Moldova siết chặt bảo vệ phụ nữ trước bạo lực trên không gian số

Nguồn: UNICEF/Moldova/2024/Saulea

Gia tăng khung hình phạt, mở rộng định nghĩa bạo lực số

Câu chuyện của Marina (tên đã thay đổi) phản ánh rõ tính cấp thiết của khung pháp lý mới. Suốt hơn 20 năm chịu bạo lực gia đình, dù đã ly thân và nộp đơn ly hôn, chị vẫn liên tục bị theo dõi, giám sát, tạo tài khoản giả mạo để bôi nhọ và đe dọa tính mạng. Với quy định cũ, nhiều hành vi đe dọa trực tuyến chỉ bị xử phạt hành chính.

Từ ngày 14/2/2026, hành vi theo dõi chính thức được đưa vào Bộ luật Hình sự Moldova, với mức phạt tù tối đa 2 năm, hoặc 3 năm nếu người vi phạm là thành viên gia đình. Các sửa đổi đồng thời bổ sung định nghĩa “bạo lực số” và “dữ liệu mang tính lạm dụng”, bao gồm nội dung phân biệt đối xử, đe dọa, khiêu dâm, xúc phạm hoặc vu khống; cùng các hành vi quấy rối bằng công nghệ, liên tục liên hệ trái ý muốn hoặc giám sát nơi ở, nơi làm việc bằng thiết bị số.

Những thay đổi này là kết quả quá trình phối hợp giữa Quốc hội Cộng hòa Moldova; Cơ quan Phòng, chống bạo lực đối với phụ nữ và bạo lực gia đình (ANPCV), Cơ quan LHQ về bình đẳng giới và trao quyền cho phụ nữ (UN Women), Quỹ Dân số LHQ (UNFPA), Văn phòng Hội đồng châu Âu tại Moldova, cùng các tổ chức xã hội dân sự. Năm 2026, ANPCV sẽ tổ chức tập huấn cho lực lượng công an, điều tra viên, kiểm sát viên và thẩm phán nhằm bảo đảm việc áp dụng luật hiệu quả.

Hỗ trợ pháp lý miễn phí: Điểm tựa cho nạn nhân

Song song cải cách pháp luật, UN Women đang hỗ trợ phụ nữ bị bạo lực số tiếp cận dịch vụ tư vấn và đại diện pháp lý miễn phí. Thông qua dự án do Chính phủ Đan Mạch tài trợ, Trung tâm Dacia tại Soroca đang đồng hành cùng Marina và nhiều nạn nhân khác trong quá trình khởi kiện, ly hôn và yêu cầu bảo vệ. Nhờ sự trợ giúp chuyên môn này, Marina có thể tiếp tục các thủ tục pháp lý sau khi bị chồng hành hung nghiêm trọng.

Luật sư Tatiana Vicol-Felișcan cho biết, bạo lực tâm lý và bạo lực số đang gia tăng mạnh, thường đi kèm đe dọa hoặc tống tiền qua mạng. Bà đề nghị tăng cường đào tạo chuyên môn cho lực lượng thực thi pháp luật và mở rộng xét xử trực tuyến để giảm thiểu tổn thương cho nạn nhân.

Luật mới cũng đưa ra các hình phạt nghiêm khắc hơn đối với quấy rối tình dục, bao gồm cả trực tuyến. Người phạm tội phải đối mặt với mức phạt lên đến 3.000 USD, 120 đến 240 giờ lao động công ích không lương hoặc lên đến 4 năm tù, gấp đôi mức tối đa trước đây. Nếu nạn nhân là trẻ vị thành niên, mức án tăng lên 7 năm.

Đại diện UN Women Moldova, bà Dominika Stojanoska khẳng định, việc hoàn thiện khung pháp lý không chỉ nhằm tăng cường chế tài, mà còn góp phần thay đổi nhận thức xã hội về bạo lực đối với phụ nữ. Theo bà, nó phản ánh cam kết mạnh mẽ của Moldova trong việc bảo vệ phẩm giá, tự do và an toàn của phụ nữ và trẻ em gái, gồm cả trong không gian kỹ thuật số. Trong khi đó, cô Marina bày tỏ hy vọng: “Tôi mong nhiều phụ nữ hiểu rằng bạo lực trên mạng cũng là bạo lực, và rằng họ có thể tìm được sự giúp đỡ. Người phải cảm thấy xấu hổ không phải nạn nhân, mà là kẻ gây hại”.

Linh Anh