Hội thảo khoa học về chính quyền đô thị ở Việt Nam

Hội thảo nằm trong kế hoạch nghiên cứu khoa học của Đề tài khoa học cấp Bộ: “Hoàn thiện pháp luật về tổ chức và hoạt động của chính quyền đô thị ở Việt Nam” do ThS. Nguyễn Thị Hường - Phó Vụ trưởng Vụ Công tác đại biểu, Văn phòng Quốc hội làm Chủ nhiệm đề tài.

Phó Viện trưởng Viện Nghiên cứu lập pháp, TS. Lê Hải Đường chủ trì hội thảo. Ảnh: Hồ Long

Khai mạc hội thảo, Phó Viện trưởng Viện Nghiên cứu lập pháp, TS. Lê Hải Đường cho biết, Chính phủ nhiều nước đã lựa chọn đúng đắn mô hình tổ chức chính quyền đô thị để phù hợp với hoàn cảnh, yêu cầu phát triển của đô thị và của quốc gia. Ở nước ta, trong các văn kiện Đại hội XIII của Đảng đã xác định phát triển đô thị được coi là “chiến lược” và đặc biệt coi trọng chiến lược, tư duy, tầm nhìn, công cụ, chính sách để phát triển đô thị và kinh tế đô thị.

Phó Viện trưởng Viện Nghiên cứu lập pháp, TS. Lê Hải Đường phát biểu tại hội thảo. Ảnh: Hồ Long

Xây dựng mô hình chính quyền đô thị là một quá trình lâu dài và phức tạp. Hơn lúc nào hết, Lãnh đạo Đảng, Nhà nước ta đều nhận thấy tầm quan trọng của việc phát triển đô thị và kinh tế đô thị trong bức tranh tổng thể phát triển kinh tế của cả nước. Đề tài khoa học cấp Bộ: “Hoàn thiện pháp luật về tổ chức và hoạt động của chính quyền đô thị ở Việt Nam hiện nay” với mục tiêu chủ đạo nhằm góp phần xây dựng luận cứ khoa học phục vụ Quốc hội, Ủy ban Thường vụ Quốc hội, các cơ quan của Quốc hội, các đại biểu Quốc hội và cơ quan hữu quan trong việc hoàn thiện pháp luật về tổ chức và hoạt động của chính quyền đô thị ở Việt Nam phù hợp với đặc điểm của chính quyền đô thị ở các cấp và các loại đơn vị hành chính lãnh thổ, phù hợp với đặc điểm của từng địa phương, vùng miền trong cả nước.

Theo đó, TS. Lê Hải Đường đề nghị, các đại biểu tập trung thảo luận, đóng góp ý kiến về 5 vấn đề.

Một là, đánh giá thực trạng pháp luật, thực tiễn tổ chức và hoạt động của chính quyền đô thị tại Việt Nam hiện nay, từ những kết quả đạt được, những hạn chế, bất cập, luận giải các nguyên nhân để từ đó có thể đề xuất được những giải pháp hữu ích.

Hai là, đề xuất các tiêu chí đánh giá mức độ hoàn thiện của pháp luật về tổ chức và hoạt động của chính quyền đô thị.

Ba là, một số vấn đề rút ra qua việc thí điểm tổ chức mô hình chính quyền đô thị tại các thành phố trực thuộc Trung ương (Hà Nội, Thành phố Hồ Chí Minh).

Bốn là, đề xuất phương hướng, giải pháp, kiến nghị khoa học cụ thể góp phần hoàn thiện pháp luật về hoạt động của chính quyền đô thị.

Năm là, góp ý kiến về lộ trình, điều kiện để tiếp tục triển khai hoàn thiện pháp luật về tổ chức và hoạt động của chính quyền đô thị trong bối cảnh cuộc cách mạng khoa học công nghệ 4.0.

Các đại biểu dự hội thảo. Ảnh: Hồ Long

Tại hội thảo, nguyên Phó Chủ nhiệm Ủy ban Pháp luật Đặng Đình Luyến cho rằng, đề tài của nhóm nghiên cứu đưa ra rất thiết thực và quan trọng, tạo điều kiện để phân tích đánh giá thực trạng quy định pháp luật để nghiên cứu, hoàn thiện khung pháp lý về tổ chức chính quyền đô thị ở Việt Nam hiện nay.

Nguyên Phó Chủ nhiệm Ủy ban Pháp luật Đặng Đình Luyến phát biểu tại hội thảo. Ảnh: Hồ Long

Qua xem báo cáo tóm tắt kết quả nghiên cứu, nguyên Phó Chủ nhiệm Ủy ban Pháp luật đề nghị cần làm rõ một số khái niệm về tổ chức và hoạt động của chính quyền đô thị. Cho rằng, tổ chức hoạt động của chính quyền địa phương được quy định trong rất nhiều văn bản pháp luật và đang còn những bất cập, nhóm nghiên cứu cần bám sát phân tích và kiến nghị khắc phục những vấn đề còn bất cập trong luật, nguyên Phó Chủ nhiệm Ủy ban Pháp luật Đặng Đình Luyến cũng đề xuất bổ sung phương án để đổi mới mô hình chính quyền đô thị, có thể nghiên cứu phương án tổ chức chính quyền đô thị ở các thành phố trực thuộc Trung ương theo 2 cấp, không giữ cấp phường mà chỉ để là Văn phòng hành chính.

GS.TS Phạm Hồng Thái (Trường Đại học Luật, Đại học Quốc gia Hà Nội) phát biểu tại hội thảo. Ảnh: Hồ Long

GS.TS Phạm Hồng Thái (Trường Đại học Luật, Đại học Quốc gia Hà Nội) đề nghị, cần nhấn mạnh ý “pháp luật về chính quyền đô thị ở nước ta chưa thống nhất, chưa phù hợp” trong phần lời nói đầu, bổ sung đánh giá bất cập của thực trạng pháp luật. Đồng thời, nghiên cứu Nghị quyết số 27-NQ/TW về tiếp tục xây dựng, hoàn thiện Nhà nước pháp quyền XHCN Việt Nam trong giai đoạn mới để bổ sung các tiêu chí về đánh giá mức độ hoàn thiện của pháp luật về tổ chức và hoạt động của chính quyền đô thị, tạo sự đồng bộ, thống nhất.

Góp ý về lộ trình và điều kiện hoàn thiện pháp luật về tổ chức và hoạt động của chính quyền đô thị tại Việt Nam, từ việc phân tích một số mô hình chính quyền đô thị trên thế giới, các mô hình ở các TP. Hà Nội, TP. Hồ Chí Minh, TP. Đà Nẵng, TS. Hà Quang Ngọc (Bộ Nội Vụ) đưa ra quan điểm, chính quyền đô thị chỉ nên có 1 cấp, các cơ quan ở dưới là các cơ quan thực hiện nhiệm vụ của chính quyền đô thị.

Đa số đại biểu tham dự hội thảo cho rằng, đề tài có tính cấp thiết, có tính ứng dụng cao và có giá trị cả về lý luận, thực tiễn; đồng thời đóng góp nhiều ý kiến tâm huyết vào các chương cụ thể, đặc biệt là góp ý về đề xuất kiến nghị, giải pháp. Theo TS. Trần Văn Duy (Bộ Tư pháp), để hoàn thiện thể chế về tổ chức và hoạt động của chính quyền đô thị cần 3 yêu cầu về thể chế, con người và công cụ quản lý. Việc thực hiện thể chế phải gắn với việc tăng cường kiểm soát quyền lực và tăng cường sự giám sát của chính quyền. Đối với yếu tố con người, cần nâng cao đạo đức công vụ, thông qua việc tuyển chọn đại biểu HĐND, tuyển chọn người đứng đầu chính quyền. Về công nghệ quản lý, cần tăng cường tiếp cận quan điểm chính quyền đô thị thông minh. Đây là 3 "gọng kiềng" để tăng cường hiệu quả quản lý của chính quyền đô thị.

ThS. Nguyễn Thị Hường, Phó Vụ trưởng Vụ Công tác đại biểu - Chủ nhiệm đề tài phát biểu. Ảnh: Hồ Long

ThS. Nguyễn Thị Hường, Phó Vụ trưởng Vụ Công tác đại biểu - Chủ nhiệm đề tài chia sẻ: trước thời điểm hội thảo diễn ra, Viện Nghiên cứu lập pháp đã tổ chức 2 hội thảo gồm: “Hoàn thiện pháp luật về tổ chức và hoạt động của chính quyền đô thị ở Việt Nam hiện nay - Những vấn đề lý luận” và “Pháp luật về tổ chức của chính quyền đô thị ở Việt Nam Thực trạng và giải pháp”. Tại các hội thảo, Ban chủ nhiệm đề tài đã được lắng nghe những ý kiến đóng góp quý giá của các chuyên gia, nhà khoa học, các vị ĐBQH. Đây là nguồn tư liệu vô cùng quý giá để nhóm nghiên cứu tiếp thu, hoàn thiện đề tài.

Đào Cảnh