Những câu chuyện định hình châu Á năm 2018: Tai nạn thảm khốc, cuộc giải cứu thần kỳ
Châu Á đã trải qua một năm nhiều biến động khi rơi vào cuộc cạnh tranh thương mại giữa Mỹ và Trung Quốc. Ngay cả khi các quốc gia tại lục địa này cố gắng định vị bản thân để hưởng lợi từ việc thay đổi thực tế địa chính trị, họ vẫn phải vật lộn với nhiều vấn đề khác nhau, từ thiên tai, tài chính cho đến môi trường. Dưới đây là những câu chuyện đã định hình châu Á trong một năm vừa qua.
Nhà lãnh đạo Triều Tiên Kim Jong-un và Tổng thống Mỹ Donald Trump đã làm nên lịch sử.
Cuộc gặp Trump-Kim và kỳ vọng lịch sử
Nhà lãnh đạo Triều Tiên Kim Jong-un và Tổng thống Mỹ Donald Trump đã có những cuộc khẩu chiến gay gắt và những lời cảnh báo chiến tranh kéo dài suốt nhiều tháng. Trong một diễn biến bất ngờ sau đó, họ đã quyết định gặp nhau và có cái kết viên mãn với màn bắt tay lịch sử ở Singapore hồi tháng 6, nơi hai nhà lãnh đạo cam kết sẽ cùng nhau thảo luận về mục tiêu phi hạt nhân hóa bán đảo Triều Tiên.
Ông Trump cũng trở thành tổng thống Mỹ đầu tiên gặp mặt một nhà lãnh đạo Triều Tiên trong suốt nhiều thập kỷ qua. Trước đó, đã có 5 vị tổng thống Mỹ thất bại trong việc đàm phán với Bình Nhưỡng và xoa dịu căng thẳng ở Đông Bắc Á. Mỹ và Triều Tiên đã coi hội nghị thượng đỉnh ở Singapore là một sự kiện thành công đối với cả hai nước.
Không những vậy, các chuyên gia còn cho rằng, hội nghị thượng đỉnh Trump-Kim là một chiến thắng cho cả người dân châu Á và trên thế giới. Đã có những kỳ vọng rằng bước khởi đầu tích cực này sẽ tạo tiền đề để Bình Nhưỡng theo đuổi phi hạt nhân hóa hoàn toàn và Mỹ sẽ giảm bớt sự hiện diện quân sự nhiều rủi ro trên bán đảo Triều Tiên.
Cuộc giải cứu thần kỳ ở hang động Thái Lan
12 cậu bé của đội bóng Lợn Hoang nay đã hoàn toàn khỏe mạnh.
Cả thế giới đã nín thở theo dõi quá trình giải cứu 12 cậu bé từ đội bóng đá Lợn hoang (Wild Boars) thoát khỏi một hang động ngập lụt ở miền Bắc Thái Lan sau khi bị mắc kẹt tại đây suốt 18 ngày. Đó là một cuộc chạy đua gay cấn với thời gian, bởi lúc đó nước lũ dâng cao và cha mẹ của những cậu bé chỉ biết bất lực đứng nhìn. Câu chuyện về Wild Boars, về cuộc chiến đấu sinh tồn đầy nghị lực của những cậu bé chỉ mới 11 tuổi và vị huấn luyện viên can đảm đã trở thành chủ đề thống trị truyền thông châu Á trong suốt mùa hè 2018.
Cuộc giải cứu có sự tham gia của hơn 10.000 người, bao gồm hơn 100 thợ lặn, 900 cảnh sát và 2.000 binh sĩ. Hơn một tỷ lít nước đã được bơm ra khỏi hang và một lính đặc nhiệm SEAL của Hải quân Thái Lan đã hy sinh thân mình vì nỗ lực đưa những cầu thủ nhí ra ngoài.
Giờ đây, hang động nơi cuộc giải cứu thần kỳ diễn ra đã trở thành một điểm thu hút khách du lịch. Có tới 16.000 du khách đến thăm làng Ban Chong mỗi ngày, nơi họ có thể một lần nữa được cảm nhận câu chuyện kỳ diệu về tình người đã đi vào lịch sử.
Thiên tai
Vụ tai nạn máy bay của Lion Air là một sự kiện đau lòng.
2018 là một năm nhiều bi kịch trên khắp châu Á. Vào tháng 10, một chiếc máy bay chở khách của hãng hàng không Lion Air đã rơi xuống biển Java, giết chết tất cả 189 hành khách lẫn phi hành đoàn. Các nhà điều tra Indonesia sau đó xác định rằng Boeing 737 MAX khi đó đang trong tình trạng không đáp ứng yêu cầu kỹ thuật để cất cánh và lẽ ra chiếc máy bay này cần phải ở lại dưới mặt đất để kiểm tra.
Cũng trong một cuộc thăm dò đầu tháng này, người dân Nhật Bản đã chỉ tên Trung Quốc là quốc gia phải hứng chịu nhiều thảm họa nhất trong năm vừa qua. Chỉ trong năm 2018, đã có những cơn bão, lũ lụt và động đất kinh hoàng tấn công quốc gia tỷ dân, gây ra những thiệt hại nặng nề về người và của.
Cơn sốt tiền ảo điên cuồng
Tiền ảo đã trở thành cơn sốt của mọi nhà trong năm qua.
Năm 2018 cũng chứng kiến vụ sụp đổ lớn nhất của thị trường tiền điện tử. Từ mức cao nhất thị trường là 835 tỷ USD vào tháng 1, giá trị của tất cả các loại tiền ảo đã giảm xuống 140 tỷ USD vào cuối tháng trước, theo CoinMarketCap.com.
Kể từ khi giá tiền ảo tăng vọt vào năm 2017, trong một cơn sốt mà nhiều chuyên gia cho rằng, còn hơn cả những vụ “bong bóng tài chính” khét tiếng nhất trong lịch sử, tiền điện tử đã tụt dốc thảm hại khi mất 700 tỷ USD giá trị. Dự báo trong thời gian tới, đà sụt giảm này dường như sẽ còn tiếp tục. Bitcoin, đồng tiền điện tử lớn nhất thế giới đã mất hơn 80% giá trị so với thời kỳ đỉnh điểm vào tháng 12 năm ngoái.
Bong bóng tiền điện tử đã trở thành mối lo ngại của nhiều Chính phủ châu Á. Hàn Quốc, thị trường giao dịch Bitcoin lớn nhất sau Nhật Bản và Mỹ, cảnh báo sẽ đóng cửa tất cả các sàn giao dịch tiền điện tử địa phương vì lo ngại rằng cơn sốt có thể gây bất ổn nền kinh tế.
Hàn Quốc đang thúc đẩy rộng rãi về quy định giám sát giao dịch tiền điện tử sau khi có những báo cáo cho thấy, công dân nước này, bao gồm: Sinh viên, công nhân và các bà nội trợ đã mạo hiểm đầu tư tiền tiết kiệm của họ vào Bitcoin, bất chấp cảnh báo rõ ràng về rủi ro bong bóng.
Vành đai và Con đường “trải rộng” khắp châu lục
Những dự án đầu tư của Trung Quốc khiến nhiều quốc gia châu Á lo ngại.
Trong năm qua, Sáng kiến Vành đai và Con đường của Trung Quốc đã bùng nổ hơn cả về quy mô lẫn phạm vi lan tỏa. Tuy nhiên, độ vĩ mô của sáng kiến này - với giá trị đầu tư lên tới 1 nghìn tỷ USD vào hàng chục quốc gia - đã luôn mang đến những lo ngại không nhỏ.
Năm 2018, những lo ngại đó đã chuyển thành những lời chỉ trích thực tế ở nhiều quốc gia, từ Australia cho đến Sri Lanka. Các dự án cơ sở hạ tầng được mời chào đã bị các nước chủ nhà từ chối với lý do là không cần thiết và gắn liền với lợi ích chiến lược của Bắc Kinh.
Tại Sri Lanka, cảng Hambantota đã được trao cho các công ty Trung Quốc trong bối cảnh các chuyên gia cảnh báo rằng quốc gia này có thể rơi vào bẫy nợ. Myanmar, một quốc gia khác tham gia vào sáng kiến cũng đang đàm phán để thu nhỏ lại dự án cảng do Trung Quốc tài trợ trên vịnh Bengal từ 7,3 tỷ USD xuống còn 1,3 tỷ USD, nhằm tránh các khoản nợ không bền vững.
Trước diễn biến thực tế như vậy, Mỹ đã bắt đầu đưa ra một số nỗ lực với sự giúp đỡ của các đồng minh chủ chốt như Australia và Nhật Bản, chống lại kế hoạch xây dựng cơ sở hạ tầng của Trung Quốc.
Cuộc chiến với rác thải nhựa
Vấn đề môi trường đang ngày càng báo động.
Có rất nhiều tin tức xấu về môi trường trong năm 2018: từ khai thác trái phép, buôn lậu động vật hoang dã cho đến san hô bị tẩy trắng ở rạn san hô Great Barrier.
Nhưng đã có những tia hy vọng mới ở Indonesia. Bogor, thành phố có 1 triệu dân ở Tây Java mới đây đã ra lệnh cấm sử dụng túi nhựa (túi nylon) dùng một lần và kêu gọi chính quyền ở các địa phương khác cũng làm điều tương tự.
Theo báo cáo, các khu vực như Banjarmasin ở Nam Kalimantan, Balikpapan ở Đông Kalimantan và Badung ở Bali cũng đã ban hành lệnh cấm này ngay sau đó.
Bộ trưởng Nội vụ Indonesia Tjahjo Kumolo là một trong những quan chức đi đầu trong việc ngừng sử dụng các loại rác thải nhựa ảnh hưởng đến môi trường sau khi đọc câu chuyện về 6kg chất thải nhựa bên trong dạ dày của một con cá nhà táng đã chết ở đông nam Sulawesi. Ông đã ngay lập tức cấm các chai nước và cốc nhựa dùng một lần trong văn phòng của mình.
Dù chỉ là một hành động nhỏ của Indonesia nhưng điều này đang được hy vọng sẽ giúp cải thiện vấn đề môi trường ngày càng nghiêm trọng ở châu Á. Theo một nghiên cứu năm 2015, Trung Quốc, Indonesia, Philippines, Thái Lan… là các quốc gia chiếm tới 60% chất thải nhựa rò rỉ ra đại dương.
