Phát triển hàng tiêu dùng nhanh và thực phẩm trong bối cảnh chuyển đổi số
Nhiều doanh nghiệp, nhất là doanh nghiệp vừa và nhỏ còn lúng túng trong việc tiếp cận công nghệ mới, quản trị đổi mới sáng tạo, đầu tư chuyển đổi số hay xây dựng hệ thống phân phối hiện đại.
Hội thảo “Nâng cao năng lực cạnh tranh của doanh nghiệp hàng tiêu dùng nhanh và thực phẩm trong bối cảnh chuyển đổi số và thương mại đa kênh".
Ngày 25/6, tại Hội thảo “Nâng cao năng lực cạnh tranh của doanh nghiệp hàng tiêu dùng nhanh và thực phẩm trong bối cảnh chuyển đổi số và thương mại đa kênh” do báo Công Thương tổ chức, ông Nguyễn Tiến Cường, Phó Tổng Biên tập báo Công Thương nhấn mạnh: “Ngành hàng tiêu dùng nhanh và thực phẩm không chỉ là trụ cột của nền kinh tế mà còn phản ánh trực tiếp chất lượng sống của người dân. Trong bối cảnh nền kinh tế số và xu hướng thương mại đa kênh đang tái định hình chuỗi giá trị toàn cầu, việc nâng cao năng lực cạnh tranh cho doanh nghiệp trong lĩnh vực này là yêu cầu cấp thiết, mang tính sống còn”.
Các xu hướng lớn đang chi phối thị trường tiêu dùng hiện nay như sự chuyển dịch mạnh sang tiêu dùng “xanh - sạch - lành mạnh”, yêu cầu cao về xuất xứ, chất lượng sản phẩm, sự bùng nổ của thương mại điện tử. Năm 2024, quy mô thị trường thương mại điện tử Việt Nam đạt trên 25 tỷ USD, tăng 20% so với năm trước, chiếm khoảng 9% tổng mức bán lẻ hàng hóa và doanh thu dịch vụ tiêu dùng cả nước.
Tuy nhiên, bên cạnh cơ hội cũng tồn tại không ít thách thức. Nhiều doanh nghiệp, đặc biệt là doanh nghiệp vừa và nhỏ, còn lúng túng trong việc tiếp cận công nghệ mới, quản trị đổi mới sáng tạo, đầu tư chuyển đổi số hay xây dựng hệ thống phân phối hiện đại.
Tại hội thảo, với các phiên thảo luận chuyên sâu về: Định hình lại chiến lược cạnh tranh cho doanh nghiệp FMCG và thực phẩm; vai trò của công nghệ số, dữ liệu lớn, AI, blockchain trong tối ưu hóa chuỗi cung ứng; cơ hội và rào cản khi mở rộng thương mại đa kênh tại Việt Nam... các đại biểu đã chia sẻ kinh nghiệm, hiến kế chính sách, chỉ ra những bất cập về thể chế, hỗ trợ công nghệ, vốn, phân phối… để các cơ quan quản lý, nhất là Bộ Công Thương, có điều chỉnh phù hợp, tạo điều kiện thuận lợi nhất cho doanh nghiệp phát triển bền vững.
Bà Trần Diệu Hương, Cục Quản lý và Phát triển thị trường trong nước (Bộ Công Thương) cho biết: Ngành hàng tiêu dùng nhanh (FMCG) đóng vai trò then chốt trong đời sống kinh tế xã hội, đang chuyển dịch mạnh theo hướng tiêu dùng xanh, sạch, lành mạnh, chú trọng nguồn gốc và quy trình sản xuất. Song song, hệ thống phân phối hiện đại và thương mại điện tử tăng trưởng mạnh. Các chính sách hỗ trợ hiện đang được triển khai đồng bộ như đầu tư hạ tầng logistics, hỗ trợ tín dụng, thuế, đào tạo nhân lực, hoàn thiện pháp lý cho mô hình O2O, livestream… Tuy nhiên, hiện các doanh nghiệp vừa và nhỏ vẫn gặp khó khăn về vốn, công nghệ, nhân lực số.
Khẳng định thương mại điện tử là động lực phát triển chiến lược cho ngành bán lẻ hiện đại, ông Đào Thanh Tùng, Trưởng bộ phận Thương mại điện tử (Lotte Mart Việt Nam) cho hay, thương mại điện tử đã trở thành cấu phần cốt lõi trong chiến lược phát triển của ngành bán lẻ hiện đại, không còn đơn thuần là một kênh bán hàng mới. Việt Nam hiện là quốc gia có tốc độ tăng trưởng thương mại điện tử bán lẻ nhanh thứ hai Đông Nam Á, với tỷ lệ thâm nhập người dùng số vượt 60%.
Tại LOTTE Mart, thương mại điện tử được định vị là nền tảng vận hành mới, thay vì chỉ là công cụ hỗ trợ bán hàng. Hệ thống ERP, kho, CRM, giao nhận… được kết nối và tự động hóa theo thời gian thực, cho phép giao hàng nhanh trong 1-2 giờ hoặc liên tỉnh 300 km. Trong đợt mưa bão tháng 5/2025 tại Hà Nội, LOTTE Mart vẫn duy trì 70% đơn hàng nhờ năng lực vận hành linh hoạt. Bán lẻ hiện đại đang chuyển từ chiến lược đại trà sang phân khúc sâu, cá nhân hóa theo từng tệp khách hàng. Thương mại điện tử không chỉ thay đổi hành vi tiêu dùng, mà còn tái định nghĩa lại toàn bộ hệ sinh thái ngành bán lẻ, trở thành động lực chiến lược để phát triển bền vững và cạnh tranh trong thời đại số.
Theo đó, phát triển lĩnh vực này cần hoàn thiện pháp lý cho mô hình O2O, livestream, thương mại điện tử đa nền tảng; xây dựng khung pháp lý rõ ràng, minh bạch để bảo vệ quyền lợi của người tiêu dùng và doanh nghiệp. Doanh nghiệp cần đầu tư cơ sở hạ tầng như: Đầu tư logistics, kho lạnh, thương mại điện tử nội địa, kết nối sản xuất - tiêu dùng . Xây dựng hệ thống logistics hiện đại, kho lạnh để bảo quản hàng hóa tươi sống… Đặc biệt, các doanh nghiệp nhỏ cần được hỗ trợ về tín dụng, thuế, đào tạo nhân lực số; cung cấp nguồn vốn vay ưu đãi, giảm thuế, tổ chức các khóa đào tạo về công nghệ số và quản trị doanh nghiệp...
