Nghề muối…

Vào những ngày đầu tháng 5, khi nắng nóng như đổ lửa, trên cánh đồng muối Sa Huỳnh ở phường Phổ Thạnh (TX.Đức Phổ), những diêm dân vẫn cần mẫn làm việc. Trời càng nắng nóng thì hạt muối càng kết tinh nhanh hơn. Nắng nóng đồng nghĩa với việc họ sẽ được mùa muối.

Ông Ngô Tuấn (62 tuổi) cho biết, công việc làm muối phụ thuộc nhiều vào thời tiết. “Trời càng nắng, hạt muối kết tinh nhanh, mẻ muối càng trắng và đạt chất lượng cao. Nhưng chỉ cần một cơn mưa, mọi công sức đổ sông, đổ biển, phải bắt đầu lại từ đầu”, ông Tuấn chia sẻ.

Làm muối không chỉ đơn thuần là việc đổ nước biển vào ruộng rồi chờ đợi. Để làm ra những hạt muối trắng tinh, người diêm dân phải tiến hành nhiều công đoạn công phu và tỉ mĩ. Từ khâu chuẩn bị ruộng, xử lý nền đất, dẫn nước biển vào ruộng, phơi và ngâm cát, đến việc lắng lọc nước biển trước khi chuyển vào các ô ruộng phơi dưới nắng, tất cả đòi hỏi sự kiên trì và kinh nghiệm.

Sau 2 – 3 ngày phơi nắng liên tục, muối bắt đầu kết tinh, hiện ra từng hạt muối trắng ngần trên nền ruộng dưới ánh nắng vàng óng.

Trên cánh đồng muối, mỗi gia đình dựng một túp lều nhỏ để tránh nắng, trú mưa và nghỉ ngơi sau nhiều giờ “đội nắng”.

Nằm ở duyên hải miền Trung, cánh đồng muối Sa Huỳnh là vựa muối quan trọng và lớn nhất dải đất ven biển Nam Trung Bộ, tổng diện tích khoảng 110ha.

Hiện nay ở cánh đồng muối Sa Huỳnh có khoảng 500 hộ diêm dân thuộc 3 tổ dân phố: Tân Diêm, Long Thạnh 1, Thạnh Đức 1 theo nghề làm muối. Hằng năm, đồng muối Sa Huỳnh cung cấp khoảng 6.500 – 7.000 tấn muối ra thị trường.

Muối bắt đầu kết tinh vào khoảng 14 giờ hằng ngày, thời điểm này, diêm dân hối hả bắt tay vào công đoạn thu hoạch. Từng ô muối trắng tinh như những “hạt ngọc” được diêm dân gom lại cẩn thận.

Theo nhiều diêm dân, giá muối nhiều năm qua vẫn bấp bênh và liên tục biến động. Điệp khúc “được mùa mất giá, được giá mất mùa” vẫn đeo bám người làm muối Sa Huỳnh. Đầu vụ, khi sản lượng còn ít, tiểu thương tìm đến tận ruộng thu mua. Nhưng đến giữa mùa, muối dồi dào, giá lại giảm mạnh. Hiện nay giá muối dao động từ 1.000 đồng đến 1.200 đồng/kg. Trung bình 2 -3 ngày thu hoạch một lần, mỗi ô muối cho sản lượng khoảng 100kg, bán ra với giá khoảng 120 nghìn đồng.

Ít có nghề nào vất vả vả làm việc giữa nắng nóng như nghề làm muối. Những hạt muối mặn mòi là kết tinh của vị biển và giọt mồ hôi của những diêm dân. Bao đời nay, diêm dân Sa Huỳnh vẫn oằn mình “cõng nắng”, gánh trên vai những nhọc nhằn của việc mưu sinh. Với họ, nghề làm muối không chỉ mang lại thu nhập, mà còn là cách giữ gìn một phần hồn cốt của làng nghề truyền thống.

Nghề muối Sa Huỳnh đã có hàng trăm năm lịch sử, nhưng ngày càng ít người trẻ theo nghề. Ông Tuấn cho biết, thanh niên sau khi học xong phổ thông phần lớn rời quê đi học đại học, học nghề hoặc chọn công việc khác có thu nhập cao hơn. Cánh đồng muối giờ chỉ còn bóng dáng những người già. “Dù thu nhập thấp, chúng tôi vẫn bám trụ để giữ nghề truyền thống”, ông Tuấn nói.

Với hơn 200 năm tồn tại, nghề làm muối Sa Huỳnh đã được Bộ VH - TT&DL công nhận là Di sản văn hóa phi vật thể quốc gia vào ngày 10/12/2024. Đây không chỉ là niềm tự hào của diêm dân mà còn mở ra cơ hội mới cho việc bảo tồn và phát triển nghề truyền thống.

Cánhđồng muối Sa Huỳnh lấp lánh dưới nắng vàng, nơi mỗi hạt muối là một câu chuyện,mỗi mẻ muối là hành trình bền bỉ của người diêm dân.

Dù vất vả, nhưng diêm dân Sa Huỳnh vẫn tự hào gắn bó với quê hương, với những hạt muối kết tinh từ mồ hôi, công sức và tình yêu nghề.