Nhìn nhận và đối mặt bệnh 'sợ trách nhiệm' ở thanh niên

Theo đồng chí Nguyễn Phú Trọng, để chống tham nhũng, tiêu cực, cần loại bỏ những "căn bệnh", những thói xấu, những hành vi, hành động tiêu cực trong đội ngũ cán bộ, đảng viên, trước hết là “bệnh sợ trách nhiệm” - một khuyết điểm thuộc về ý thức tư tưởng, về phẩm chất cách mạng của người cán bộ, đảng viên.

Bệnh "sợ trách nhiệm" gây nên sự trì trệ trong mỗi cán bộ, đảng viên, ảnh hưởng trực tiếp đến toàn xã hội. Đồ họa: Hồ Mạnh

Biểu hiện của bệnh sợ trách nhiệm ở thanh niên

Ở thanh niên Việt Nam, các biểu hiện của bệnh sợ trách nhiệm hiện nay có thể khá đa dạng và phức tạp.

Thanh niên có thể thể hiện sự từ chối nhận trách nhiệm hoặc đổ lỗi cho người khác khi gặp sai sót, tránh việc phải đối mặt với hậu quả của hành động của mình. Họ có thể trì hoãn hoặc trì trệ, không hoàn thành nhiệm vụ hoặc quyết định đúng thời điểm, dẫn đến tình trạng trì trệ trong công việc và cuộc sống.

Đôi khi, thanh niên có thể không nhận ra hoặc không muốn đảm nhận trách nhiệm của mình, thiếu ý thức về vai trò cá nhân trong một tình huống cụ thể. Việc lạm dụng quyền lợi cũng là một dạng tránh trách nhiệm, khi họ sử dụng sự ảnh hưởng, quyền lực hoặc tài chính của mình để không phải chịu trách nhiệm với hành động của mình.

Thanh niên cũng có thể cố gắng tránh đối diện với hậu quả bằng cách không chấp nhận hoặc không nhìn nhận rõ ràng về những gì đã xảy ra do họ.

Nhận biết và hỗ trợ thanh niên nhận lỗi, học hỏi từ kinh nghiệm, và phát triển ý thức trách nhiệm là rất quan trọng để họ có thể trưởng thành và phát triển một cách tích cực.

Giới trẻ cần có sự nhìn nhận rõ ràng với những biểu hiện và nguyên nhân của bệnh "sợ trách nhiệm". Ảnh: Trung ương Đoàn TNCS Hồ Chí Minh.

Có nhiều nguyên nhân dẫn đến bệnh sợ trách nhiệm ở thanh niên mà chúng ta có thể rút ra từ bài viết của đồng chí Tổng Bí thư. Kết hợp với những nghiên cứu thực tiễn về tâm, sinh lý của lứa tuổi này, có thể chỉ ra rằng những nguyên nhân chủ yếu sau:

Áp lực xã hội và vấn đề tự tin: Áp lực xã hội là một trong những yếu tố ảnh hưởng chính đến bệnh sợ trách nhiệm ở thanh niên. Xã hội hiện đại ngày nay đặt nhiều áp lực lên thanh niên để thành công trong học tập, công việc và cuộc sống. Điều này khiến nhiều bạn trẻ cảm thấy sợ hãi và lo lắng trước những trách nhiệm mà họ cần phải đảm nhận.

Thiếu tự tin và tự ti có thể biểu hiện qua sự lo lắng về việc không đủ tốt để thể hiện ý kiến hay quan điểm của mình. Thanh niên có thể trở nên im lặng, không dám bày tỏ quan điểm riêng vì sợ phê phán hoặc bị từ chối. Họ thường tránh xa khỏi các tình huống mới, khó khăn hoặc không muốn tham gia vào các hoạt động mà họ cảm thấy không tự tin.

Thiếu sự kiên nhẫn và kiên trì: Thanh niên có thể gặp khó khăn trong việc duy trì sự kiên nhẫn khi đối mặt với thách thức hoặc mục tiêu lớn. Một trong những biểu hiện phổ biến là sự trì hoãn. Thanh niên có thể trì hoãn việc hoàn thành công việc hoặc không kiên trì đối mặt với khó khăn.

Khó khăn trong duy trì sự kiên nhẫn cũng có thể biểu hiện qua việc dễ bị phân tâm. Đôi khi, họ có thể cảm thấy nản lòng và không nhìn nhận được sự quan trọng của việc kiên nhẫn và kiên trì. Họ có thể mong đợi kết quả ngay lập tức và không chịu đựng được với quá trình phát triển hay học hỏi từ thất bại.

Sự sợ hãi thất bại: Sự sợ hãi thất bại và bệnh sợ trách nhiệm là hai vấn đề có mối liên hệ chặt chẽ với nhau ở thanh niên Việt Nam hiện nay. Gia đình và xã hội thường đặt quá nhiều kỳ vọng vào các thanh niên, mong muốn họ đạt được thành tích cao trong học tập và sự nghiệp. Các thanh niên cảm thấy phải đối mặt với sức ép từ gia đình, bạn bè, giáo viên và xã hội nói chung để thành công trong các lĩnh vực này. Họ sẽ cảm thấy bị ép buộc và áp lực để đạt được thành công, dẫn đến việc không đủ tự tin để đối mặt với trách nhiệm.

Thiếu kỹ năng quản lý cảm xúc: Thanh niên không biết cách xử lý tình huống khó khăn, cảm thấy mất kiểm soát khi đối mặt với áp lực và stress. Họ có thể khó khăn trong việc kiểm soát cảm xúc của mình, dẫn đến trạng thái tức giận, buồn bã hoặc bối rối một cách nhanh chóng.

Cảm xúc mạnh mẽ có thể ảnh hưởng lớn đến hành vi của họ, khiến cho họ hành động cực đoan hoặc không kiểm soát khi gặp tình huống căng thẳng. Điều này có thể gây ra sự phụ thuộc nhiều vào người khác trong việc giải quyết vấn đề và giảm động lực tự lập.

Vai trò của các tổ chức chính trị - xã hội góp phần không nhỏ trong việc tạo sự tự tin thông qua sự chia sẻ. Ảnh: Trung ương Đoàn TNCS Hồ Chí Minh

Chiến lược khắc phục bệnh sợ trách nhiệm

Tự tin và kiên nhẫn: Để phát triển tự tin và kiên nhẫn, thanh niên cần đặt mục tiêu rõ ràng, tập trung vào quá trình học hỏi từ thành công và thất bại, và tìm kiếm lời khuyên từ người có kinh nghiệm. Việc duy trì tinh thần tích cực, lập kế hoạch hợp lý và tổ chức công việc một cách có hệ thống sẽ giúp họ giữ động lực và kiên nhẫn trong sự nghiệp.

Học hỏi và rèn luyện kỹ năng: Để phát triển kỹ năng và học hỏi, thanh niên nên tìm kiếm kiến thức từ người có kinh nghiệm như mentor và tham gia các khóa đào tạo. Họ cần đặt mục tiêu học tập cụ thể, xây dựng kế hoạch hành động, và thực hành từ dự án thực tế. Việc tự đánh giá và nhận phản hồi cũng quan trọng để tiếp tục cải thiện và áp dụng kiến thức vào công việc một cách hiệu quả.

Đối mặt với sự sợ hãi: Trong môi trường công việc, sự sợ hãi có thể cản trở lòng tự tin và tiến bộ của thanh niên. Để vượt qua, họ cần chấp nhận và hiểu rõ nguyên nhân của nỗi sợ, chuẩn bị kỹ lưỡng và rèn luyện kỹ năng để giảm bớt lo lắng. Sự hỗ trợ từ mentor hay đồng nghiệp là quan trọng để thúc đẩy và hỗ trợ. Thanh niên nên coi sợ hãi như một cơ hội để học hỏi và phát triển, tiếp tục tiến lên dù sợ hãi để vượt qua trở ngại và trưởng thành hơn.

Tự đặt mục tiêu: Thanh niên có thể tự đặt mục tiêu trong công việc bằng cách xác định rõ ràng những gì muốn đạt được, bao gồm mục tiêu ngắn hạn và dài hạn, kỹ năng cần phát triển, và vị trí mục tiêu trong sự nghiệp. Mục tiêu cần cụ thể, có thể đo lường và có khung thời gian rõ ràng. Việc chia nhỏ mục tiêu thành các bước nhỏ và quản lý chúng giúp thanh niên tiến bộ một cách có hệ thống. Lập kế hoạch cụ thể và theo dõi tiến độ cũng quan trọng để duy trì động lực và điều chỉnh kế hoạch khi cần.

Xây dựng các hình mẫu thanh niên trong thời kỳ mới là một cách làm hiệu quả, tạo động lực phấn đấu trong giới trẻ. Ảnh: Tỉnh đoàn Nghệ An

Tự đánh giá và cải thiện bản thân: Để tự đánh giá và cải thiện bản thân trong công việc, thanh niên nên đặt mục tiêu cá nhân rõ ràng và sử dụng chỉ số đo lường tiến trình. Họ cần tự phân tích công việc, nhận diện điểm mạnh, điểm yếu và tiếp nhận phản hồi từ người khác để xác định các lĩnh vực cần cải thiện. Tham gia khóa đào tạo, tìm hiểu tài liệu chuyên ngành và dự án sẽ hỗ trợ việc học hỏi và phát triển kỹ năng. Việc lập kế hoạch hành động chi tiết giúp họ cải thiện dần dần, nâng cao hiệu suất và tự tin trong công việc hàng ngày.

Tìm hiểu và hiểu rõ trách nhiệm: thanh niên cần tìm hiểu nhiệm vụ và mục tiêu của công việc, thảo luận và đọc tài liệu liên quan để nắm bắt kỳ vọng và yêu cầu. Họ cần xác định rõ vai trò và trách nhiệm cá nhân, hiểu cách công việc của họ góp phần vào mục tiêu chung của tổ chức và cách đóng góp hiệu quả nhất. Việc đặt ra tiêu chuẩn cao cho bản thân, hoàn thành công việc đúng hạn với chất lượng cao và tôn trọng người khác là quan trọng. Liên tục học hỏi và nhận phản hồi là chìa khóa để thanh niên phát triển kỹ năng, cải thiện bản thân và đóng góp hiệu quả cho công việc và tổ chức.

Với những giá trị sâu sắc vượt thời gian, bài viết "Bệnh sợ trách nhiệm" nói riêng và tổng thể cuốn sách của Tổng Bí thư Nguyễn Phú Trọng nói chung đã mang lại nhiều lý luận cũng như những cơ sở để mỗi một cán bộ, đảng viên; đặc biệt là những người trẻ tự soi, tự sửa, không ngừng hoàn thiện bản thân nhằm đáp ứng yêu cầu nhiệm vụ mới trong giai đoạn phát triển tiếp theo của đất nước./.

Nguyễn Hồ Mạnh