Ngày gặp lại

Gia đình xúc động bên linh cữu 2 liệt sĩ

Liệt sĩ Nguyễn Văn Hà (tên gọi khác là Liêm, sinh năm 1944, du kích xã Thới Sơn, Tịnh Biên) rời gia đình, tham gia kháng chiến khi mới 15, 16 tuổi. Những lần gia đình gặp mặt người con trai lớn này ngày càng thưa dần, bởi điều kiện khắc nghiệt của chiến tranh.

Vì vậy, đồng đội trở thành gia đình thứ 2 của ông. Thấy ông hiền lành, tốt tính, bà Võ Thị Xứng (sinh năm 1922, Thường vụ Đảng ủy xã Thới Sơn) quyết định nhận ông làm con nuôi. Mối quan hệ này gắn kết cả 2 gia đình cho đến tận bây giờ.

Ngày 26-10-1966, ông Hà hy sinh trong một trận càn, lúc mới 22 tuổi, được chôn cất gần nơi ông chiến đấu. 2 năm sau, bà Xứng cũng hy sinh. Trước khi mất, bà mong mỏi được an táng cạnh người con nuôi của mình. Kể từ đó, đôi mẹ con đã vĩnh viễn ở cạnh nhau, khi đã hoàn thành trọn vẹn tình yêu Tổ quốc.

Chiến tranh chưa bao giờ là trò đùa. Ông Nguyễn Thạnh Hưng (74 tuổi, em trai ông Hà) trầm giọng: “Căn cứ rộng gần 20ha, rừng rậm, lại bị địch bình định, san bằng. Mồ mả của 2 người thất lạc, chẳng biết ở đâu!

Gia đình chúng tôi bỏ công sức đi tìm kiếm từ lúc hòa bình lập lại, mãi đến khi cha mẹ tôi qua đời, vẫn chưa tìm thấy. Tình cờ, tôi được biết Đội K93 chuyên đi tìm kiếm, cất bốc hài cốt liệt sĩ, nên nhờ họ hỗ trợ. Sau hơn 10 năm đội đi làm nhiệm vụ, cuối cùng đã tìm được cô hai Xứng và anh tôi. Lúc đó, hài cốt chẳng còn gì, ngoài mấy chiếc răng, mảnh hộp sọ. Nhưng chỉ vậy thôi, đã quý lắm rồi!”.

Một ngày cuối tháng 6, gia đình cô hai Xứng và ông Hà gặp nhau tại nhà quàng của Đội K93 (Bộ Chỉ huy Quân sự tỉnh). Tất cả đều lớn tuổi, vết chân chim hằn sâu trên đôi mắt. Thời gian họ xa các liệt sĩ dường như gấp đôi thời gian được sống bên cạnh. 45 năm, biết bao lần hy vọng rồi thất vọng, tưởng chạm được nhau, rồi lại hụt hẫng.

“Nửa thế kỷ mới tìm lại được phần mộ thất lạc của mẹ, anh em chúng tôi không thể nào diễn tả được sự xúc động. Rất cảm ơn Đảng, nhà nước quan tâm công tác tìm kiếm hài cốt liệt sĩ, cám ơn Đội K93 đã không quản ngại gian khổ, bằng mọi giá tìm được mẹ tôi. Giờ đây, mẹ đã có thể yên nghỉ rồi!” - ông Lê Văn Đỏ xúc động.

Đại tá Nguyễn Quốc Thông, Đội trưởng Đội K93 cho biết: “10 năm qua, chúng tôi lần theo thông tin của các cựu chiến binh và gia đình cung cấp, nhiều lần tìm kiếm xung quanh khu vực, nhưng mãi đến năm nay mới tìm thấy. Khi phát hiện 2 bộ hài cốt liệt sĩ nằm cạnh nhau, cả đội rất vui mừng đón cô Xứng và anh Hà về nơi an táng.

Nhìn lại quá trình quy tập hài cốt liệt sĩ, khó khăn lớn nhất là địa hình rừng núi rộng lớn, thời gian trôi qua lâu, mọi thứ đều thay đổi, việc xác định thông tin mộ chí không dễ dàng. Chưa kể, các vùng tìm kiếm hài cốt trước đây diễn ra chiến tranh ác liệt, bom đạn và các vật liệu nổ còn nhiều. Năm nay, do dịch bệnh Covid-19 bùng phát, chúng tôi tạm hoãn kế hoạch sang Campuchia, chỉ tập trung thực hiện nhiệm vụ trong nội địa.

Đến cuối tháng 6-2020, đội tìm kiếm được tổng cộng 61 hài cốt liệt sĩ (trong đó nội địa 31 hài cốt), chuẩn bị tháng 7 sẽ làm lễ cải táng tại nghĩa trang liệt sĩ Dốc Bà Đắc. Thời gian tới, rất mong được trang bị những phương tiện dò tìm có độ chính xác cao để các đội chuyên trách hoàn thành tốt hơn nữa nhiệm vụ được giao”.

Phó Chủ tịch UBND tỉnh Lê Văn Phước, Trưởng ban Chỉ đạo 515 tỉnh khẳng định: “Công tác tìm kiếm, quy tập hài cốt liệt sĩ là nhiệm vụ chính trị quan trọng, là trách nhiệm của Đảng, nhà nước và toàn dân để tỏ lòng biết ơn sâu sắc đối với những người có công đối với sự nghiệp giải phóng dân tộc và bảo vệ quê hương đất nước.

Thời gian tới, tỉnh sẽ tiếp tục thực hiện nghiêm Chỉ thị số 24-CT/TW ngày 15-5-2013 của Bộ Chính trị. Trong đó, tập trung chỉ đạo, điều hành, kiểm tra sự phối hợp giữa các sở, ngành, địa phương, đẩy mạnh công tác tuyên truyền, ứng dụng công nghệ thông tin, tổ chức, triển khai thực hiện Đề án tìm kiếm, quy tập hài cốt liệt sĩ và Đề án xác định hài cốt liệt sĩ còn thiếu thông tin; mở rộng, nâng cấp nghĩa trang liệt sĩ Dốc Bà Đắc đảm bảo trang nghiêm, đáp ứng yêu cầu quy tập hài cốt liệt sĩ. Tăng cường hợp tác quốc tế, nhất là giữ vững tốt mối quan hệ ngoại giao với lãnh đạo, nhân dân các tỉnh bạn thuộc Vương quốc Campuchia nhằm trao đổi thông tin, tuyên truyền vận động cung cấp thông tin về liệt sĩ, mộ liệt sĩ...

Với sự đồng thuận của cả hệ thống chính trị, cùng sự giúp đỡ của bạn bè quốc tế, An Giang quyết tâm thực hiện tốt nhiệm vụ tìm kiếm, quy tập hài cốt liệt sĩ để đáp ứng sự mong mỏi của thân nhân liệt sĩ, đồng bào, chiến sĩ cả nước, góp phần thực hiện tốt chính sách người có công trên địa bàn”.

Giọt nước mắt hôm ấy của những người thân 2 liệt sĩ biểu lộ cho sự vui mừng khôn xiết, bù đắp cho bao cảm xúc dồn nén mấy mươi năm qua. Nến và hoa sáng rực trên nền đỏ sao vàng, mang lại một không gian ấm áp. Tất cả chúng tôi đều tin rằng, sẽ còn nhiều “ngày gặp lại” như câu chuyện của gia đình liệt sĩ Võ Thị Xứng và Nguyễn Văn Hà, khi ngọn lửa đi tìm đồng đội và tri ân người có công vẫn còn cháy mãi trong mỗi người.

GIA KHÁNH