Kiểm định chất lượng đại học sắp tới có gì đổi mới?

Bộ Giáo dục và Đào tạo (GD&ĐT) vừa công bố dự thảo Thông tư quy định về kiểm định chất lượng cơ sở giáo dục đại học, thay thế Thông tư số 12/2017/TT-BGDĐT sau hơn 7 năm áp dụng. Dự thảo lần này được đánh giá là bước điều chỉnh quan trọng, nhằm cập nhật chuẩn mực quốc tế, giảm gánh nặng hành chính cho các trường, đồng thời thúc đẩy văn hóa bảo đảm chất lượng một cách thực chất.

Một số nội dung chính của dự thảo gồm bổ sung các trường hợp thu hồi giấy chứng nhận kiểm định, đồng thời làm rõ trách nhiệm của cơ sở giáo dục, tổ chức kiểm định và cơ quan quản lí trong việc giám sát sau đánh giá. Khoản 1 Điều 42 dự thảo quy định giấy chứng nhận kiểm định chất lượng cơ sở giáo dục đại học còn thời hạn giá trị bị thu hồi nếu có vi phạm một trong các trường hợp.

Bộ GD&ĐT lấy ý kiến dự thảo Thông tư mới về kiểm định chất lượng cơ sở giáo dục đại học. Ảnh minh họa

Trường hợp thứ nhất, việc công nhận kết quả đánh giá và cấp giấy chứng nhận kiểm định chất lượng cơ sở giáo dục đại học khi cơ sở giáo dục đại học không đáp ứng đủ các điều kiện tại điểm a khoản 2 Điều 20 của Thông tư này.

Điểm a khoản 2 Điều 20 quy định tiêu chí được đánh giá là đạt khi cơ sở giáo dục đại học có cách tiếp cận chính thức đối với hoạt động bảo đảm chất lượng; có hệ thống được thiết lập và vận hành với các chính sách, quy trình rõ ràng, được triển khai nhất quán; có minh chứng thực tiễn về việc thực hiện và cải tiến liên tục.

Trường hợp thứ 2, cơ sở giáo dục đại học trong giai đoạn được đánh giá không đáp ứng yêu cầu duy trì điều kiện bảo đảm chất lượng theo kết luận của cơ quan có thẩm quyền.

Một số điểm mới khác của dự thảo như cập nhật bộ tiêu chuẩn đánh giá theo AUN-QA 3.0. Bộ tiêu chuẩn mới được rút gọn từ 25 tiêu chuẩn, 111 tiêu chí xuống còn 15 tiêu chuẩn, 60 tiêu chí, chia thành 3 nhóm: Chiến lược - Hệ thống - Kết quả. Việc tinh gọn này giúp loại bỏ sự trùng lặp, tập trung vào các yêu cầu cốt lõi như: Tầm nhìn, sứ mạng, chiến lược phát triển, quản trị tài chính - nhân lực, đổi mới sáng tạo, nghiên cứu khoa học, gắn kết thị trường lao động và phục vụ cộng đồng.

Thay cho thang 7 mức như trước đây, dự thảo áp dụng 2 mức đánh giá đạt và không đạt. Bên cạnh đó, bổ sung cơ chế “đạt có điều kiện”: Cơ sở giáo dục vẫn có thể được công nhận nếu đáp ứng phần lớn tiêu chí và có kế hoạch cải tiến cụ thể trong thời hạn nhất định. Đặc biệt, Dự thảo đưa ra 2 phương án xin ý kiến, trong đó có phương án xác định một số tiêu chí điều kiện, những tiêu chí cốt lõi bắt buộc phải đạt, để bảo đảm các trường chú trọng tới nền tảng hệ thống và trách nhiệm giải trình để tương thích với quy định tại Thông tư số 04/2025/TT-BGDĐT quy định về kiểm định chương trình đào tạo các trình độ của giáo dục đại học.

Tích hợp hướng dẫn đánh giá tiêu chí và biểu mẫu thành một bộ phận của Thông tư dưới dạng các phụ lục kèm theo. Khác với trước đây phải ban hành các văn bản cá biệt để hướng dẫn riêng, dự thảo lần này tích hợp toàn bộ hướng dẫn đánh giá tiêu chí và 15 biểu mẫu thành các phụ lục kèm Thông tư. Điều này giúp văn bản rõ ràng hơn về pháp lí, tạo sự thống nhất trong áp dụng và thuận lợi cho cả cơ sở giáo dục lẫn tổ chức kiểm định.

Bổ sung quy định đặc thù và tăng cường tính minh bạch. Dự thảo có quy định riêng đối với các trường thuộc Bộ Công an, Bộ Quốc phòng nhằm bảo đảm yêu cầu bảo mật thông tin. Đồng thời, các cơ sở khác phải công khai báo cáo tự đánh giá và báo cáo đánh giá ngoài, góp phần nâng cao tính minh bạch và trách nhiệm giải trình trước xã hội.

Dự thảo cũng đẩy mạnh ứng dụng công nghệ và chuyển đổi số. Các tiêu chuẩn, tiêu chí mới nhấn mạnh đến hệ thống bảo đảm chất lượng bên trong (IQA), quản lí thông tin và cải tiến chất lượng liên tục. Cơ sở giáo dục cần vận hành hiệu quả các công cụ quản trị dữ liệu, đo lường kết quả đầu ra, từ đó phục vụ tốt hơn cho giám sát, đánh giá và cải tiến chất lượng.

Phương Cúc