Mỗi điếu thuốc khiến phụ nữ tăng nguy cơ đối mặt với ung thư vú

Nicotine và khói thuốc làm tăng tỷ lệ mắc bệnh

Bên cạnh các yếu tố nội sinh như di truyền, tuổi tác và nội tiết, các chuyên gia y tế đang cảnh báo về vai trò đáng lo ngại của thuốc lá và khói thuốc thụ động được xem là tác nhân làm gia tăng tỷ lệ mắc bệnh, đặc biệt trong nhóm phụ nữ trẻ.

BSCKII. Đỗ Thanh Huy Hoàng, Khoa Ngoại Vú, Bệnh viện Đa khoa Tâm Anh TP.Hồ Chí Minh, khẳng định mặc dù thuốc lá không phải là nguyên nhân đơn nhất, các nghiên cứu đã xác lập mối liên hệ rõ ràng giữa việc hút thuốc và nguy cơ ung thư vú cao hơn. Một nghiên cứu năm 2017 chỉ ra rằng phụ nữ hút thuốc có nguy cơ mắc bệnh cao hơn 14% so với người không bao giờ hút.

Nguy cơ này tăng lên 24% nếu thói quen hút thuốc được hình thành từ trước tuổi 17 và tăng hơn 20% nếu hút kéo dài trên 10 năm. Đáng báo động hơn, những người có tiền sử gia đình mắc ung thư vú và vẫn hút thuốc ở độ tuổi 20 có thể đối mặt với mức tăng nguy cơ lên tới 56%.

Thuốc lá và khói thuốc thụ động được xem là tác nhân làm gia tăng tỷ lệ mắc bệnh, đặc biệt trong nhóm phụ nữ trẻ. Ảnh: PV

Đặc biệt, Việt Nam là quốc gia có số lượng người hút thuốc ở mức cao, dẫn đến tỷ lệ phụ nữ tiếp xúc với khói thuốc thụ động trong môi trường gia đình và nơi làm việc vẫn ở mức đáng lo. Khói thuốc chứa hơn 7.000 hóa chất, trong đó có khoảng 70 chất được chứng minh gây ung thư. Nghiên cứu tại Trung Quốc năm 2015 đã chỉ rõ, phụ nữ sau mãn kinh thường xuyên hít khói thuốc có nguy cơ mắc ung thư vú cao hơn rõ rệt, tương tự như người hút chủ động.

Cơ chế gây hại được lý giải là do các hợp chất độc hại trong khói thuốc gây tổn thương DNA, kích thích sự phát triển tế bào bất thường, và gián tiếp ảnh hưởng đến nội tiết tố estrogen – một yếu tố then chốt liên quan đến sự hình thành khối u ở tuyến vú. Hút thuốc cũng làm suy giảm hệ miễn dịch, khiến cơ thể mất đi "tấm lá chắn" phòng vệ.

Bỏ thuốc lá và tầm soát định kỳ

Mối đe dọa từ thuốc lá không dừng lại ở giai đoạn phát bệnh mà còn kéo dài sang giai đoạn điều trị. Nhiều nghiên cứu y học chứng minh rằng việc tiếp tục hút thuốc trong quá trình điều trị ung thư vú làm tăng tỷ lệ biến chứng sau phẫu thuật, gây khó lành vết thương, giảm hiệu quả xạ trị và tăng nguy cơ tái phát. Khảo sát năm 2020 đã ghi nhận tỷ lệ sống sau hai năm thấp hơn đáng kể ở những phụ nữ hút thuốc trong quá trình xạ trị. Đáng lưu ý, ngay cả thuốc lá điện tử, dù chưa có bằng chứng khẳng định trực tiếp, vẫn chứa nicotine và các kim loại nặng gây tổn thương mô tế bào, tạo nên nguy cơ tiềm tàng không thể bỏ qua.

Trước những cảnh báo này, các chuyên gia kêu gọi phụ nữ cần chủ động giảm thiểu rủi ro bằng cách loại bỏ tiếp xúc với khói thuốc. Theo đó, việc bỏ thuốc lá chủ động và kiên quyết tránh hít khói thuốc thụ động là hành động đầu tiên và quan trọng nhất để giảm thiểu nguy cơ ung thư vú và các bệnh ung thư khác.

Thứ hai, đó là duy trì lối sống và tầm soát khoa học: Phụ nữ cần duy trì lối sống lành mạnh, tập thể dục ít nhất 30 phút mỗi ngày, giữ cân nặng hợp lý, hạn chế rượu bia, và quản lý các yếu tố nội tiết.Đặc biệt, tầm soát ung thư vú định kỳ là yếu tố sống còn để phát hiện sớm và nâng cao khả năng điều trị thành công. Phụ nữ từ 40 tuổi trở lên nên thực hiện chụp nhũ ảnh (mammography) hàng năm , trong khi những người có yếu tố nguy cơ cao (tiền sử gia đình mắc bệnh, hút thuốc kéo dài) cần tầm soát sớm hơn, kết hợp siêu âm tuyến vú.

BS Hoàng nhấn mạnh: “Không có ngưỡng hút thuốc nào là an toàn. Mỗi điếu thuốc là một lần chúng ta tăng thêm nguy cơ đối mặt với ung thư, không chỉ ở phổi mà cả ở tuyến vú – nơi tưởng chừng ít liên quan nhất.” Việc thay đổi thói quen ngay lập tức chính là hành động bảo vệ sức khỏe toàn diện và kéo dài tuổi thọ chất lượng.

V.A