Luật Hợp tác xã (sửa đổi) được thông qua với nhiều điểm mới

Các đại biểu Quốc hội bấm nút biểu quyết thông qua dự án luật

Luật HTX sẽ có hiệu lực từ ngày 1/7/2024, nhưng một số quy định sẽ có hiệu lực từ ngày 1/9/2023.

Cụ thể, HTX, liên hiệp HTX phải chấm dứt hoạt động tín dụng nội bộ theo quy định của Luật HTX số 23/2012/QH13 kể từ ngày 1/9/2023. Các hợp đồng tín dụng nội bộ đã được ký trước ngày 1/9/2023 thì các bên tiếp tục thực hiện quyền, nghĩa vụ theo hợp đồng nhưng không được gia hạn hợp đồng.

Một trong những điểm mới, nổi bật của Luật HTX (sửa đổi) được Quốc hội thông qua tại Kỳ họp này là đã thể chế hóa nội dung 8 chính sách tại Nghị quyết số 20-NQ/TW. Trong đó, đã bổ sung khoản 7 Điều 20 quy định về chính sách nhân rộng mô hình HTX, liên hiệp HTX hoạt động hiệu quả nhằm góp phần phát triển, thúc đẩy và lan tỏa các điển hình kinh tế tập thể. Bổ sung khoản 2 và khoản 4 Điều 25 quy định hỗ trợ tổ hợp tác, HTX, liên hiệp HTX liên kết hình thành vùng nguyên liệu, sản xuất, tiêu thụ sản phẩm, áp dụng và chứng nhận các tiêu chuẩn để phát triển thị trường; hỗ trợ hình thành sản phẩm, hàng hóa và dịch vụ có nguồn gốc địa phương, có đặc trưng về giá trị kinh tế, văn hóa, lợi thế của địa phương….

Luật cũng quy định, sau 24 tháng kể từ ngày 1/9/2023, hoạt động thành lập doanh nghiệp, góp vốn, mua cổ phần thực hiện theo quy định tại Điều 81, Điều 82 của Luật HTX (sửa đổi).

Luật cũng quy định cụ thể về chính sách ứng dụng khoa học và công nghệ, đổi mới sáng tạo và chuyển đổi số; Chính sách tiếp cận và nghiên cứu thị trường; chính sách đất đai đã quy định chính quyền địa phương ưu tiên bố trí quỹ đất cho tổ hợp tác, hợp tác xã, liên hiệp hợp tác xã thuê; ưu đãi hợp lý về giá và thời gian cho thuê đất đối với tổ hợp tác, hợp tác xã, liên hiệp hợp tác xã chưa được hỗ trợ thuê đất theo quy định của pháp luật về đất đai và pháp luật có liên quan. Tổ hợp tác, hợp tác xã, liên hiệp hợp tác xã thuê đất, đất có mặt nước của Nhà nước để sản xuất, kinh doanh thì được miễn, giảm tiền thuê đất, thuê đất có mặt nước; trường hợp thuê, thuê lại đất, đất có mặt nước của tổ chức, hộ gia đình, cá nhân để sản xuất, kinh doanh thì được Nhà nước hỗ trợ tiền thuê đất, thuê đất có mặt nước theo quy định của pháp luật về đất đai. Nhà nước tạo điều kiện để tổ hợp tác, hợp tác xã, liên hiệp hợp tác xã sử dụng đất ổn định trong hoạt động sản xuất, kinh doanh theo quy định của pháp luật về đất đai…

Trình bày báo cáo giải trình, tiếp thu dự án luật, Chủ nhiệm Ủy ban Kinh tế Vũ Hồng Thanh cho biết, về thành lập doanh nghiệp của HTX, liên hiệp HTX và góp vốn, mua cổ phần tham gia doanh nghiệp, có ý kiến cho rằng, quy định về thành lập doanh nghiệp trong HTX còn chung chung, chưa rõ về tư cách pháp nhân và mối quan hệ giữa HTX, liên hiệp HTX với doanh nghiệp do HTX, liên hiệp HTX thành lập.

Chủ nhiệm Ủy ban Kinh tế Vũ Hồng Thanh trình bày báo cáo giải trình, tiếp thu dự án luật

Ủy ban Thường vụ Quốc hội cho rằng, quy định trên nhằm mục tiêu hỗ trợ hoạt động, liên kết, tiêu thụ, sử dụng sản phẩm, dịch vụ của HTX, liên hiệp HTX và giao Chính phủ quy định điều kiện HTX, liên hiệp HTX thành lập doanh nghiệp, điều kiện góp vốn, mua cổ phần tham gia doanh nghiệp theo chủ trương tại Nghị quyết số 20-NQ/TW.

Liên quan đến hoạt động huy động vốn từ thành viên và cho vay nội bộ, theo ông Vũ Hồng Thanh, việc quy định về hoạt động tín dụng nội bộ tại dự thảo Luật là cần thiết nhằm đáp ứng nhu cầu vốn phục vụ hoạt động sản xuất, kinh doanh của HTX, liên hiệp HTX.

Tuy nhiên, hoạt động này tiềm ẩn rủi ro cho hoạt động của HTX, liên hiệp HTX và có thể gây nhầm lẫn với hoạt động tín dụng trong lĩnh vực ngân hàng. Vì vậy, Ủy ban Thường vụ Quốc hội đã tiếp thu và quy định cụ thể hoạt động tín dụng nội bộ gồm hoạt động huy động vốn từ thành viên (khoản 1 Điều 79) và hoạt động cho vay nội bộ (Điều 83).

Trên thực tế có những hợp đồng tín dụng nội bộ đã ký trước ngày Luật Hợp tác xã (sửa đổi) có hiệu lực thi hành và cần có quy định chuyển tiếp để xử lý, do đó tại khoản 3 Điều 115 quy định “HTX, liên hiệp HTX phải chấm dứt hoạt động tín dụng nội bộ theo quy định của Luật Hợp tác xã số 23/2012/QH13. Các hợp đồng tín dụng nội bộ đã được ký trước ngày 01 tháng 01 năm 2024 thì các bên tiếp tục thực hiện quyền, nghĩa vụ theo hợp đồng nhưng không được gia hạn hợp đồng”.

Thịnh An