Nước mắt của thí sinh và công bằng trong xét tuyển đại học

Những ngày qua, thay vì niềm vui trúng tuyển đại học, nhiều thí sinh (TS) và phụ huynh lại ngập trong hoang mang, lo lắng khi kết quả xét tuyển đại học xuất hiện hàng loạt rắc rối: Đậu thành rớt, rớt thành đậu; điểm chuẩn một đường, cách tính điểm một nẻo.

Không thể phủ nhận chủ trương đổi mới tuyển sinh của Bộ GD&ĐT năm nay có mục tiêu rõ ràng: Gom tất cả phương thức về cùng một hệ thống, quy đổi điểm theo thang chuẩn, hướng đến công bằng giữa các TS. Thế nhưng, từ ý tưởng đến thực tế triển khai là một khoảng cách quá xa và chính những lỗ hổng kỹ thuật lẫn cách áp dụng quy định đã khiến nhiều TS chịu thiệt thòi.

Với nhiều thay đổi trong tuyển sinh năm 2025 khiến không ít thí sinh gặp rắc rối khi biết kết quả. Trong ảnh: Thí sinh tham dự một kỳ thi để xét tuyển đại học năm 2025 tại TP.HCM. Ảnh: PA

Có những trường cập nhật lại điều kiện xét tuyển ngay sau khi công bố điểm chuẩn khiến nhiều TS từ đậu thành rớt. Hay có những TS được xác nhận trúng tuyển ở trường nhưng trên hệ thống trực tuyến của Bộ GD&ĐT lại báo… trượt. Thậm chí có những em không đủ điểm chuẩn vẫn lọt vào danh sách trúng tuyển của các trường và ngược lại.

Không dừng ở đó, nhiều TS nhảy cẫng lên sung sướng khi có điểm số đủ đậu vào ngành của trường mà các em mơ ước nhưng chỉ trong vài ngày, niềm vui đó bỗng sụp đổ vì đã trượt và phải đậu vào một trường có học phí cao hơn. Niềm vui nhập học trong tầm tay bỗng chốc hóa thành gánh nặng tài chính với cả gia đình.

Lý do được phía các trường lý giải là do TS chưa hiểu cách tính điểm xét tuyển mới nên điểm xét tuyển đại học của các em bị thấp hơn điểm thi các em có được.

Những quy định về quy đổi điểm theo bách phân vị, cộng điểm thưởng, cộng ưu tiên mỗi trường một kiểu khiến điểm xét tuyển trở nên khó lường. Cũng chính cách quy đổi điểm giữa các tổ hợp xét tuyển, giữa các phương thức khiến không chỉ thiệt thòi cho những TS chưa kịp cập nhật mà còn vô tình làm méo mó bức tranh điểm chuẩn và gây tranh cãi về sự hợp lý - điểm thi thấp nhưng điểm chuẩn cao.

Vì sao một chủ trương đúng trong tuyển sinh ĐH-CĐ nhằm hướng tới công bằng, minh bạch lại biến thành rắc rối và bất an cho biết bao phụ huynh, TS?

Câu trả lời nằm ở sự chuẩn bị và cách thực thi. Khi các phương thức xét tuyển được gom về một mối, dữ liệu phình to, số nguyện vọng tăng kỷ lục, cộng thêm quy định quy đổi điểm mới nhưng thiếu giải thích, thiếu hướng dẫn rõ ràng cho TS thì rối rắm là điều tất yếu. Sự thiếu thống nhất trong cách tính điểm, cách cộng điểm ưu tiên giữa các trường càng khiến hệ thống trở nên bất bình đẳng thay vì công bằng.

Đổi mới là cần thiết, công bằng là đích đến nhưng công bằng phải đến từ sự minh bạch, ổn định và dự báo được. Điều phụ huynh, TS mong chờ không chỉ là một cổng thông tin để tra cứu điểm, mà là một hệ thống đủ tin cậy. Nếu không sớm khắc phục, mỗi mùa tuyển sinh lại trở thành một cuộc “đánh đố” và người chịu thiệt thòi không chỉ là TS.

PHẠM ANH