Kế hoạch 'tiếp quản' Gaza của ông Trump: Tại sao bất khả thi và bị các nước lên án?

Tổng thống Mỹ Donald Trump đưa ra kế hoạch về Gaza trong lúc họp báo với Thủ tướng Israel Benjamin Netanyahu. Ảnh: Fox News.

Tổng thống Mỹ Donald Trump một lần nữa khuấy động dư luận khi đưa ra đề xuất rằng Washington nên "tiếp quản" và "sở hữu" Dải Gaza. Ý tưởng này ngay lập tức vấp phải sự phản đối mạnh mẽ từ nhiều phía, bị chỉ trích là phi thực tế, vi phạm luật pháp quốc tế và đi ngược lại quyền lợi của người Palestine.

Trong những phát biểu gần đây, ông Trump cho rằng Mỹ nên giành quyền kiểm soát Gaza nhằm đảm bảo "sự ổn định" trong khu vực. Ông còn đề xuất di dời 2,3 triệu cư dân Palestine tại đây đến Ai Cập và Jordan, với lập luận rằng điều đó sẽ giúp họ có cuộc sống "tốt hơn".

Kế hoạch của ông Trump tại Gaza

Tổng thống Mỹ Donald Trump tuyên bố trong cuộc họp báo chung với Thủ tướng Israel Benjamin Netanyahu hôm 4/2 tại Nhà Trắng: "Sau khi chiến sự giữa Israel và Hamas kết thúc, Gaza sẽ được Israel bàn giao cho Mỹ".

Ông cũng nhấn mạnh: "Chúng ta có thể tìm một khu vực tuyệt đẹp để tái định cư người dân, nơi họ có thể sống hạnh phúc mà không lo bị bắn hay sát hại như những gì đang diễn ra ở Gaza". Theo ông Trump, Jordan và Ai Cập có thể là điểm đến lý tưởng, và ông tin rằng sau các cuộc đàm phán, sẽ có một nơi dành cho người Palestine "sinh sống vui vẻ".

Không dừng lại ở đó, ông Trump còn vẽ ra viễn cảnh biến Gaza thành "Riviera của Trung Đông" – một trung tâm du lịch xa hoa, lộng lẫy. Ông khẳng định đây là "cơ hội tuyệt vời" để thực hiện một điều gì đó "ngoạn mục".

Ngoài ra, ông cho rằng một chính quyền do người Palestine lãnh đạo không thể tồn tại, bởi Hamas đã khiến tình hình trở nên "quá tệ hại, nguy hiểm và bất công đối với người dân".

Vì sao phát ngôn của Trump vấp phải làn sóng chỉ trích dữ dội?

Cưỡng ép di dời. Các tổ chức nhân quyền lên án đề xuất di dời cư dân Gaza là hành động thanh lọc sắc tộc, vi phạm nghiêm trọng luật pháp quốc tế. Việc buộc dân thường rời khỏi lãnh thổ của mình được coi là tội ác chiến tranh.

Vi phạm quyền của người Palestine. Giới chuyên gia cho rằng kế hoạch của Trump không chỉ phi thực tế mà còn vô đạo đức, bởi nó gợi nhớ đến thảm kịch Nakba năm 1948, khi gần một triệu người Palestine bị cưỡng ép rời bỏ quê hương để mở đường cho sự ra đời của nhà nước Israel.

Không thực tế và không khả thi. Ý tưởng di dời hàng triệu người để xây dựng một khu nghỉ dưỡng sang trọng ở khu vực bị chiến tranh tàn phá được nhiều người coi là không thực tế, xa rời thực tế và “không thể chấp nhận được về mặt đạo đức”, theo Dov Waxman, giám đốc Trung tâm Nghiên cứu Israel của Nazarian tại UCLA.

Phản ứng từ Gaza

Phản ứng từ Gaza cũng vô cùng gay gắt. Người dân tại đây khẳng định đó là quê hương của họ và không ai có quyền ép buộc họ phải rời đi. Imad al-Qassas, một người cha 60 tuổi có sáu con, bức xúc nói: "Ngay cả khi các cửa khẩu biên giới được mở và việc di cư là tự nguyện, tôi vẫn sẽ không rời đi, dù cuộc sống có khó khăn đến đâu".

Hamas, lực lượng cầm quyền tại Gaza, gọi đề xuất của ông Trump là "lố bịch và phi lý", trong khi Tổng thống Palestine Mahmoud Abbas tuyên bố đây là "sự vi phạm nghiêm trọng luật pháp quốc tế".

Lập trường của Israel

Dù vấp phải sự phản đối rộng rãi, đề xuất của Trump lại nhận được sự ủng hộ từ Thủ tướng Israel Benjamin Netanyahu. Ông ca ngợi những ý tưởng này là "đột phá" và đáng để xem xét. Chính phủ Israel coi Gaza là một mối đe dọa an ninh và mục tiêu của cuộc chiến hiện nay là loại bỏ mọi nguy cơ tiềm tàng từ vùng lãnh thổ này.

Tính khả thi của kế hoạch

Trump không có quyền lực pháp lý, quân sự hoặc ngoại giao để thực thi ý tưởng của mình.

Không có thẩm quyền đối với Gaza. Gaza không phải là lãnh thổ của Mỹ và Mỹ không có quyền tài phán ở đó. Ngoài ra, các chuyên gia cho rằng, Mỹ sẽ không cam kết nguồn lực tài chính và hậu cần để thực hiện việc này.

Việc di dời hàng loạt gần như là không thể. Trong suy nghĩ của ông Trump, ông có thể buộc 2 triệu người Palestine rời khỏi vùng đất của họ, trong khi hầu hết trong số họ không muốn đi.

Luật pháp quốc tế lên án. Trong cuộc phỏng vấn với Fox, ông Trump cho biết ông không có kế hoạch cho phép người dân Gaza quay trở lại. Việc trục xuất hoặc di dời một cách không tự nguyện thường dân là vi phạm luật nhân đạo quốc tế.

Các nước láng giềng không đồng ý. Ai Cập, Jordan và Arab Saudi đã thẳng thừng bác bỏ ý tưởng này và Mỹ không thể buộc họ chấp nhận. Tuy nhiên, Ai Cập và Jordan phụ thuộc rất nhiều vào viện trợ của Mỹ và có thể cần bắt đầu tìm kiếm nguồn tài trợ ở nơi khác để thoát khỏi Mỹ.

Phản hồi từ những nước láng giềng

Các quốc gia láng giềng cũng nhanh chóng lên tiếng phản đối.

Ai Cập: Quốc gia này kiên quyết bác bỏ mọi kế hoạch cưỡng ép di dời người Palestine và tuyên bố đang xây dựng "một giải pháp toàn diện" để tái thiết Gaza mà không liên quan đến việc trục xuất dân thường.

Jordan: Quốc vương Jordan Abdullah II khẳng định: "Lập trường chung của thế giới Arab là rõ ràng: tái thiết Gaza mà không đẩy người Palestine ra khỏi quê hương họ".

Arab Saudi. Bộ Ngoại giao nước này cũng lên tiếng, nhấn mạnh rằng nước này kiên quyết phản đối mọi nỗ lực cưỡng ép di dời dân cư Palestine và khẳng định lập trường này là "rõ ràng, dứt khoát và không thể thương lượng".

Với sự phản đối mạnh mẽ từ cả trong và ngoài khu vực, kế hoạch của ông Trump dường như không có cơ hội trở thành hiện thực. Nó không chỉ phi thực tế mà còn làm trầm trọng thêm những bất ổn trong khu vực, đồng thời làm gia tăng căng thẳng ngoại giao giữa Mỹ và các đồng minh Arab.

Trong bối cảnh cuộc chiến tại Gaza vẫn chưa có dấu hiệu hạ nhiệt, những đề xuất như vậy chỉ càng khiến tình hình thêm phức tạp và xa rời thực tế.

Nhật Anh