Người dân TP Hồ Chí Minh tự tin bước vào không gian số

Bà Ngô Thị Hải (giữa) cùng mọi người tìm hiểu, trải nghiệm các ứng dụng trong phong trào "Bình dân học vụ số" tại phường Bình Thạnh.

Từ e dè công nghệ đến tự tin làm công dân số

Với phương châm “Kiến thức là nền tảng, công nghệ là công cụ để tiến xa”, phong trào “Bình dân học vụ số” đang mở ra một chương mới cho hàng ngàn người dân TP Hồ Chí Minh, đặc biệt là người lớn tuổi, lao động tự do tiếp cận và sử dụng công nghệ số một cách chủ động, an toàn và hiệu quả.

Câu chuyện của bà Ngô Thị Hải (60 tuổi) sống tại quận Bình Thạnh là một trong những minh chứng sinh động cho hiệu quả thiết thực của phong trào. Trước đây, mỗi khi nghe nhắc đến điện thoại thông minh, mạng xã hội hay thanh toán online... bà Hải thường chỉ cười và lắc đầu vì hầu như bà không có định hình gì về nó. Tất cả các giao dịch, bà đều phải đến tận nơi hoặc nhờ con cháu làm giúp.

“Khi con gái bảo đăng ký lớp học kỹ năng số tôi sợ lắm, nghĩ mình già rồi sao học nổi”, bà Hải kể. Nhưng với sự động viên từ gia đình và sự kiên nhẫn của các tình nguyện viên, bà Hải đã vượt qua rào cản tâm lý để bắt đầu hành trình tiếp nhận công nghệ. Từ việc bật, tắt nguồn, vuốt màn hình đến gọi video, chuyển tiền qua online... tất cả từng là “thế giới xa lạ” với bà nay đã dần trở nên quen thuộc.

“Giờ tôi có thể gọi video cho con cháu đang làm ăn xa, còn tự kiểm tra tiền trong tài khoản nữa chứ! Tôi vui lắm. Không chỉ dừng lại ở việc giao tiếp, tôi cũng bắt đầu biết tra cứu các dịch vụ hành chính trực tuyến trên Cổng dịch vụ công TP Hồ Chí Minh và tự tin hơn khi nhận diện các tin nhắn, cuộc gọi lừa đảo nhờ được hướng dẫn kỹ năng bảo vệ mình trong môi trường mạng", bà Hải nói.

Giống như bà Hải, hàng ngàn người dân trên địa bàn TP Hồ Chí Minh, từ các khu dân cư nội thành đến vùng ven, khu công nghiệp đang từng bước thay đổi nhờ các lớp học “Bình dân học vụ số” được tổ chức khắp nơi. Nhiều địa phương còn tổ chức thi đua, vinh danh “học viên số tiêu biểu” nhằm khích lệ sự học tập và lan tỏa phong trào.

Các bạn Đoàn thanh niên hỗ trợ người dân tham gia phong trào "Bình dân học vụ số" tại TP Hồ Chí Minh".

Chia sẻ về phong trào này, ông Lâm Đình Thắng, Giám đốc Sở Khoa học và Công nghệ TP Hồ Chí Minh cho biết, phong trào “Bình dân học vụ số” là bước đi cụ thể, thiết thực để phổ cập kỹ năng số tới mọi tầng lớp nhân dân - nền tảng quan trọng để xây dựng công dân số, xã hội số và chính quyền số. “Chuyển đổi số không chỉ là chuyện của cơ quan nhà nước hay doanh nghiệp, mà cần sự tham gia chủ động của mỗi người dân. Người dân càng hiểu và biết sử dụng công nghệ, xã hội càng phát triển bền vững”, ông nhấn mạnh.

Theo ông Lâm Đình Thắng, TP Hồ Chí Minh hiện đang dẫn đầu cả nước về nhiều ứng dụng chuyển đổi số phục vụ người dân như cổng dịch vụ công trực tuyến, đăng ký cư trú, làm CCCD, thanh toán không tiền mặt, thông tin y tế, giáo dục, giao thông... Để các hệ thống này thực sự hiệu quả, không chỉ cần hoàn thiện về hạ tầng mà quan trọng hơn là người dân phải biết sử dụng.

Xây dựng cộng đồng số toàn diện

Theo Ủy ban Mặt trận Tổ quốc Việt Nam TP Hồ Chí Minh, hiện nay phong trào “Bình dân học vụ số” đang được xem là lời giải cho bài toán “xóa mù công nghệ” trong bối cảnh cách mạng số. Mô hình kế thừa tinh thần “ham học, xóa mù chữ” từng làm nên một giai đoạn rực rỡ trong lịch sử dân tộc, nay được chuyển hóa sang môi trường số với hình thức linh hoạt, dễ tiếp cận: từ lớp học tập trung, nhóm học tại nhà văn hóa khu phố đến video hướng dẫn trực tuyến hoặc “1 kèm 1” với sự hỗ trợ của thanh niên tình nguyện. Đặc biệt, phong trào huy động được sự vào cuộc đồng bộ của hệ thống chính trị.

Trong đó, Ủy ban MTTQ Việt Nam TP Hồ Chí Minh đóng vai trò chủ lực trong việc lan tỏa và truyền thông phong trào, vận động các tổ chức thành viên, chuyên gia, người có ảnh hưởng cùng tham gia. Đồng thời, Mặt trận cũng đề xuất cơ chế giám sát, phản biện để phong trào đi đúng định hướng, mang lại hiệu quả thực chất, tránh hình thức. Sở Khoa học và Công nghệ TP Hồ Chí Minh cũng đảm nhiệm khâu chuyên môn như thiết kế học liệu, xây dựng nền tảng học tập, tổ chức lớp học kỹ năng số, phổ cập AI, tích hợp kỹ năng số vào tiêu chí thi đua công chức và tổ chức các đợt thi đua, vinh danh mô hình tốt...

Ông Nguyễn Thành Trung, Phó Chủ tịch Thường trực Ủy ban MTTQ Việt Nam TP Hồ Chí Minh cho biết: “Chúng tôi xác định rõ nhóm đối tượng ưu tiên gồm người lớn tuổi, lao động tự do, người yếu thế và người dân vùng ven. Phong trào không chỉ giúp họ tiếp cận công nghệ mà còn hướng tới việc làm chủ không gian số để cải thiện cuộc sống, tiếp cận thông tin chính thống và tránh các rủi ro trên môi trường mạng. Sắp tới, phong trào sẽ tiếp tục mở rộng đến các nhà máy, khu chế xuất, ký túc xá công nhân, nhà trọ, khu dân cư... Trong tương lai, TP Hồ Chí Minh kỳ vọng có thể xây dựng một cộng đồng học tập số toàn diện, nơi mỗi người dân là một mắt xích của hệ sinh thái số, từ sử dụng dịch vụ công trực tuyến, mua sắm không tiền mặt đến học nghề, làm kinh tế trên nền tảng số".

Người dân phường Bình Thạnh thích thú khi được hướng dẫn sử dụng các dịch vụ công trực tuyến từ phong trào "Bình dân học vụ số".

“Chúng tôi không đặt mục tiêu đào tạo chuyên gia công nghệ từ phong trào này. Điều quan trọng là mỗi người dân, dù tuổi tác, nghề nghiệp hay hoàn cảnh thế nào cũng cần có kỹ năng cơ bản để không bị bỏ lại phía sau. Với tầm nhìn dài hạn và sự vào cuộc đồng bộ của toàn hệ thống chính trị, phong trào “Bình dân học vụ số” đang thắp lên những ngọn đuốc tri thức số, từng bước làm nên diện mạo của một đô thị thông minh, sáng tạo và bao trùm", ông Lâm Đình Thắng cho biết.

Theo ông Lâm Đình Thắng, việc Bộ Chính trị ban hành Nghị quyết 57-NQ/TW về phát triển khoa học công nghệ, đổi mới sáng tạo và chuyển đổi số cùng với Nghị quyết 98 của Quốc hội về cơ chế đặc thù cho TP Hồ Chí Minh là những “cú hích” quan trọng. Đây là thời điểm vàng để Thành phố triển khai đồng bộ các chiến lược số hóa trên mọi lĩnh vực, từ chính quyền đến đời sống người dân. Phong trào “Bình dân học vụ số” vì thế mang tầm chiến lược chứ không chỉ dừng lại ở hoạt động phong trào. Nó góp phần hình thành một thế hệ công dân mới - công dân số, biết sử dụng công nghệ để học tập, lao động, giao tiếp và tham gia vào đời sống xã hội hiện đại.

Bài, ảnh: Hoàng Tuyết/Báo Tin tức và Dân tộc