Ngỡ ngàng tàu Cát Linh - Hà Đông

Báo cáo tài chính một năm trước còn cho thấy Công ty TNHH MTV Đường sắt Hà Nội (Hanoi Metro), Công ty Vận hành tàu tuyến đường sắt đô thị Cát Linh - Hà Đông, còn bị thua lỗ khoảng 64 tỉ đồng. Tuy nhiên, theo báo cáo tài chính kiểm toán năm 2022 của Hanoi Metro vừa được công bố, công ty này có lãi tới 100 tỉ đồng, một kết quả ngoạn mục nếu nhìn vào kết quả kinh doanh chỉ một năm trước đó.

Cũng theo báo cáo tài chính kiểm toán mới nhất của Hanoi Metro, doanh thu bán vé từ việc vận hành tuyến đường sắt đô thị đầu tiên của Hà Nội là Cát Linh - Hà Đông đã tăng gần 12,5 lần, song cũng chỉ đạt 65,8 tỉ đồng. Số lãi của công ty đến chủ yếu từ doanh thu trợ giá với 417 tỉ đồng, tăng gấp 6,6 lần năm 2021. Khoản doanh thu này giúp Hanoi Metro đã thoát tình trạng kinh doanh lỗ và có lãi gộp 109,5 tỉ đồng.

Hanoi Metro hiện đang có cơ cấu chi phí gồm: khấu hao vận hành chiếm 60%, tương đương 225 tỉ đồng; nhân công 99,4 tỉ đồng (tăng gần gấp đôi năm trước) và chi phí dịch vụ mua ngoài gần 60 tỉ đồng (tăng gấp 3,7 lần)… Tính ra, sau khi trừ hết các chi phí, doanh nghiệp này lãi trước thuế 96,8 tỉ đồng.

Đi vào vận hành từ cuối năm 2021, dự án đường sắt Cát Linh - Hà Đông dài 13,05 km, có tổng mức đầu tư ban đầu năm 2008 là 8.769 tỉ đồng (tương đương 552,8 triệu USD). Đến năm 2016, tổng vốn đầu tư dự án tăng lên 18.000 tỉ đồng (khoảng 868 triệu USD). Tàu được thiết kế với tốc độ khai thác là 35 km/giờ; thời gian chạy tàu từ Cát Linh đến Hà Đông (hoặc ngược lại) là 23,63 phút. Khung giờ cao điểm, các đoàn tàu chạy giãn cách với tần suất 6 phút có một đoàn tàu cập ga với sức chở tối đa 960 người/đoàn. Trong giờ bình thường, tàu được khai thác 10 phút/chuyến. Lưu lượng vận chuyển tối đa đạt 1,02 triệu người/ngày.

Hiện, hành khách đi tàu mua vé theo hình thức lượt, vé ngày, vé tháng, cụ thể: Giá vé chặng là 8.000-15.000 đồng, giá mở cửa 7.000 đồng, cứ đi 1 km cộng thêm 600 đồng. Giá vé ngày là 30.000 đồng, giá vé tháng phổ thông 200.000 đồng/người và giá áp dụng với đối tượng ưu tiên là 100.000 đồng/tháng. Người già và trẻ em dưới 6 tuổi được miễn phí vé đi tàu.

Nếu nhìn vào con số lãi gần 100 tỉ đồng của Hanoi Metro có thể chưa nhìn nhận đầy đủ hiệu quả của dự án. Chưa nói tới việc trả vốn vay mà hiện tuyến đường sắt đô thị này vẫn phải trợ giá khá lớn. Một điều đáng chú ý khác là lưu lượng đi lại, dù đang dần tăng nhưng vẫn cách khá xa công suất thiết kế. Theo Hanoi Metro, trong quý I/2023, tuyến đường sắt đô thị này đã vận chuyển được hơn 2,65 triệu lượt hành khách, trong khi lượng tối đa là 1,02 triệu lượt người/ngày thì có thể lên tới hơn 365 triệu lượt người mỗi ngày.

Thế nên, vẫn còn phải nỗ lực rất nhiều để nâng lưu lượng hành khách khai thác để tăng doanh thu và một điều rất quan trọng là hình thành thói quen đi phương tiện giao thông công cộng, hạn chế dùng phương tiện cá nhân.

Phan Đăng