Lấp 'lỗ hổng' quản lý chất kịch độc

Chất xyanua được rao bán công khai trên mạng.

Không khó để mua xyanua

Từ vụ việc đầu độc người thân bằng xyanua ở Đồng Nai mới đây, dư luận đặt câu hỏi về việc kinh doanh loại chất độc xyanua tại Việt Nam. Để tìm hiểu về cách thức mua - bán loại chất độc này, phóng viên đã tiến hành khảo sát tại một số cửa hàng hóa chất tại TPHCM.

Tại chợ Kim Biên (quận 5), phóng viên tiếp cận một cửa hàng hóa chất, khi hỏi để tìm mua loại hóa chất xyanua thì nhận lại sự e dè từ người bán và lắc đầu không có. Cũng tại chợ này phóng viên hỏi thêm một vài cửa hàng khác nhưng đều trả lời không có. Theo tìm hiểu của phóng viên, việc mua bán trực tiếp chất xyanua có khó khăn, muốn mua phải quen mặt hoặc thông qua giới thiệu từ người quen của cửa hàng.

Tuy vậy, giao dịch mua bán chất xyanua trên mạng lại trái ngược. Chỉ cần gõ cụm từ “Mua xyanua lẻ” lên công cụ tìm kiếm Google cho ra hàng trăm kết quả. Phóng viên dễ dàng tiếp cận được một số trang thương mại điện tử với quảng cáo “Mua Potassium cyanide - Hóa chất Kali xyanua KCN giá tốt”, “Mua xyanua chất lượng giá tốt, freeship toàn quốc 0 đồng”.

Tương tự, ở mạng xã hội cũng có rất nhiều hội nhóm, đơn cử, khi truy cập vào nhóm “Chợ hóa chất” trên mạng xã hội, hàng chục bài viết rao bán, hỏi mua xyanua lập tức hiện ra. Một tài khoản có tên Le Quan đăng bài chào mời khách mua xyanua. Khi phóng viên hỏi mua, Le Quan cho biết, luôn có sẵn hàng, chỉ bán với số lượng từ 1kg trở lên. “Bên em bán xyanua hàm lượng 80% có xuất xứ từ Hàn Quốc. Giá 1kg là trên 20 triệu đồng” tài khoản này cho biết.

Cũng tại nhóm trên mạng xã hội, thông qua một số điện thoại công khai, phóng viên chủ động liên hệ hỏi mua xyanua thì phía bên kia nói đảm bảo"uy tín chất lượng". Người này không cần quan tâm khách hàng sử dụng xyanua vào mục đích gì mà chỉ hỏi về số lượng mua, địa chỉ đâu sẽ được báo giá và ship tận nơi.

Cần bít “lỗ hổng”

Trước vụ việc ở Đồng Nai khiến dư luận phẫn nộ, đã từng xảy ra một số vụ việc sử dụng xyanua để giết người. Cụ thể, tháng 12/2022, TAND tỉnh Bà Rịa - Vũng Tàu đã tuyên án vụ Tống Thị Tùng Linh (21 tuổi, trú TP Bà Rịa) đầu độc giết cha bằng chất độc xyanua. Tương tự, tháng 7/2020, TAND tỉnh Thái Bình tuyên phạt bị cáo Lại Thị Kiều Trang mức án tử hình về tội "giết người" vì dùng xyanua bỏ vào trà sữa.

Ông N.P.T., ngụ phường 13, quận Bình Thạnh, TPHCM cho rằng: Cần có sự vào cuộc quyết liệt của cơ quan chức năng để xử nghiêm việc mua bán hóa chất độc hại tràn lan. Căn cứ vào các quy định của pháp luật về tội mua bán trái phép chất độc hại để xử lý làm gương, nhằm răn đe, cảnh tỉnh các đối tượng đang mua bán chất độc vô tội vạ.

Trao đổi với phóng viên báo Đại Đoàn Kết, luật sư Nguyễn Đăng Tư - Đoàn Luật sư TPHCM cho biết: Tại Việt Nam, không xếp xyanua vào danh mục hóa chất cấm bán. Tuy vậy, cá nhân, tổ chức muốn kinh doanh hóa chất độc hại này cần phải tuân thủ các quy định của Luật Hóa chất 2007, sửa đổi bổ sung 2018 và Nghị định 113/2017/NĐ-CP sửa đổi, bổ sung bởi Nghị định 71/2019/ NĐ-CP. Hiểu đơn giản, để kinh doanh chất xyanua phải có các thủ tục giấy tờ pháp lý theo quy định, người đi mua cũng phải đáp ứng các điều kiện quy định trong luật như có giấy giới thiệu, công văn, nói rõ số lượng, mục đích của việc mua bán.

“Chất xyanua là loại hóa chất cực độc có thể gây nguy hiểm chết người dù với lượng rất nhỏ… Hiện nay, chất độc này không bị cấm mà chỉ là hóa chất kinh doanh có điều kiện. Tuy nhiên, pháp luật quy định về điều kiện bán nhưng hiện chưa có bất kỳ quy định nào về điều kiện được mua, ai là người được mua, mua nhằm mục đích làm gì, sử dụng như thế nào, đồng thời cũng không có quy định người bán cần phải kiểm tra điều kiện của người mua mới được bán, do đó mà hiện nay việc mua bán chất kịch độc này diễn ra tràn lan trên thị trường”, luật sư Tư cho biết, đồng thời nêu quan điểm: Theo tôi để quản lý hóa chất độc hại này cũng như các loại hóa chất kịch độc khác, cần có quy định chặt chẽ về điều kiện mua, bán, sử dụng và bảo quản. Đồng thời, các cơ quan quản lý nhà nước có thẩm quyền cũng cần tăng cường kiểm tra, giám sát và xử lý nghiêm việc mua bán trái phép các loại hóa chất cực độc này.

Vừa qua, Cơ quan Cảnh sát điều tra Công an tỉnh Đồng Nai đã ra quyết định khởi tố vụ án, khởi tố bị can, bắt tạm giam Nguyễn Thị Hồng Bích (38 tuổi, trú xã Vĩnh Thanh, huyện Nhơn Trạch) để điều tra về tội giết người. Vụ việc gây rúng động trong xã hội khi nghi phạm khai dùng chất xyanua để đầu độc khiến 6 người trong một gia đình thương vong.

Sau khi bị bắt tạm giam về hành vi giết người, tại Cơ quan Cảnh sát điều tra Công an tỉnh Đồng Nai, Bích thừa nhận việc dùng xyanua đầu độc chồng, con của em gái ruột Bích và con của em gái ruột chồng của Bích khiến 3 người này tử vong. Đối với 2 trường hợp tử vong còn lại là cha ruột và con trai Bích, cơ quan điều tra đang xác minh sự liên quan giữa hành vi của nghi phạm với cái chết của những người này.

NGUYÊN VŨ