Kỳ I: Phố xưa thơ mộng, thiên nhiên êm đềm

Cổng thành cổ Sendlinger. Ảnh: NGUYỄN THANH

Trong tiếng Anh, người ta thường gọi là Munich, thực ra nguyên gốc tiếng Đức là München bắt nguồn từ chữ Mönch (nhà tu hành) và huy hiệu của thành phố là một nhà tu khoác áo choàng đen. Tưởng đây sẽ là một thành phố êm đềm, trầm lắng như tên của nó nhưng thủ đô của Vương quốc Bayern từ năm 1806 và thủ phủ của bang Bayern ngày nay là thành phố lớn thứ ba nước Đức, một trung tâm kinh tế, giao thông, văn hóa nổi tiếng.

Là thành trì của Đức quốc xã từ năm 1933, Munich hứng chịu nhiều cuộc ném bom ác liệt của không quân các nước đồng minh, hầu hết công trình kiến trúc bị tàn phá nghiêm trọng. Việc tái thiết đòi hỏi kinh phí và công sức lớn lao nhưng với tiềm lực kinh tế, tài năng, ý chí và tính kỷ luật cao của người Đức, sau nhiều thập kỷ, các kiến trúc cổ đã được khôi phục hoàn toàn theo đúng phong cách ban đầu, để đến hôm nay, Munich dù hiện đại, phồn hoa vẫn mang nét mộng mơ, cổ kính như hàng trăm năm trước.

Những di sản kiến trúc lâu đời

Nằm ở cực nam đất nước, Munich có những di sản kiến trúc lâu đời nằm xen lẫn với những công trình hiện đại. Là điểm đến của tất cả các tuyến giao thông ngầm và trên mặt đất, Quảng trường Đức Mẹ (Marienplatz) được xem như trái tim của thành phố, nơi tập trung nhiều công trình kiến trúc cổ nằm giữa Tòa thị chính cũ (Alte Rathaus) và mới (Neue Rathaus) ngay trung tâm khu phố cổ. Được xây dựng từ khi thành phố ra đời năm 1158 với tên là Quảng trường Chợ (Marktplatz) vì chợ họp tại đây, vào năm 1638, Tuyển hầu Maximilian I cho xây dựng tượng Đức Mẹ với màu vàng rực rỡ đặt ở đỉnh một cột cao giữa quảng trường nhằm tạ ơn thành phố đã không bị phá hủy khi quân đội Thụy Điển chiếm đóng. Mãi đến năm 1854, khi chợ đã dời đi, quảng trường mới mang tên như ngày nay và từ năm 1972 được dành riêng cho người đi bộ.

Kề bên quảng trường là nhà thờ Đức Bà (Frauenkirche) được xây dựng vào những năm 1468-1488, một biểu tượng của Munich, trụ sở chính của Giáo hội Cơ Đốc bang Bayern. Đây là công trình kiến trúc xây bằng gạch đỏ theo phong cách Gothic tráng lệ có chiều dài 109m, rộng 40m và cao 37m. Vào thời điểm khánh thành, nhà thờ đủ chỗ cho 20.000 người hành lễ cùng lúc trong khi toàn bộ cư dân Munich chỉ có 13.000!

Điểm đặc trưng nhất của nhà thờ này là hai ngọn tháp phía trước cao gần 99m, có thể thấy từ rất xa vì thành phố quy định mọi công trình kiến trúc khác không được cao hơn chúng. Khách có thể mua vé lên tháp phía nam ngắm toàn cảnh thành phố và dãy núi Alps của biên giới Đức - Áo. Do thiếu kinh phí nên các tháp không được hoàn thành cùng lúc với nhà thờ, hai mái vòm của tháp màu xanh theo phong cách Phục hưng (Renaissance) được thêm vào năm 1525 không hợp với kiến trúc của nhà thờ, nhưng nhìn mãi thành quen và dần dần chúng lại trở thành đặc trưng riêng của Munich. Bên trong chia làm ba sảnh lễ được chống bằng hai hàng cột hình bát giác. Nhà thờ có một bộ sưu tập phong phú các tác phẩm nghệ thuật từ thế kỷ XIV-XVIII, có nhiều mộ của các giám mục và thành viên hoàng gia xứ Bayern.

Nằm trên phố Sendlinger xen lẫn trong khu mua sắm sang trọng nhất Munich, Nhà thờ Asam (Asamkierche) có tên chính thức là Nhà thờ Thánh John xứ Nepomuk nhưng thường được gọi bằng tên của những người thiết kế là hai anh em nhà Asam. Xây dựng trong những năm 1733-1746 theo kiểu kiến trúc Baroque, bên ngoài là những hàng cột nhô lên trên cổng vào đỡ bức tượng thánh nằm giữa mặt tiền tráng lệ. Diện tích hẹp nhưng nội thất rất sang trọng với những tranh tường và tác phẩm điêu khắc, nhất là bức tranh trên trần mô tả cuộc đời Thánh John, mỗi tầng có màu sắc, ánh sáng và cách trang hoàng khác nhau.

Cung điện Munich là nơi ở của vua quan xứ Bayern. Đây là lâu đài trong thành phố lớn nhất nước Đức, ngày nay được sử dụng làm Viện Bảo tàng nghệ thuật. Toàn cung điện gồm 10 khoảnh sân bên trong và 130 phòng trưng bày. Qua nhiều thế kỷ xây dựng, cung điện mang nhiều phong cách kiến trúc khác nhau. Không xem đây là nơi bất khả xâm phạm, từ hàng trăm năm trước, khách đã được tham quan nhiều khu vực bên trong. Trước cổng có con đường mang tên Cung điện và bốn tượng sư tử bằng đồng với tương truyền rằng ai sờ vào sẽ gặp may mắn, phải chăng vì thế mà tượng nào cũng bóng loáng?

Cung điện Nymphenburg xây dựng năm 1664 để mừng sự ra đời của Max Emanuel - người kế vị xứ Bayern - được dùng làm nhà nghỉ mùa hè, kết hợp phong cách lâu đài - công viên của Pháp. Đại sảnh nổi bật với Phòng triển lãm người đẹp gồm 36 bức tranh những phụ nữ Munich đẹp nhất thế kỷ XIX, Bảo tàng xe ngựa và xe trượt tuyết trong bộ sưu tập phong phú của vua Ludwig II…

Tác giả trước Tòa Thị chính mới. Ảnh: ĐỖ XUÂN

Hiện đại, phồn hoa mà vẫn mang nét mộng mơ, cổ kính

Tòa Thị chính cũ xây dựng từ thời Trung cổ (1470-1480) theo phong cách Gothic. Nội thất lộng lẫy bên trong đã được sử dụng làm Viện bảo tàng đồ chơi được bố trí trong bốn phòng lớn khác nhau mô tả lịch sử phát triển đồ chơi từ hơn hai thế kỷ gần đây.

Thu hút khách du lịch nhiều nhất là Tòa Thị chính mới. Đây là tòa nhà lớn với ngọn tháp chín tầng cao 79m xây theo phong cách Gothic vào năm 1867-1909 nhưng mang dáng dấp như một dinh thự thời Trung cổ, trên thân tháp có lắp một đàn chuông (Glockenspiel), cứ mỗi lần chuông vang là một lần tái hiện cảnh đám cưới hoàng gia thời Trung cổ. Bên trong có một bức tường dài gần 100m với nhiều bức phù điêu tinh xảo. Để nhìn ra khắp thành phố và nhìn toàn cảnh Nhà thờ Đức Bà bên cạnh, du khách phải mua vé đi thang máy lên tầng thứ sáu của tháp, từ đó đi bộ lên tầng cao nhất. Nhìn qua Nhà thờ Đức Bà, tôi thấy lô nhô nhiều người trên tháp chuông đang ngắm cảnh, nhìn xuống thấy cả khoảnh sân rộng bên trong cũng như một phần mặt tiền tầng trệt được sử dụng để bán hàng, không hề có rào thép ngăn cách và sự trang nghiêm, tách biệt của cơ quan hành chính cao nhất thuộc một bang đông dân thứ hai và chiếm 1/5 diện tích nước Đức!

Khải hoàn môn München (Siegestor) với tượng Nữ thần Chiến thắng trên xe do bốn con sư tử kéo đang được che chắn để trùng tu nên tôi đã lỡ dịp thưởng thức công trình nghệ thuật độc đáo này, điều an ủi là vẫn còn được chụp hình với cổng thành Sendlinger cổ nhất Munich có từ năm 1318 với tường gạch, cổng vòm và dây leo xanh ngắt hồn nhiên đan kín hai tháp lục giác nhuốm màu thời gian.

Munich có con đường duyệt binh Maximilian bắt đầu từ phía nam Cung điện được xây dựng vào thế kỷ XIX chạy dài qua phố cổ, vượt sông Isar đến lâu đài Maximilianeum (nay là trụ sở Quốc hội bang Bayern). Đường có nhiều cửa hàng sang trọng bán đủ loại hàng cao cấp trên thế giới nhưng vẫn mang dáng vẻ mộng mơ và quyến rũ với những tòa nhà cổ kính.

Nói đến ẩm thực Đức là phải nói đến bia, gần Quảng trường Đức Mẹ có quán bia Hofbräuhaus trên 400 năm tuổi, thường được gọi là vườn bia (biergäten) vì khi hai tầng nhà đã hết chỗ thì khách sẽ ngồi trên các dãy ghế ở ngoài vườn, cùng lúc hơn 3.000 người có thể thưởng thức đặc sản này của thành phố.

Munich có nhiều công viên, nổi tiếng hơn cả là Khu vườn Anh (Englischer Garten) chạy dài từ trung tâm thành phố đến ranh giới phía bắc với diện tích 3,7km2, là công viên lớn thứ hai châu Âu được xây dựng năm 1789 dọc theo sông Isar thơ mộng. Dòng sông chảy qua vườn rất lý tưởng để chèo thuyền, bơi lội và tắm nắng. Hồ nước nhân tạo Kleinhesseloher See là điểm hấp dẫn chính cùng những đàn thiên nga nô đùa trên sóng nước, leo cả lên bờ bám theo chân du khách. Công viên có phòng trà Nhật Bản ở đảo nhỏ trên sông, ngôi đền tình yêu Monopteros theo kiểu Hy Lạp và tòa tháp Trung Hoa với vườn bia bao quanh, nơi khách có thể vừa uống bia vừa thưởng thức cảnh đẹp và không khí trong lành, ngắm nhìn những thiếu nữ Munich khoe mình trong nắng ấm…

Kỳ cuối: Điểm đến ưa thích của du khách

NGUYỄN THANH