Ngành Nông nghiệp và Môi trường quyết tâm kiến tạo nền nông nghiệp xanh, phát triển bền vững

Nhân dịp Đại hội đại biểu Đảng bộ Chính phủ lần thứ I, nhiệm kỳ 2025-2030, Quyền Bộ trưởng Bộ Nông nghiệp và Môi trường Trần Đức Thắng đã có đánh giá của ngành trong nhiệm kỳ 2020-2025 và định hướng đột phá chiến lược trong giai đoạn tới.

Quyền Bộ trưởng Bộ Nông nghiệp và Môi trường Trần Đức Thắng trả lời phỏng vấn. Ảnh: Tùng Đinh

“Trụ đỡ” vững vàng, động lực xanh cho phát triển

- Thưa Quyền Bộ trưởng, nhiệm kỳ 2020-2025, ngành Nông nghiệp và Môi trường đã trải qua nhiều biến động lớn. Đồng chí đánh giá thế nào về những thành tựu nổi bật và dấu ấn của ngành trong giai đoạn vừa qua?

- Đúng vậy! Nhiệm kỳ 2020-2025 là một giai đoạn đặc biệt khó khăn và nhiều thử thách chưa từng có. Thế giới chứng kiến chuỗi cung ứng lương thực, thực phẩm toàn cầu bị đứt gãy do đại dịch COVID-19; tác động của biến đổi khí hậu ngày càng rõ nét với những hình thái thời tiết cực đoan - hạn hán, xâm nhập mặn, lũ lụt, sạt lở…, gây thiệt hại nặng nề cho sản xuất nông nghiệp. Bên cạnh đó, xung đột Nga - Ukraine kéo dài từ năm 2022 đã khiến giá nông sản và vật tư đầu vào tăng cao, làm đảo lộn thị trường.

Trong nước, chúng ta phải đối mặt với tác động kép của dịch bệnh và biến động thị trường, trong khi xu hướng tiêu dùng xanh, yêu cầu truy xuất nguồn gốc và chuẩn mực môi trường ngày càng khắt khe. Đó là những thách thức lớn chưa từng có đối với ngành Nông nghiệp và Môi trường.

Với sự lãnh đạo, chỉ đạo sát sao của Trung ương Đảng, Bộ Chính trị, Ban Bí thư, Quốc hội, Chính phủ, Thủ tướng Chính phủ; cùng sự chung sức đồng lòng của cả hệ thống chính trị, doanh nghiệp và người dân, ngành đã vươn lên mạnh mẽ, phát triển toàn diện và bền vững.

Chúng tôi tập trung chỉ đạo tái cơ cấu ngành Nông nghiệp theo hướng sinh thái - xanh - tuần hoàn, gắn với nâng cao chất lượng, giá trị gia tăng và khả năng cạnh tranh. Nhờ đó, ngành Nông nghiệp tiếp tục khẳng định vai trò “trụ đỡ” của nền kinh tế, bảo đảm an sinh xã hội, an ninh lương thực quốc gia và góp phần giữ ổn định kinh tế vĩ mô.

Quyền Bộ trưởng Trần Đức Thắng thăm các mô hình khoa học, công nghệ của ngành đã được ứng dụng trong thực tiễn. Ảnh: Khương Trung

Chương trình xây dựng nông thôn mới đạt nhiều kết quả quan trọng, hoàn thành sớm mục tiêu đề ra, làm thay đổi diện mạo nông thôn và nâng cao đời sống người dân. Du lịch, dịch vụ nông nghiệp phục hồi mạnh mẽ sau đại dịch, kinh tế nông thôn chuyển dịch theo hướng hiện đại. Các mô hình kinh tế biển, kinh tế lâm nghiệp, kinh tế tuần hoàn bước đầu phát huy hiệu quả, khai thác giá trị đa dụng của hệ sinh thái tự nhiên.

Một điểm sáng nổi bật là toàn ngành đã hoàn thành xuất sắc 9/9 chỉ tiêu nhiệm vụ chính trị đặt ra từ đầu nhiệm kỳ. Nhiều chỉ tiêu vượt xa kế hoạch: Tốc độ tăng trưởng GDP toàn ngành Nông nghiệp dự kiến đạt 3,7%/năm (kế hoạch 2,5-3%/năm); năm 2025 tăng trưởng GDP toàn ngành phấn đấu đạt 4%; kim ngạch xuất khẩu nông, lâm, thủy sản tăng hơn 8,4%/năm (kế hoạch 5-6%/năm) và năm 2025 dự kiến đạt hơn 65 tỷ USD. Hoàn thành chỉ tiêu 80% số xã đạt chuẩn nông thôn mới; tỷ lệ che phủ rừng năm 2025 đạt 42,03% (kế hoạch 42%); tỷ lệ khu công nghiệp có hệ thống xử lý nước thải tập trung đạt 92,3% (kế hoạch 92%)...

Chương trình xây dựng nông thôn mới đạt nhiều kết quả quan trọng, hoàn thành sớm mục tiêu đề ra, làm thay đổi diện mạo nông thôn và nâng cao đời sống người dân. Ảnh minh họa

Toàn ngành cũng đã tập trung vào các khâu đột phá chiến lược. Trong giai đoạn 2020-2024, Ban Cán sự Đảng của hai Bộ trước đây và Ban Thường vụ Đảng ủy Bộ hiện nay đã tham mưu ban hành nhiều nghị quyết, kết luận, chỉ thị, chiến lược quan trọng, tạo lập hành lang pháp lý thống nhất, đồng bộ, xử lý “điểm nghẽn” và khơi thông nguồn lực phát triển.

Đồng thời, ngành đã quyết liệt trong lãnh đạo, chỉ đạo, tổ chức triển khai các chủ trương, định hướng về công tác tổ chức, cán bộ, tinh gọn bộ máy và cải cách hành chính. Đặc biệt, việc hợp nhất hai Bộ Nông nghiệp và Phát triển nông thôn và Bộ Tài nguyên và Môi trường thành Bộ Nông nghiệp và Môi trường theo Nghị định số 35/2025/NĐ-CP ngày 25/02/2025 là một quyết sách lịch sử, tạo nền móng pháp lý vững chắc cho sự phát triển của ngành.

Bên cạnh đó, tập trung đẩy mạnh thực hiện đột phá chiến lược xây dựng kết cấu hạ tầng nông nghiệp, nông thôn hiện đại, đồng bộ, nâng cao chất lượng phục vụ sản xuất và đời sống. Hạ tầng số, nền tảng số, cơ sở dữ liệu quốc gia về nông nghiệp và môi trường được triển khai, hỗ trợ hiệu quả công tác chỉ đạo điều hành và giải quyết thủ tục hành chính.

4 đột phá chiến lược

- Thưa Quyền Bộ trưởng Trần Đức Thắng, bước vào nhiệm kỳ 2025-2030, ngành Nông nghiệp và Môi trường đang đứng trước những thời cơ mới. Xin đồng chí cho biết, ngành đã đề ra những mục tiêu tổng quát và đột phá chiến lược nào để thực hiện thắng lợi các nhiệm vụ trong giai đoạn tới?

- Nhiệm kỳ 2025-2030 là giai đoạn có ý nghĩa đặc biệt quan trọng, mở ra bước chuyển mình mạnh mẽ để ngành Nông nghiệp và Môi trường vững vàng bước vào kỷ nguyên phát triển thịnh vượng, giàu mạnh của dân tộc, đóng góp vào sự phát triển bền vững của đất nước, hướng tới tầm nhìn Việt Nam 2045. Với phương châm hành động “Đoàn kết - Dân chủ - Kỷ cương - Đột phá - Phát triển”, toàn ngành xác định 6 mục tiêu tổng quát, làm nền tảng cho các chương trình hành động trong nhiệm kỳ mới.

Ngành Nông nghiệp và Môi trường hướng tới hoàn thiện và hiện đại hóa hệ thống kết cấu hạ tầng nông nghiệp, nông thôn, tài nguyên và môi trường. Ảnh minh họa

Thứ nhất, xây dựng nền nông nghiệp hàng hóa hiện đại, có năng suất, chất lượng, hiệu quả và sức cạnh tranh cao; phát triển dựa trên lợi thế so sánh quốc gia, hướng tới nhóm dẫn đầu khu vực Đông Nam Á và nằm trong Top 15 thế giới vào năm 2030. Bảo đảm vững chắc an ninh lương thực quốc gia, duy trì đà tăng trưởng cao trong xuất khẩu nông, lâm, thủy sản, góp phần quan trọng vào phát triển kinh tế - xã hội và nâng cao đời sống người dân.

Thứ hai, chủ động thích ứng với biến đổi khí hậu, giảm phát thải khí nhà kính; khai thác và sử dụng tài nguyên thiên nhiên tiết kiệm, hiệu quả, bền vững; ngăn chặn xu hướng gia tăng ô nhiễm, suy giảm đa dạng sinh học; bảo đảm chất lượng môi trường sống, hướng tới nền kinh tế xanh và kinh tế tuần hoàn.

Thứ ba, tăng cường vai trò của khoa học, công nghệ và đổi mới sáng tạo trong tăng trưởng ngành, nhất là thông qua nghiên cứu, chuyển giao, ứng dụng công nghệ cao. Đến năm 2030, đóng góp của năng suất nhân tố tổng hợp (TFP) vào tăng trưởng toàn ngành phấn đấu đạt hơn 50%.

Thứ tư, mở rộng hợp tác quốc tế, huy động có hiệu quả các nguồn lực, chủ động ứng phó với các vấn đề an ninh phi truyền thống, như lương thực, tài nguyên nước, khoáng sản, khí hậu, đa dạng sinh học…, góp phần khẳng định vai trò, vị thế và lợi ích của Việt Nam trên trường quốc tế.

Thứ năm, hoàn thiện và hiện đại hóa hệ thống kết cấu hạ tầng nông nghiệp, nông thôn, tài nguyên và môi trường. Phấn đấu đến năm 2030, cơ bản giải quyết nước sinh hoạt cho các đảo có đông dân cư, hoàn thiện hệ thống công trình điều tiết nước mặn - ngọt, tích trữ nước trên các lưu vực sông lớn; phòng, chống sạt lở bờ sông, bờ biển, thích ứng an toàn với biến đổi khí hậu.

Thứ sáu, phát huy tối đa tiềm năng, giá trị tài nguyên và không gian biển, chú trọng kết nối giữa đất liền và biển, tạo nền tảng cho phát triển nhanh, bền vững kinh tế biển, góp phần bảo đảm quốc phòng, an ninh, chủ quyền quốc gia.

Để đạt được các mục tiêu trên, ngành Nông nghiệp và Môi trường đã xác định 4 đột phá chiến lược:

Một là, quyết liệt cải cách và hoàn thiện thể chế, pháp luật, khơi thông các điểm nghẽn, giải phóng nguồn lực cho phát triển. Đẩy mạnh phân cấp, phân quyền gắn với trách nhiệm giải trình; cải cách mạnh mẽ thủ tục hành chính. Tập trung xây dựng, trình cấp có thẩm quyền ban hành các luật quan trọng, như: Luật Đất đai, Luật Địa chất và Khoáng sản, Luật Bảo vệ môi trường (sửa đổi)…, nhằm đồng bộ hóa hệ thống pháp luật trong lĩnh vực Nông nghiệp và Môi trường.

Hai là, thúc đẩy đột phá về khoa học - công nghệ, đổi mới sáng tạo và chuyển đổi số. Triển khai các cơ chế thử nghiệm, thí điểm mô hình sản xuất nông nghiệp công nghệ cao; hoàn thành hệ thống cơ sở dữ liệu ngành, trong đó quyết tâm hoàn thiện cơ bản cơ sở dữ liệu đất đai quốc gia trong năm 2025 - coi đây là nền tảng của quản lý hiện đại.

Ba là, tạo đột phá mạnh mẽ trong xây dựng kết cấu hạ tầng nông nghiệp, tài nguyên, môi trường đồng bộ, hiện đại; nâng cao năng lực dự báo, cảnh báo thiên tai; đầu tư hạ tầng thủy lợi đa mục tiêu; bảo vệ và phát triển rừng; đồng thời triển khai các giải pháp căn cơ xử lý ô nhiễm môi trường, thích ứng biến đổi khí hậu.

Bốn là, phát triển nguồn nhân lực chất lượng cao, đặc biệt là đội ngũ cán bộ lãnh đạo, chuyên gia, doanh nhân, nông dân chuyên nghiệp, đáp ứng yêu cầu của giai đoạn phát triển mới. Tập trung xây dựng đội ngũ người đứng đầu thực sự tiêu biểu, có bản lĩnh, trí tuệ, dám nghĩ, dám làm, dám chịu trách nhiệm.

Tôi tin tưởng rằng, với sự quan tâm chỉ đạo sát sao của Trung ương Đảng, Bộ Chính trị, Ban Bí thư, Quốc hội, Chính phủ và Thủ tướng Chính phủ; cùng với sự đồng lòng của toàn hệ thống chính trị, doanh nghiệp và người dân, ngành Nông nghiệp và Môi trường sẽ tiếp tục khẳng định vai trò trụ cột, trở thành động lực xanh cho phát triển bền vững của đất nước, góp phần thực hiện thắng lợi các mục tiêu mà Đại hội Đảng bộ Chính phủ lần thứ I, nhiệm kỳ 2025-2030 đề ra.

Giữ gìn môi trường là giữ lấy sự sống; phát triển nông nghiệp xanh là nuôi dưỡng tương lai của đất nước. Ảnh minh họa

- Xin Quyền Bộ trưởng chia sẻ thêm thông điệp mà ngành muốn gửi tới toàn thể cán bộ, đảng viên, doanh nghiệp và người dân trong giai đoạn tới?
- Tôi muốn nhấn mạnh rằng, ngành Nông nghiệp và Môi trường không chỉ là hai lĩnh vực kinh tế - kỹ thuật, mà còn là hai trụ cột sinh thái và văn hóa trong phát triển quốc gia. Giữ gìn môi trường là giữ lấy sự sống; phát triển nông nghiệp xanh là nuôi dưỡng tương lai của đất nước.

Với sự quan tâm chỉ đạo sâu sát của Trung ương Đảng, sự đồng hành của Chính phủ, sự ủng hộ của cộng đồng doanh nghiệp và người dân, tôi tin tưởng rằng, ngành Nông nghiệp và Môi trường tiếp tục gặt hái nhiều thành công mới, trở thành động lực xanh, góp phần thực hiện thắng lợi mục tiêu phát triển đất nước đến năm 2030 - kỷ niệm 100 năm thành lập Đảng và hướng tới năm 2045 - kỷ niệm 100 năm thành lập nước, hiện thực hóa khát vọng Việt Nam giàu mạnh, văn minh, phồn vinh, hạnh phúc.

- Trân trọng cảm ơn Quyền Bộ trưởng!

Sơn Tùng