Mã số vùng trồng - Nền tảng cho nông nghiệp bền vững

Xã Yên Lãng xây dựng vùng trồng chuối chất lượng cao, bảo đảm tiêu chuẩn xuất khẩu. Ảnh: Trọng Tùng

Đáp ứng các tiêu chuẩn quốc tế

Theo Giám đốc Hợp tác xã Sản xuất và cung ứng rau sạch Thắng Lợi (xã Mê Linh) Trương Văn Thường, trước những yêu cầu khắt khe về chất lượng, kiểm soát an toàn thực phẩm và đáp ứng tiêu chuẩn xuất khẩu, từ năm 2021 đến nay, hợp tác xã đã được các đơn vị của Sở Nông nghiệp và Môi trường cấp mã số vùng trồng; sản phẩm chuối xuất khẩu được cấp giấy chứng nhận an toàn VietGAP. Việc cấp mã vùng trồng, quy trình kiểm soát chất lượng chặt chẽ, đạt chuẩn VietGAP giúp hợp tác xã tiêu thụ sản phẩm thuận lợi hơn. Trung bình mỗi năm, hợp tác xã có từ 600 đến 800 tấn chuối xuất khẩu sang thị trường Trung Quốc, góp phần nâng cao giá trị hàng nông sản.

“Việc cấp mã số vùng trồng không chỉ giúp truy xuất nguồn gốc nông sản, mà còn định hướng người nông dân sản xuất theo tiêu chuẩn chuyên nghiệp, nâng cao năng suất, chất lượng và khả năng cạnh tranh. Nhờ đó, sản phẩm không chỉ đáp ứng yêu cầu xuất khẩu mà còn phục vụ tốt hơn thị trường trong nước”, ông Trương Văn Thường cho biết thêm.

Theo Sở Nông nghiệp và Môi trường Hà Nội, để được cấp mã số vùng trồng, cơ sở trồng trọt phải đáp ứng các quy định theo TCCS 774:2020/BVTV, trong đó bao gồm: Diện tích tối thiểu (cây ăn quả 10ha), tuân thủ quy trình thực hành nông nghiệp tốt (GAP), kiểm soát sinh vật gây hại, sử dụng thuốc bảo vệ thực vật đúng quy định và ghi chép đầy đủ nhật ký canh tác.

Tương tự, cơ sở đóng gói muốn được cấp mã số phải tuân thủ TCCS 775:2020/BVTV. Điều này bao gồm bố trí cơ sở vật chất, trang thiết bị theo nguyên tắc một chiều, kiểm soát sinh vật gây hại, sử dụng hóa chất hợp pháp, xử lý bao bì và pallet gỗ theo tiêu chuẩn quốc tế ISPM 15, bảo đảm sức khỏe và kiến thức công nhân, ghi chép đầy đủ hồ sơ, sổ sách và tuân thủ quy trình đóng gói. Quan trọng nhất, nông sản đóng gói phải đến từ vùng trồng đã được cấp mã số.

Nhờ tuân thủ những quy định này, nông sản Việt Nam nói chung và Hà Nội nói riêng không chỉ bảo đảm chất lượng, an toàn thực phẩm mà còn minh bạch về nguồn gốc, dễ dàng truy xuất và giám sát, đáp ứng các tiêu chuẩn quốc tế. Từ đó, nâng cao uy tín trên thị trường xuất khẩu.

Đến nay, cả nước đã cấp trên 8.000 mã số vùng trồng và 1.600 mã số cơ sở đóng gói cho nhiều loại nông sản phục vụ xuất khẩu đi các thị trường như: Mỹ, Australia, New Zealand, Hàn Quốc, Nhật Bản, châu Âu và Trung Quốc. Riêng Hà Nội đã được cấp 168 mã số vùng trồng, tổng diện tích hơn 1.302ha, bao gồm lúa, rau, ngô, cây ăn quả, dược liệu, hoa cây cảnh và chè. Trong đó, 11 vùng trồng nông sản xuất khẩu với tổng diện tích gần 328ha, tập trung vào các loại như nhãn, bưởi, chuối, cây trầu bà và các loại rau quả đặc sản.

Công tác quản lý, giám sát vùng trồng và cơ sở đóng gói được triển khai chặt chẽ. Cán bộ kỹ thuật thường xuyên kiểm tra thực địa, lấy mẫu phân tích trong phòng thí nghiệm. Các vùng trồng, cơ sở đóng gói phải được giám sát hằng năm, trong suốt quá trình sản xuất và thu hoạch. Trường hợp vi phạm các yêu cầu của nước nhập khẩu, các cơ sở sẽ bị yêu cầu khắc phục hoặc tạm ngừng sử dụng mã số, đồng thời cơ quan kiểm dịch thực vật của nước nhập khẩu cũng có thể tiến hành kiểm tra định kỳ hoặc đột xuất.

Tiếp tục tháo gỡ khó khăn

Tuy nhiên, bên cạnh kết quả đạt được, thực tế triển khai vẫn còn bất cập. Một số doanh nghiệp sử dụng sai mã số, mạo danh mã số của cơ sở khác để hoàn thiện hồ sơ xuất khẩu. Điều này ảnh hưởng nghiêm trọng đến uy tín nông sản Việt Nam trên thị trường quốc tế và có thể dẫn tới mất thị trường xuất khẩu.

Phó Giám đốc Sở Nông nghiệp và Môi trường Hà Nội Tạ Văn Tường cho biết, nhằm đẩy mạnh cấp mã số vùng trồng, cơ sở đóng gói phục vụ xuất khẩu và tăng cường quản lý, UBND thành phố Hà Nội đã ban hành Kế hoạch số 169/KH-UBND ngày 23-6-2025. Theo kế hoạch, thành phố dự kiến hỗ trợ 50 mã số vùng trồng mỗi năm, thiết lập các vùng không nhiễm sinh vật gây hại gắn với mã số, đồng thời lồng ghép việc kiểm nghiệm dư lượng thuốc bảo vệ thực vật nhằm bảo đảm an toàn thực phẩm và truy xuất nguồn gốc. Việc này không chỉ tạo điều kiện cho các tổ chức, cá nhân đủ điều kiện được cấp mã số mà còn góp phần mở rộng thị trường tiêu thụ, đặc biệt là xuất khẩu. Việc quản lý chặt chẽ mã số vùng trồng và cơ sở đóng gói cũng giúp nâng cao uy tín nông sản Hà Nội, tăng kim ngạch xuất khẩu và khuyến khích nông dân sản xuất chuyên nghiệp, theo tiêu chuẩn quốc tế.

Có thể thấy, mã số vùng trồng và cơ sở đóng gói chính là nền tảng vững chắc cho nông nghiệp bền vững và xuất khẩu. Đây không chỉ là yêu cầu pháp lý mà còn là công cụ quan trọng để nâng cao chất lượng và uy tín nông sản Hà Nội trên thị trường quốc tế. Việc triển khai hiệu quả các mã số này, kết hợp với giám sát chặt chẽ, hỗ trợ kỹ thuật và chính sách khuyến khích từ địa phương, sẽ góp phần hình thành nền nông nghiệp hiện đại, minh bạch và hội nhập, đáp ứng yêu cầu ngày càng cao của người tiêu dùng trong nước và quốc tế.

Ngọc Quỳnh