Phú Quốc (Kiên Giang): Thu hồi đất làm Khu du lịch sinh thái và dân cư theo hình thức nào?

Bảng thông tin Dự án Khu du lịch sinh thái và dân cư Rạch Tràm

Sau khi báo chí phản ánh việc giải tỏa đền bù liên quan đến Dự án Khu du lịch sinh thái và dân cư Rạch Tràm tại ấp Rạch Tràm, xã Bãi Thơm, huyện Phú Quốc, tỉnh Kiên Giang, chủ đầu tư là Công ty TNHH MTV Đầu tư Địa ốc Thành phố Đảo Phú Quốc (Công ty Đảo Phú Quốc) đã có phản hồi. Theo đó, chủ đầu tư cho rằng, việc chính quyền áp giá bồi thường, thu hồi đất là đúng quy định.

Cụ thể, Công ty Đảo Phú Quốc đã trích dẫn Điều 62, Luật Đất đai năm 2013 thì việc thu hồi đất vì mục đích phát triển kinh tế - xã hội vì lợi ích quốc gia, công cộng được quy định như sau:

“Nhà nước thu hồi đất để phát triển kinh tế - xã hội vì lợi ích quốc gia, công cộng trong các trường hợp sau đây:

1. Thực hiện các dự án quan trọng quốc gia do Quốc hội quyết định chủ trương đầu tư mà phải thu hồi đất;

2. Thực hiện các dự án do Thủ tướng Chính phủ chấp thuận, quyết định đầu tư mà phải thu hồi đất, bao gồm: a) Dự án xây dựng khu công nghiệp, khu chế xuất, khu công nghệ cao, khu kinh tế; khu đô thị mới, dự án đầu tư bằng nguồn vốn hỗ trợ phát triển chính thức (ODA);…”.

Mặt khác, theo Khoản 2 Điều 6 Luật sửa đổi, bổ sung một số điều của 37 luật có liên quan đến quy hoạch số 35/2018/QH14 về sửa đổi, bổ sung Khoản 1 Điều 151 Luật Đất đai nêu rõ: “1. Đất sử dụng cho khu kinh tế bao gồm đất để xây dựng khu kinh tế, khu kinh tế cửa khẩu được thành lập theo quyết định của Thủ tướng Chính phủ. Đất sử dụng cho khu kinh tế là diện tích đất sử dụng cho các khu chức năng gồm: khu phi thuế quan, khu bảo thuế, khu chế xuất, khu công nghiệp, khu giải trí, khu du lịch, khu đô thị, khu dân cư, khu hành chính và các khu chức năng khác phù hợp với đặc điểm của từng khu kinh tế nhằm tạo môi trường đầu tư và kinh doanh đặc biệt thuận lợi cho các nhà đầu tư”.

Và, Khu kinh tế Phú Quốc tỉnh Kiên Giang được Thủ tướng chính phủ ban hành Quyết định thành lập tại Quyết định số 31/2013/QĐ-TTg ngày 22/5/2013, ranh giới bao gồm toàn bộ huyện đảo Phú Quốc, với diện tích 58.923ha.

Như vậy, dự án Khu du lịch sinh thái và dân cư Rạch Tràm thuộc Khu kinh tế Phú Quốc và thực hiện theo quy hoạch chung đảo Phú Quốc do Thủ tướng chính phủ phê duyệt tại Quyết định số 633/QĐ-TTg ngày 11/5/2010 và số 868/QĐ-TTg ngày 17/6/2015. Do đó, có thể nói UBND huyện Phú Quốc thu hồi đất để phát triển các dự án khu du lịch, khu đô thị, khu dân cư… trên địa bàn Huyện nói chung và dự án Khu du lịch sinh thái và dân cư Rạch Tràm nói riêng theo Mục a Khoản 2 Điều 62 Luật Đất đai là phù hợp qui định pháp luật.

Đường vào Khu dân cư ấp Rạch Tràm

Chủ đầu tư cho rằng, Dự án Khu du lịch sinh thái và dân cư Rạch Tràm đã được các cơ quan chức năng ban hành quyết định thu hồi đất đúng luật. Bởi dự án này thuộc Khu kinh tế Phú Quốc và thực hiện theo quy hoạch chung đảo Phú Quốc do Thủ tướng chính phủ phê duyệt tại Quyết định số 633/QĐ-TTg ngày 11/5/2010 và số 868/QĐ-TTg ngày 17/6/2015. Việc thu hồi đất này là phù hợp quy định pháp luật theo Mục a Khoản 2 Điều 62 Luật Đất đai.

Tuy nhiên, Quyết định 31/2013/QĐ-TTg ngày 22/5/2013 về việc thành lập Khu kinh tế Phú Quốc tỉnh kiên Giang cũng nêu rõ, việc tổ chức, hoạt động và các cơ chế, chính sách đối với Khu kinh tế Phú Quốc, tỉnh Kiên Giang được thực hiện theo Luật đầu tư, Nghị định số 29/2008/NĐ-CP ngày 14/3/2008 của Chính phủ quy định về khu công nghiệp, khu chế xuất và khu kinh tế và các văn bản pháp luật khác có liên quan.

Còn tại Điều 62 Luật Đất đai v/v “Thu hồi đất để phát triển kinh tế - xã hội vì lợi ích quốc gia, công cộng…” thì không có nội dung nào qui định việc Nhà nước thu hồi đất để giao cho công ty tư nhân thực hiện “dự án khu du lịch sinh thái và dân cư” mà không qua đấu giá, đấu thầu như trong các quyết định mà chính quyền TP Phú Quốc ban hành để thu hồi đất của dân.

Dự án đang triển khai

Luật sư Lê Ngô Trung - Giám đốc Công ty luật TNHH Trung Lê Và Cộng Sự cho biết, về mặt nguyên tắc, việc tổ chức thu hồi đất phải đảm bảo đúng về thẩm quyền, quy trình, trình tự thủ tục liên quan đối với từng dự án. Trước khi thực hiện và triển khai dự án trên khu đất được quy hoạch, thì khu đất thực hiện dự án đã được thu hồi và bàn giao đúng theo các quy định về đầu tư, đấu thầu. Tức là, cơ quan chức năng có thẩm quyền sẽ phải hoàn tất việc thu hồi thì mới bàn giao đất thực địa cho nhà đầu tư triển khai.

Bên cạnh đó, Luật sư Trung lưu ý, trong trường hợp các dự án liên quan quy hoạch chung được cấp Chính phủ phê duyệt và ảnh hưởng đến nhiều hộ dân (nhất là đối với các khu vực về biển đảo, khu kinh tế …), ngoài việc tuân thủ theo nguyên tắc về trình tự thủ tục thì cơ quan có thẩm quyền phải giám sát về các tiêu chí ranh quy hoạch của từng dự án nằm trong ranh quy hoạch tổng thể đã được cấp Chính phủ phê duyệt, kèm các tiêu chí của dự án về phân khu chức năng, mật độ dân số, chế độ về bồi thường, hỗ trợ tái định cư theo quy định đối với người sử dụng đất…

Tránh việc người dân có đất bị thu hồi đối với phần cả diện tích nằm ngoài ranh hoặc dẫn đến khiếu nại, khiến kiện kéo dài do quyền lợi bị xâm phạm mà một số dự án trước đây đã gặp phải được báo chí và phương tiện truyền thông đã đề cập. Trong đó, nhiều trường hợp rơi vào tình trạng không thể khắc phục hậu quả do các sai phạm trong việc thu hồi này gây ra.

Khu dân cư Rạch Tràm

Như Công lý & Xã hội phản ánh, từ năm 2019 – 2022, UBND TP Phú Quốc đã ra nhiều văn bản về việc chi trả/chi trả bổ sung tiền bồi thường, hỗ trợ và tái định cư Dự án Khu du lịch sinh thái và dân cư Rạch Tràm. Theo nhiều hộ dân, giá đền bù mà chính quyền địa phương áp giá cho họ là vô cùng thấp chưa bằng 1/3 giá thị trường. Đồng thời, người dân cũng băn khoăn Dự án Khu du lịch sinh thái và dân cư Rạch Tràm có nằm trong hạng mục thu hồi đất để phục vụ phát triển kinh tế - xã hội vì lợi ích quốc gia, cộng đồng theo quy định của pháp luật?.

Khoản 2 và 3 Điều 151 Luật Đất đai năm 2013:

2. Ủy ban nhân dân cấp tỉnh giao đất cho Ban quản lý khu kinh tế để tổ chức xây dựng khu kinh tế theo kế hoạch sử dụng đất đã được phê duyệt trong quy hoạch chi tiết xây dựng của khu kinh tế.

3. Ban quản lý khu kinh tế có trách nhiệm thực hiện việc bồi thường, giải phóng mặt bằng đối với diện tích đất được cơ quan nhà nước có thẩm quyền thu hồi để giao cho mình trước khi giao lại đất, cho thuê đất. Ban quản lý khu kinh tế được giao lại đất có thu tiền sử dụng đất, giao lại đất không thu tiền sử dụng đất, cho thuê đất cho người có nhu cầu sử dụng đất trong các khu chức năng của khu kinh tế theo quy định tại các Điều 54, 55 và 56 của Luật này.