Huy động 230 nghìn tỷ đồng cho phòng, chống dịch Covid-19

Ngân sách dành cho phòng chống dịch hơn 186 nghìn tỷ đồng

Tại dự thảo nghị quyết về vấn đề này, Quốc hội nhận định, Covid-19 là đại dịch có quy mô toàn cầu, chưa từng có trong lịch sử, diễn biến phức tạp, khó dự báo. Trước yêu cầu cấp bách bảo vệ tính mạng, sức khỏe của nhân dân, bảo đảm an sinh xã hội, phát triển kinh tế - xã hội, Đảng, Nhà nước đã lãnh đạo, chỉ đạo quyết liệt, linh hoạt công tác phòng, chống dịch, kịp thời chuyển hướng chiến lược với những quyết sách đúng đắn, phù hợp với từng thời kỳ của dịch bệnh.

Quỹ vắc-xin phòng chống Covid-19 đã huy động được 11,6 nghìn tỷ đồng.

Công tác xây dựng, hoàn thiện pháp luật về phòng, chống dịch Covid-19 được quan tâm, chú trọng. Đặc biệt, Quốc hội đã ban hành Nghị quyết số 30/2021/QH15 với những quyết sách mạnh mẽ và các cơ chế, chính sách đặc thù, đặc cách chưa có tiền lệ, tạo cơ sở pháp lý quan trọng để triển khai công tác phòng, chống dịch và huy động nguồn lực bảo đảm thực hiện công tác này.

Đến ngày 31/12/2022, cả nước đã huy động được khoảng 230 nghìn tỷ đồng trực tiếp phục vụ công tác phòng, chống dịch và thực hiện các chính sách an sinh xã hội, bao gồm: ngân sách nhà nước là 186,4 nghìn tỷ đồng và viện trợ, tài trợ khoảng 43,6 nghìn tỷ đồng; miễn, giảm, gia hạn thuế, phí, lệ phí và tiền thuê đất cho doanh nghiệp, hộ kinh doanh khoảng 451 nghìn tỷ đồng; giảm, hạ lãi suất cho vay đối với khách hàng bị ảnh hưởng bởi dịch Covid-19 khoảng 50 nghìn tỷ đồng; miễn, giảm phí dịch vụ thanh toán qua ngân hàng khoảng 13 nghìn tỷ đồng; hỗ trợ trên 47,2 nghìn tỷ đồng từ Quỹ Bảo hiểm xã hội, Quỹ Bảo hiểm thất nghiệp cho người lao động và người sử dụng lao động bị ảnh hưởng bởi đại dịch Covid 19; huy động nguồn lực ngoài nhà nước được trên 11,6 nghìn tỷ đồng vào Quỹ Vắc-xin phòng Covid-19 để mua, nhập khẩu vắc-xin, hỗ trợ nghiên cứu, sản xuất vắc-xin trong nước phòng Covid-19.

Ngoài số tiền nêu trên, đã tiếp nhận: Tổng số vắc-xin phòng Covid-19 đã tiếp nhận là 259,3 triệu liều, trong đó tiếp nhận từ các nguồn viện trợ, tài trợ là gần 160 triệu liều, riêng viện trợ của chính phủ các nước là gần 150 triệu liều, trị giá khoảng 24 nghìn tỷ đồng; huy động được hàng triệu tình nguyện viên, đặc biệt là đội ngũ cán bộ y tế, cán bộ, chiến sĩ lực lượng vũ trang trực tiếp tham gia tuyến đầu chống dịch; các tầng lớp nhân dân, cộng đồng doanh nghiệp, chính phủ các nước và các tổ chức quốc tế đã trực tiếp tham gia phòng, chống dịch và đóng góp dưới nhiều hình thức, trong đó có nhiều khoản đóng góp, ủng hộ không lượng hóa được bằng tiền.

Công tác quản lý, sử dụng, thanh toán, quyết toán các nguồn lực phục vụ cho công tác phòng, chống dịch cơ bản thực hiện đúng chủ trương, chính sách đã ban hành. Hàng hóa viện trợ, tài trợ đã được phân bổ kịp thời cho các địa phương, đơn vị để phục vụ công tác phòng, chống dịch Covid-19.

Đến hết năm 2022, kinh phí phòng, chống dịch Covid-19 đã được sử dụng cụ thể như sau: hỗ trợ người dân, người lao động, người sử dụng lao động, hộ kinh doanh bị ảnh hưởng bởi đại dịch Covid-19 trên 87.000 tỷ đồng; thực hiện chế độ, chính sách cho lực lượng tuyến đầu và các lực lượng khác tham gia chống dịch (quân đội, công an, y tế ...) là 4.487 tỷ đồng; mua vắc-xin phòng Covid-19 là 15.134 tỷ đồng; hỗ trợ nghiên cứu, thử nghiệm vắc-xin phòng Covid-19 là 4,6 tỷ đồng; mua sắm kit xét nghiệm là 2.593 tỷ đồng; mua sắm trang thiết bị, vật tư y tế, thuốc, sinh phẩm là 5.291 tỷ đồng; chi trả khám, cấp cứu, điều trị bệnh nhân Covid-19 là 719 tỷ đồng; sàng lọc, thu dung, cách ly y tế là 89 tỷ đồng; hỗ trợ xây dựng mới, sửa chữa, nâng cấp cơ sở điều trị Covid-19, cơ sở cách ly, bệnh viện dã chiến là 403 tỷ đồng; nghiên cứu, ứng dụng công nghệ thông tin phòng, chống dịch Covid-19, Chương trình sóng và máy tính cho em, dạy học trực tuyến là 96 tỷ đồng; chi khác khoảng 2.600 tỷ đồng.

Công tác thanh tra, kiểm tra, kiểm toán đã được thực hiện tích cực, qua đó đánh giá đúng ưu điểm để phát huy, làm rõ thiếu sót, khuyết điểm để kịp thời khắc phục và xử lý nghiêm vi phạm trong việc huy động, quản lý và sử dụng nguồn lực phục vụ công tác phòng, chống dịch Covid-19.

Nhiều sai phạm khiến cán bộ trung ương, địa phương phải xử lý hình sự

Bên cạnh những kết quả đạt được, công tác huy động, quản lý và sử dụng các nguồn lực phòng, chống dịch Covid-19 vẫn còn tồn tại, hạn chế. Cụ thể là, việc ban hành văn bản để cụ thể hóa một số biện pháp đặc biệt, đặc cách, đặc thù quy định tại Nghị quyết số 30/2021/QH15 chưa kịp thời, chưa đầy đủ, chồng chéo dẫn đến bị động, lúng túng. Sau khi kiểm soát được dịch, chưa làm tốt việc giải thể, bàn giao, quản lý tài sản, thanh toán, quyết toán liên quan đến các bệnh viện dã chiến, trạm y tế lưu động, cơ sở thu dung điều trị Covid-19. Việc xác lập quyền sở hữu toàn dân để quản lý, sử dụng đối với nhiều tài sản, hàng hóa tài trợ chưa kịp thời.

Riêng ngân sách nhà nước đã chi 186 nghìn tỷ đồng cho phòng, chống dịch Covid-19.

Các nguồn lực huy động từ nhân dân và các tổ chức, cá nhân tự nguyện đóng góp chưa được theo dõi, đánh giá, tổng hợp đầy đủ. Một số nơi còn chậm chi trả chính sách hỗ trợ người dân gặp khó khăn do bị ảnh hưởng bởi dịch và chế độ đối với người tham gia phòng, chống dịch. Việc ứng dụng công nghệ thông tin phục vụ công tác phòng, chống dịch thiếu thống nhất, đồng bộ và còn lãng phí. Hoạt động quản lý, điều động nhân lực, vật lực, tài lực chưa chủ động, hiệu quả chưa cao.

Đã có những sai phạm nghiêm trọng trong huy động, quản lý và sử dụng các nguồn lực phục vụ công tác phòng, chống dịch như công tác nghiên cứu, nghiệm thu, chuyển giao, cấp phép lưu hành, sử dụng kết quả hiệp thương giá, tổ chức sản xuất, mua bán kít xét nghiệm Covid-19 liên quan đến Công ty cổ phần Công nghệ Việt Á và trong việc tổ chức các chuyến bay đưa công dân Việt Nam từ nước ngoài về nước cách ly tại cơ sở dân sự, tự nguyện trả phí trong thời gian dịch Covid-19; nhiều cán bộ ở trung ương và địa phương bị xử lý hình sự.

Báo cáo giám sát cũng nêu rõ, những hạn chế, bất cập nêu trên do nhiều nguyên nhân mà chủ yếu là do dịch Covid-19 diễn biến quá nhanh và phức tạp, chưa có tiền lệ, chưa dự báo được các tình huống phát sinh nên công tác chuẩn bị và thực hiện các giải pháp ứng phó rất khó khăn, phải vừa làm vừa rút kinh nghiệm. Hệ thống pháp luật hiện hành chưa dự báo hết các tình huống phát sinh trong công tác phòng, chống dịch Covid-19, chậm được sửa đổi, bổ sung.

Một số chính sách ban hành trong bối cảnh cấp bách của dịch bệnh nên chưa có thời gian đánh giá kỹ tác động, chưa bao quát, chậm cụ thể hóa. Công tác phối hợp giữa các cơ quan ở cả trung ương và địa phương còn thiếu chặt chẽ, chưa đồng bộ. Nhiều trường hợp tiếp nhận tài trợ thiếu hợp đồng, giấy tờ cho, tặng, thiếu hồ sơ xác định giá trị hàng hóa, tài sản dẫn đến khó khăn trong xác lập sở hữu toàn dân và quản lý, sử dụng.

Dự thảo nghị quyết của Quốc hội đã nêu rõ, trách nhiệm chính của những tồn tại, hạn chế nêu trên thuộc về các tổ chức, cá nhân và người đứng đầu các cơ quan, đơn vị chủ trì tham mưu, xây dựng, ban hành văn bản quy phạm pháp luật và tổ chức thực hiện huy động, quản lý, sử dụng nguồn lực phòng, chống dịch./.

Xử lý triệt để các tồn đọng, vướng mắc

Để khắc phục những tồn tại, hạn chế trong quản lý, sử dụng các nguồn lực phục vụ công tác phòng, chống dịch Covid-19, hoàn thiện và thực hiện tốt chính sách, pháp luật về y tế cơ sở, y tế dự phòng, bảo đảm ứng phó kịp thời, hiệu quả khi xảy ra dịch bệnh tương tự, Quốc hội yêu cầu Chính phủ, Thủ tướng Chính phủ chỉ đạo các bộ, ngành, địa phương triển khai những đề xuất, kiến nghị được nêu trong báo cáo của đoàn giám sát; đồng thời tập trung khẩn trương rà soát, tổng hợp, phân loại để xử lý các tồn đọng, vướng mắc trong công tác quản lý, sử dụng các nguồn lực phục vụ công tác phòng, chống dịch Covid-19./.

Minh Anh