Mỹ chi thêm 12,5 tỷ USD, đặt hàng gần 150 tiêm kích F-35 mới
Lầu Năm Góc mở rộng hợp đồng với Lockheed Martin, nâng tổng đơn hàng lô 18 và 19 lên gần 300 chiếc chiến đấu cơ F-35, cho thấy tham vọng duy trì ưu thế tàng hình dài hạn trong lực lượng không quân.
Ngày 30/9, Lầu Năm Góc công bố đã ký bổ sung hợp đồng trị giá 12,5 tỷ USD với Lockheed Martin, để mở rộng chương trình F-35. Hợp đồng này bao gồm việc thêm 3 máy bay vào lô 18, đồng thời cam kết cung cấp 148 chiếc cho lô 19.
Theo điều khoản, lô 19 phải được hoàn tất trước tháng 9/2028. Với việc mở rộng này, tổng đơn mua mới trong hai lô 18 và 19 sẽ đạt 296 chiếc.
Trước đó, vào tháng 12/2024, Lầu Năm Góc đã trao hợp đồng 11,8 tỷ USD cho Lockheed Martin để thực hiện lô 18 với 145 máy bay, có hạn giao trước tháng 6/2027.
Hợp đồng mới bổ sung thêm 3 chiếc cho lô 18 nhằm lấp khoảng trống trong kế hoạch sản xuất.
Bên cạnh việc đặt hàng máy bay mới, chính phủ Mỹ cũng ký hợp đồng trị giá 101 triệu USD để mua trước các phụ tùng có nguy cơ thiếu hụt hoặc nguồn cung bị thu hẹp.
Đồng thời, 2 hợp đồng khác với tổng trị giá 148,6 triệu USD được giao cho Lockheed Martin để chi trả chi phí đối với thay đổi kỹ thuật cho lô F-35 thứ 17, tăng sản lượng nguồn cung và điều chỉnh thiết kế cụm mạch cảm biến.
Dự án F-35 là một trong những chương trình vũ khí tốn kém nhất của Lầu Năm Góc. Mỗi chiếc F-35 có giá vào khoảng 80–100 triệu USD tùy phiên bản, và dự án đã đội giá thêm khoảng 10% trong năm 2024, do phải cải thiện hệ thống làm mát động cơ.
Tính đến nay, trong số khoảng 3.000 chiếc dự kiến được chế tạo trong toàn bộ vòng đời chương trình, hơn 1.230 chiếc đã được xuất xưởng và bàn giao cho các lực lượng quân đội Mỹ và các đồng minh.
Chương trình cam kết kéo dài tới năm 2088, và tổng chi phí ước tính cho cả giai đoạn sản xuất và duy trì vận hành máy bay có thể vượt 2.000 tỷ USD.
Việc Mỹ mở rộng mua F-35 là tín hiệu rõ ràng về ưu tiên mạnh về tiêm kích tàng hình trong lực lượng không quân trong những thập niên tới.
Trong bối cảnh cạnh tranh công nghệ cao ngày càng gay gắt — đặc biệt với các đối thủ lớn như Trung Quốc — việc đảm bảo nguồn cung ổn định, sản xuất liên tục và nâng cấp kỹ thuật là chìa khóa để duy trì ưu thế trên không.
Việc đồng thời mua trước phụ tùng và khoản kinh phí cho thay đổi kỹ thuật cũng cho thấy Washington đã nhìn thấy rủi ro tiềm ẩn trong chuỗi cung ứng và khả năng kỹ thuật của chương trình.
Việc thiếu linh kiện, chậm trễ giao hàng hay chi phí sửa đổi có thể trở thành điểm nghẽn, nếu không được quản lý tốt.
Đối với các quốc gia đồng minh sử dụng F-35, đơn hàng mới của Mỹ cũng có ý nghĩa gián tiếp: khi sản xuất tăng, chi phí linh kiện và bảo trì có thể giảm nhờ quy mô, từ đó giúp các nước mua F-35 từ Mỹ có lợi hơn trong khâu hỗ trợ kỹ thuật và cung ứng linh kiện.
Tuy nhiên, vẫn có áp lực lớn đối với Lockheed Martin và chuỗi cung ứng phụ trợ để đáp ứng các yêu cầu nghiêm ngặt về hiệu suất, độ tin cậy, cải tiến hệ thống và thời hạn giao hàng.
Việc điều chỉnh thiết kế, nâng cấp cảm biến và mở rộng sản lượng không chỉ là thách thức kỹ thuật lớn mà còn liên quan chặt chẽ tới quản lý chi phí và tiến độ.
