đảo quốc ở Thái Bình Dương đang đối mặt với thực trạng mực nước biển dâng và bão lũ diễn ra thường xuyên hơn, có thể "quét sạch" phần lớn nền kinh tế của nước này.

Hình ảnh một trận bão tại đất nước này. (Ảnh minh họa)

Chính phủ Vanuatu cho biết trong một tuyên bố vào ngày 25/9: "Để đối phó với mức độ thảm khốc của những mất mát và thiệt hại do biến đổi khí hậu đang phải đối mặt, Vanuatu thừa nhận rằng, mức độ hành động và hỗ trợ cho các nước đang phát triển dễ bị tổn thương trong những cơ chế đa phương hiện nay là không đủ".

Bão nhiệt đới là một trong những cơn bão tồi tệ nhất bị đe dọa ở nước này, ảnh hưởng đến 30.000 người. Điều này có nghĩa rằng một nửa dân số Vanuatu phải hứng chịu thiên tai mỗi năm.

Phát ngôn viên của Greenpeace Pilar Marcos tuyên bố rằng: "Không phải là những người báo động, mà là các nhà khoa học thông báo rằng thời gian sắp hết: Nếu các biện pháp thích hợp không được thực hiện, sẽ ngày càng khó ngăn chặn nhiệt độ hành tinh tăng trên 1,5ºC".

Hình ảnh đẹp đẽ trên quần đảo. (Ảnh minh họa)

Ông cũng nói rằng trong năm 2011, 34% nhu cầu năng lượng của Vanuatu đến từ các nguồn tái tạo, và họ kỳ vọng rằng vào năm 2030 sẽ là 100%, điều này cần phải suy nghĩ rất nhiều. Liệu con người chỉ làm điều gì đó thực sự hiệu quả khi một vấn đề ảnh hưởng trực tiếp đến mình? Nếu vậy, sẽ rất khó để hành tinh Trái Đất vẫn đẹp đẽ như vậy khi những người trưởng thành của chúng ta hôm nay để chúng cho những người lớn của ngày mai.

Vanuatu cho biết, nước này sẽ tiên phong đưa ra đề xuất về quyền được bảo vệ trước biến đổi khí hậu lên Đại hội đồng Liên Hợp Quốc. Mặc dù các ý kiến tư vấn của Tòa án Công lý quốc tế không có giá trị ràng buộc, nhưng chúng có sức nặng pháp lý và thẩm quyền đạo đức với tư cách là tòa án cao nhất của Liên Hợp Quốc về các tranh chấp giữa các quốc gia. Ý kiến của Tòa án Công lý quốc tế có thể dẫn đến các quy định mới trong hệ thống luật pháp quốc tế.

Trước thềm Hội nghị về biến đổi khí hậu của Liên Hợp Quốc năm 2021 (COP26) vào tháng 11 tại Scotland, Vanuatu sẽ "mở rộng mạnh mẽ chính sách ngoại giao và vận động của mình" để xây dựng một liên minh với các đảo Thái Bình Dương và các quốc gia dễ bị tổn thương khác, Vanuatu cho biết.

Vào tháng 5/2021, một nhóm thanh thiếu niên Australia đã nhận được phán quyết thuận lợi trong một trường hợp tương tự, trong đó họ cố gắng đấu tranh cho việc ngừng phê duyệt mở rộng một mỏ than ở bang New South Wales. Trong đó, Bộ Môi trường Australia có nghĩa vụ không làm trầm trọng thêm tình trạng biến đổi khí hậu đe dọa ảnh hưởng tới thế hệ trẻ.

Các chuyên gia cho biết, phán quyết trên là một tiền lệ. Theo các luật sư liên quan đến vụ việc, đây là phán quyết đầu tiên trên toàn cầu liên quan đến vấn đề này.

Theo Caleb Pollard, Chủ tịch Hội Học sinh quần đảo Thái Bình Dương chống lại biến đổi khí hậu, các phản ứng toàn cầu cho đến nay "hầu hết là các giải pháp tạm thời chỉ kéo dài thời gian và không mang lại những thay đổi có ý nghĩa thực tế".

Nguyễn Linh (T/h)