Mỹ mở đường cho Nvidia và AMD bán chip AI cho Trung Quốc

Nvidia và AMD được phép bán chip cho Trung Quốc

Thỏa thuận này, được thực hiện dưới thời chính quyền Donald Trump, không chỉ đánh dấu một bước ngoặt trong chính sách kiểm soát xuất khẩu mà còn mở ra những cuộc tranh luận sôi nổi về ranh giới giữa an ninh quốc gia và lợi ích kinh tế.

Thỏa thuận chưa có tiền lệ

Theo Financial Times, thỏa thuận này được thiết lập như một điều kiện để các công ty có thể nhận được giấy phép xuất khẩu cho những công nghệ tiên tiến này. Một quan chức Mỹ đã xác nhận rằng thỏa thuận áp dụng cụ thể cho chip H20 của Nvidia và chip MI308 của AMD - những sản phẩm được thiết kế đặc biệt để tuân thủ các hạn chế xuất khẩu của Mỹ nhưng vẫn có thể phục vụ thị trường Trung Quốc.

Điều đáng chú ý là việc cấp giấy phép xuất khẩu cho chip H20 của Nvidia bắt đầu được thực hiện vào thứ sáu, ngay sau cuộc gặp giữa CEO Jensen Huang và Tổng thống Trump. Sự trùng hợp về thời gian này cho thấy tầm quan trọng của các mối quan hệ cá nhân trong việc định hình chính sách thương mại ở cấp độ cao nhất.

Trong khi AMD từ chối bình luận về vấn đề này, Nvidia chỉ khẳng định rằng họ tuân thủ các quy định xuất khẩu của Mỹ - một phản ứng thận trọng đặc trưng của những công ty đang phải điều hành trong môi trường chính sách phức tạp.

Thỏa thuận này đánh dấu một sự thay đổi đáng kể trong chính sách kiểm soát xuất khẩu của Mỹ. Trước đây, chưa có thỏa thuận nào yêu cầu các tập đoàn phải trả một phần doanh thu để đổi lấy quyền xuất khẩu. Điều này đặt ra một tiền lệ mới có thể ảnh hưởng đến cách thức Mỹ quản lý việc xuất khẩu công nghệ nhạy cảm trong tương lai.

Một số nhà phân tích đã bày tỏ lo ngại rằng điều kiện tài chính như vậy có thể làm suy yếu các nguyên tắc an ninh quốc gia thường là nền tảng của việc kiểm soát xuất khẩu. Nói cách khác, liệu việc cho phép xuất khẩu một công nghệ nhạy cảm chỉ vì có thể thu được lợi nhuận có thực sự phù hợp với lợi ích an ninh quốc gia dài hạn?

Những tiếng phản đối

Các nhà phê bình cho rằng thỏa thuận này làm mờ ranh giới giữa quy định thương mại và tạo ra doanh thu. Liza Tobin, cựu cố vấn Hội đồng An ninh Quốc gia dưới thời chính quyền Trump đầu tiên, đã đưa ra một câu hỏi đầy châm biếm: "Tiếp theo sẽ là gì - để Lockheed Martin bán máy bay F-35 cho Trung Quốc với hoa hồng 15%?"

Câu hỏi này không chỉ mang tính châm biếm mà còn chạm đến trọng tâm của vấn đề: nếu một công nghệ thực sự đe dọa an ninh quốc gia, liệu có nên cho phép xuất khẩu hay không, bất kể điều kiện tài chính nào? Và ngược lại, nếu công nghệ đó không gây ra rủi ro an ninh đáng kể, tại sao lại cần áp đặt thêm các hình phạt tài chính?

Các chuyên gia kiểm soát xuất khẩu và một số quan chức đã đặt câu hỏi về tính nhất quán của chính sách này. Họ cho rằng cần có sự rõ ràng hơn về việc liệu việc bán những chip này có thực sự tạo ra rủi ro an ninh quốc gia hay không.

Có thể thấy thỏa thuận này được nhiều người xem là có động cơ chính trị, đặc biệt trong bối cảnh các cuộc đàm phán thương mại đang diễn ra giữa Mỹ và Trung Quốc. Bắc Kinh tiếp tục tìm cách thuyết phục Washington nới lỏng các hạn chế đối với chip bộ nhớ băng thông cao và các công nghệ tiên tiến khác.

Từ góc độ này, thỏa thuận 15% có thể được hiểu như một cách để chính quyền Trump tạo ra một "tình huống cùng thắng": cho phép các công ty Mỹ duy trì thị phần tại Trung Quốc (một thị trường quan trọng) trong khi vẫn đảm bảo rằng chính phủ Mỹ có được lợi ích tài chính từ những giao dịch này.

Thỏa thuận 15% có thể tạo ra một tiền lệ mới trong cách các công ty công nghệ tương tác với chính phủ. Nếu mô hình này được mở rộng, chúng ta có thể thấy nhiều thỏa thuận tương tự trong các lĩnh vực công nghệ khác. Điều này có thể thay đổi cách tính toán kinh doanh của các công ty khi tham gia vào thị trường quốc tế.

Về mặt địa chính trị, thỏa thuận này phản ánh một cách tiếp cận mới trong việc cân bằng giữa an ninh quốc gia và lợi ích kinh tế. Thay vì cấm hoàn toàn hoặc cho phép tự do, chính quyền Trump đang thử nghiệm một mô hình "có điều kiện" - cho phép thương mại nhưng với chi phí tài chính.

Dù còn nhiều tranh cãi về tính đúng đắn và hiệu quả của cách tiếp cận này, không thể phủ nhận rằng nó phản ánh một thực tế mới: trong thế giới công nghệ ngày nay, không có gì là đơn giản. Mỗi quyết định kinh doanh đều mang trong mình những hệ quả địa chính trị và mỗi chính sách quốc gia đều có tác động sâu rộng đến nền kinh tế toàn cầu.

Bùi Tú