Nâng hạng chứng khoán: Khẳng định vị thế quốc gia trên bản đồ tài chính toàn cầu

Khách hàng giao dịch tại Hội sở chính Công ty Chứng khoán Bảo Việt tại Hà Nội. Ảnh tư liệu: Trần Việt/TTXVN

Theo giới phân tích, việc được nâng hạng đánh dấu bước ngoặt quan trọng trong tiến trình phát triển và hội nhập của thị trường chứng khoán Việt Nam vào hệ thống tài chính toàn cầu. Đây không chỉ là sự công nhận về cải cách và minh bạch hóa thị trường, mà còn mở ra cơ hội thu hút dòng vốn quy mô lớn từ các quỹ đầu tư nước ngoài, đặc biệt là các quỹ chỉ số theo dõi thị trường mới nổi. Triển vọng tăng trưởng dài hạn của thị trường, do đó, được đánh giá tích cực hơn trong giai đoạn tới.

Bước ngoặt quan trọng

Rạng sáng 8/10, Tổ chức xếp hạng FTSE Russell công bố nâng hạng thị trường chứng khoán Việt Nam lên thị trường mới nổi thứ cấp. Việc nâng hạng chính thức có hiệu lực từ ngày 21/9/2026 sau đợt đánh giá giữa kỳ vào tháng 3/2026. Trước đó, Việt Nam được thêm vào danh sách theo dõi từ tháng 9/2018.

Giới phân tích bình luận sự kiện này là cột mốc lịch sử của thị trường chứng khoán Việt Nam. Đây là kết quả của những nỗ lực, quyết tâm của cơ quan quản lý và thành viên thị trường trong công tác phát triển thị trường, tiệm cận các chuẩn mực quốc tế và thu hút dòng vốn đầu tư tổ chức.

Các đột phá chính sách gần đây, cùng với việc triển khai hệ thống giao dịch KRX và cho phép giao dịch mua cổ phiếu không yêu cầu có đủ tiền khi đặt lệnh của nhà đầu tư nước ngoài là tổ chức (Non-Prefunding)… đã góp phần không nhỏ nâng cao tính minh bạch, quản trị rủi ro và hiệu quả vận hành - những tiêu chí then chốt trong đánh giá nâng hạng của FTSE và MSCI.

Với quyết định này, Việt Nam hiện đã được xếp vào cùng hạng mục với các thị trường lớn hơn như Trung Quốc, Ấn Độ, Saudi Arabia và Indonesia. Kết quả nâng hạng báo hiệu một kỷ nguyên mới về tiềm năng tăng trưởng cho thị trường Việt Nam.

Theo ông Gary Harron - Giám đốc Khối Dịch vụ Chứng khoán, Ngân hàng HSBC Việt Nam, thông tin tích cực trên là một minh chứng cho thấy vị thế quốc tế đang lên của Việt Nam có thể vững vàng vượt qua những sóng gió ngắn hạn. Vị thế mới là sự ghi nhận cho những nỗ lực chung của Chính phủ, các cơ quan quản lý và các bên tham gia thị trường.

“Việc gỡ bỏ “mác” thị trường cận biên sẽ có sức ảnh hưởng lớn đến hành vi và niềm tin của nhà đầu tư, thay đổi quỹ đạo phát triển kinh tế dài hạn của thị trường và giảm sự phụ thuộc vào bất kỳ một đối tác thương mại nào”, ông Gary Harron chia sẻ.

Ông Phạm Lưu Hưng, chuyên gia Kinh tế trưởng Công ty CP Chứng khoán SSI cho biết, trong các cuộc trao đổi trước đó với nhà đầu tư nước ngoài, không phải tất cả đều lạc quan về khả năng Việt Nam được nâng hạng trong đợt này. Do đó, quyết định nâng hạng lần này đã phần nào xóa bỏ những lo ngại trước đó, đồng thời cho thấy sự phối hợp hiệu quả giữa các cơ quan quản lý trong nước và tổ chức xếp hạng FTSE Russell. Việc nhiều vấn đề được xử lý trong thời gian ngắn là tín hiệu rất tích cực.

Dù vẫn còn một số vấn đề cần phải đáp ứng trước khi các cổ phiếu của Việt Nam được chính thức đưa vào rổ chỉ số thị trường mới nổi của FTSE vào tháng 9/2026, SSI cho rằng các vấn đề đang được xem xét là có tính khả thi cao để có thể triển khai trước thời hạn đánh giá của FTSE. Trên thực tế, giải quyết được các vấn đề này sẽ tạo ra môi trường pháp lý thuận lợi, minh bạch, hỗ trợ tốt hơn cho hoạt động cho các thành viên thị trường.

Theo Maybank Investment Bank, quyết định này không chỉ là một cú hích mạnh mẽ chưa từng có cho thị trường vốn, mà còn là sự công nhận xứng đáng cho những nỗ lực cải cách kiên quyết của Chính phủ Việt Nam. Việc ban hành đồng bộ các cơ chế và chính sách mới, nhằm tạo điều kiện thuận lợi tối đa cho dòng vốn đầu tư nước ngoài, đã được đền đáp. Sự kiện trọng đại này không chỉ nâng cao vị thế quốc gia trên bản đồ tài chính toàn cầu, mà còn hứa hẹn tạo ra đà tăng trưởng lớn và bền vững cho thị trường chứng khoán Việt Nam trong giai đoạn sắp tới.

Cơ hội hút hàng tỷ USD

Giới phân tích cho rằng, việc Việt Nam được nâng hạng lên thị trường mới nổi của FTSE sẽ mở ra cánh cửa cho dòng vốn đầu tư lớn vào Việt Nam với cơ hội thu hút hàng tỷ USD từ các quỹ đầu tư thụ động và chủ động.

Theo cơ chế, việc nâng hạng sẽ tự động đưa Việt Nam vào các chỉ số lớn như FTSE All-World, FTSE EM và FTSE Asia, buộc các quỹ bị động dựa trên các chỉ số này phải mua cổ phiếu hoặc ETF Việt Nam. Chỉ riêng các quỹ theo chỉ số FTSE cũng sẽ tạo ra một lực mua bắt buộc. Song song đó, sự quan tâm của quỹ chủ động cũng rất lớn.

Bộ phận Nghiên cứu Đầu tư Toàn cầu HSBC dự báo tiềm năng dòng vốn nước ngoài có thể lên đến 3,4 đến 10,4 tỷ USD từ các quỹ đầu tư chủ động và thụ động sau khi nâng hạng. Maybank Investment ước tính việc nâng hạng có thể giúp thị trường Việt Nam thu hút khoảng 1 tỷ USD từ quỹ bị động và 4-5 tỷ USD từ quỹ chủ động.

Các chuyên gia của Maybank Investment Bank cho rằng, dòng vốn này giúp gia tăng thanh khoản, mở rộng quy mô và nâng cao chiều sâu thị trường. Đồng thời, định giá doanh nghiệp được cải thiện nhờ niềm tin và sức hấp dẫn gia tăng trong mắt nhà đầu tư quốc tế. Quá trình nâng hạng còn thúc đẩy cải cách thể chế, hoàn thiện cơ chế giao dịch và minh bạch thông tin, qua đó khẳng định vị thế mới của Việt Nam trên bản đồ tài chính khu vực và toàn cầu.

Dựa trên giả định toàn bộ cổ phiếu thuộc chỉ số FTSE Việt Nam sẽ được đưa vào bộ chỉ số các thị trường mới nổi của FTSE, Công ty cổ phần Chứng khoán VPBank (VPBankS) ước tính giá trị dòng vốn thụ động và chủ động chảy vào thị trường Việt Nam ước đạt khoảng 3 - 7 tỷ USD trong giai đoạn sau khi quyết định nâng hạng có hiệu lực.

Theo ông Trần Hoàng Sơn, Giám đốc Chiến lược thị trường VPBankS, việc loại bỏ yêu cầu pre-funding (nộp tiền trước khi giao dịch) sẽ khuyến khích các nhà đầu tư tổ chức tham gia. Điều này có thể giúp thị trường gia tăng giá trị giao dịch hàng ngày lên mức 2 - 3 tỷ USD, giúp thị trường thanh khoản hơn, phát triển ổn định hơn và giảm biến động.

Đặc biệt, trong bối cảnh Việt Nam là một trong những nền kinh tế tăng trưởng trưởng thành hơn trong khu vực ASEAN, việc nâng hạng thị trường chứng khoán sẽ góp phần nâng cao hình ảnh và vị thế kinh tế Việt Nam. Qua đó, tăng sức hút với các nhà đầu tư lớn (như quỹ hưu trí và quỹ ETF); đồng thời củng cố vị thế trong đàm phán thương mại quốc tế và thu hút FDI chất lượng cao hơn.

Dòng vốn lớn hơn sau nâng hạng sẽ tạo điều kiện thuận lợi cho các doanh nghiệp đẩy mạnh hoạt động IPO và niêm yết mới, qua đó gia tăng nguồn cung hàng hóa cho thị trường và mở rộng quy mô vốn hóa. Thị trường chứng khoán vì vậy có thể trở thành kênh huy động vốn hiệu quả hơn cho nền kinh tế, góp phần vào mục tiêu tăng trưởng GDP trên 8% trong năm 2025 và duy trì tốc độ hai con số giai đoạn 2026-2030.

“Không chỉ mang lại lợi ích về tài chính, quá trình nâng hạng còn tạo cú hích thúc đẩy doanh nghiệp cải cách, nâng cao chuẩn mực hoạt động và năng lực quản trị. Về dài hạn, đây là động lực quan trọng trong tiến trình cải cách cấu trúc nền kinh tế, giúp Việt Nam tiến gần hơn tới mục tiêu trở thành quốc gia có thu nhập cao vào năm 2045”, ông Trần Hoàng Sơn cho biết.

Hứa Chung (TTXVN)