Phát triển đô thị thông minh trên nền tảng công nghệ: Nâng cao tính cạnh tranh giữa các đô thị

Việc phát triển theo định hướng thành phố thông minh, thành phố xanh sẽ là lời giải cho bài toán tiết kiệm năng lượng. (Nguồn: Zing.vn)

Xây dựng ĐTTM trên nền tảng công nghệ

Ba điều kiện tiên quyết để phát triển ĐTTM liên quan đến cơ sở hạ tầng là cơ sở hạ tầng số hóa; Giao thông thông minh; Lưới điện thông minh; Tòa nhà thông minh.

Theo Ngân hàng Thế giới (World Bank), việc xây dựng các thành phố thông minh (TPTM) sẽ góp phần quan trọng vào việc nâng chuẩn phát triển quốc gia, giúp tận dụng tốt nhất dữ liệu, công nghệ và nguồn lực có sẵn để cải tạo các đô thị. Đồng thời, giúp lập kế hoạch phát triển, quản lý vận hành và tăng cường sự tham gia của mỗi công dân.

Cùng với đó, cuộc cách mạng công nghiệp 4.0 bắt đầu từ các nhà máy thông minh đã “lan tỏa” mạnh mẽ đến nhiều lĩnh vực như công nghệ số, công nghệ sinh học, vật lý và cả lĩnh vực phát triển đô thị với mục tiêu về các ĐTTM ở khắp nơi trên thế giới.

TPTM được coi là bao trùm tất cả các lĩnh vực hoạt động kinh tế, xã hội của đô thị. Sự xuất hiện của các “công nghệ 4.0” là động lực khiến việc xây dựng các TPTM trở thành một xu thế tất yếu trong cuộc cách mạng công nghiệp 4.0.

Với Việt Nam, chúng ta đang đưa ra những kế hoạch táo bạo để phát triển Hà Nội, TP Hồ Chí Minh và nhiều thành phố khác thành các ĐTTM. Tuy nhiên, phát triển theo hướng nào, phiên bản nào vẫn đang là vấn đề nhận được nhiều tranh luận.

Ông Lê Quốc Hữu - Kiến trúc sư trưởng về TPTM, Tập đoàn Viễn thông Quân đội (Viettel) cho rằng, ĐTTM phát triển bền vững là đô thị sáng tạo, sử dụng công nghệ thông tin, truyền thông và các phương tiện khác để nâng cao chất lượng cuộc sống, hiệu quả của các dịch vụ và hoạt động đô thị, nâng cao tính cạnh tranh, đáp ứng được các yêu cầu kinh tế - xã hội, môi trường và văn hóa của các thế hệ hiện tại và tương lai.

Còn theo Schneider Electric, trong giai đoạn 2017 – 2035, tăng trưởng nhu cầu năng lượng trong thành phố và các tòa nhà sẽ rất lớn, đều khoảng 65%. Do đó, việc xây dựng các TPTM cần xây dựng trên nền tảng công nghệ.

Đó là, cần tối ưu hóa hoạt động bằng cách kết hợp vận hành và các giải pháp công nghệ thông tin; tích hợp các hệ thống đơn lẻ; tối ưu hóa hoạt động từng hệ thống; hiện đại hóa các hệ thống đã lạc hậu.

“Việc phát triển theo định hướng TPTM, thành phố xanh sẽ là lời giải cho bài toán tiết kiệm năng lượng”, đại diện Schneider Electric nhấn mạnh.

Đồng quan điểm trên, đại diện FPT Information System cho rằng, TPTM chính là sự đáp lại những thách thức của đô thị. Tuy nhiên, việc chuyển đổi sang TPTM phải có lộ trình phù hợp, đảm bảo sự liên kết chặt chẽ giữa các bộ phận và sự phối hợp liền mạch giữa nhiều cơ quan điều hành thành phố… thì mới hiệu quả.

Hình thành mạng lưới liên kết các ĐTTM

Với mục tiêu phát triển ĐTTM bền vững ở Việt Nam hướng tới tăng trưởng xanh, phát triển bền vững, khai thác, phát huy các tiềm năng và lợi thế, nâng cao hiệu quả sử dụng nguồn lực; khai thác tối ưu hiệu quả tài nguyên, con người, nâng cao chất lượng cuộc sống, đồng thời đảm bảo tạo điều kiện đối với các tổ chức, cá nhân, người dân tham gia hiệu quả nghiên cứu, đầu tư xây dựng, quản lý phát triển ĐTTM; hạn chế các rủi ro và nguy cơ tiềm năng; nâng cao hiệu quả quản lý Nhà nước và các dịch vụ đô thị; nâng cao sức cạnh tranh của nền kinh tế, hội nhập quốc tế, Thủ tướng Chính phủ vừa phê duyệt Đề án phát triển ĐTTM bền vững Việt Nam giai đoạn 2018 – 2025 và định hướng đến năm 2030.

Đề án phấn đấu đến năm 2020 xây dựng nền tảng cơ sở pháp lý phát triển ĐTTM, tiến hành công tác chuẩn bị đầu tư triển khai thí điểm ở cấp khu đô thị và đô thị.

Theo Đề án, đến năm 2025 thực hiện giai đoạn 1 thí điểm phát triển ĐTTM. Cụ thể, tiến hành xây dựng, hoàn thiện hành lang pháp lý, các quy định quy phạm pháp luật trên cơ sở sơ kết, tổng kết việc thực hiện thí điểm; triển khai áp dụng Khung tham chiếu ICT phát triển ĐTTM tại Việt Nam; công bố các tiêu chuẩn quốc gia ưu tiên phục vụ cho việc triển khai xây dựng thí điểm các ĐTTM, ưu tiên cho các lĩnh vực quản lý đô thị, chiếu sáng, giao thông, cấp thoát nước, thu gom và xử lý rác thải, lưới điện, hệ thống cảnh báo rủi ro thiên tai và hệ thống hạ tầng ICT; phát triển hạ tầng dữ liệu không gian đô thị, hợp nhất các dữ liệu đất đai, xây dựng và các dữ liệu khác trên nền GIS tại các đô thị thí điểm giai đoạn; thí điểm áp dụng cơ chế cấp chứng nhận khu đô thị mới thông minh...

Định hướng đến năm 2030, hoàn thành thí điểm giai đoạn 1, từng bước triển khai nhân rộng theo lĩnh vực, khu vực, hình thành mạng lưới liên kết các ĐTTM, có khả năng lan tỏa như: Hình thành các chuỗi ĐTTM khu vực phía Bắc, miền Trung, phía Nam và vùng đồng bằng sông Cửu Long, lấy TP Hà Nội, TP Hồ Chí Minh, Đà Nẵng, Cần Thơ là hạt nhân, hình thành mạng lưới liên kết các ĐTTM.

Các chuyên gia công nghệ cho rằng, nền tảng của TPTM là các tòa nhà thông minh. Xu hướng hiện đại hóa, số hóa các tòa nhà mang đến những giải pháp cho sự đô thị hóa trên toàn cầu.

Tuy nhiên, các chuyên gia cũng khuyến cáo có thể gặp một số khó khăn, rủi ro trong quá trình triển khai xây dựng thành phố thông minh như: Hệ thống cảm biến bị hỏng không báo cháy, hệ thống tự động điều khiển giao thông trên đường cao tốc bị hỏng khiến xảy ra tai nạn liên hoàn, hệ thống máy tính bị hỏng ở sân bay làm cho hoạt động bị tê liệt…

Vì vậy, công nghệ không phải là giải pháp “toàn diện” cho các vấn đề đô thị. Để giải quyết một cách triệt để các thách thức đô thị, các thành phố cũng cần phải có các chuyển đổi tương ứng về quy hoạch, quản trị và xây dựng khung pháp lý. Chỉ dựa vào cơ sở hạ tầng kỹ thuật số của cách mạng công nghiệp 4.0 là chưa đủ. Sự chuyển đổi thành một TPTM còn đòi hỏi chuyển đổi cách hành pháp, quản trị và vận hành của các thành phố…

Linh Đan

Theo