Hãy để lý trí chiến thắng lòng tham

Sự việc này không chỉ dừng lại ở câu chuyện ứng xử hay đạo đức xuống cấp, mà đang trở thành một bài học nhãn tiền, cảnh báo về ranh giới mong manh giữa quan hệ dân sự và tội phạm hình sự.

Trong dòng chảy của kỷ nguyên số, các giao dịch ngân hàng trực tuyến đã trở thành "hơi thở" của cuộc sống, kéo theo đó là những rủi ro khó tránh. Đáng lo ngại thay, một tư duy sai lệch vẫn đang ăn sâu vào suy nghĩ của nhiều người: "Tiền tự nhiên chảy vào tài khoản thì là của tôi, tôi không trộm cướp nên thích thì trả, không thì thôi".

Đây thực sự là một "cái bẫy" nhận thức chết người. Cần phải khẳng định rằng: Tiền chuyển nhầm không phải là "lộc trời cho" và cố tình chiếm giữ là hành vi vi phạm pháp luật nghiêm trọng ngay từ bước đầu.

Dưới lăng kính pháp lý, khi một khoản tiền "đi lạc" vào tài khoản, người nhận mặc nhiên rơi vào trạng thái "chiếm hữu không có căn cứ pháp luật". Pháp luật cho phép một khoảng lùi để hành xử văn minh; nếu tự nguyện hoàn trả, đây là một giao dịch dân sự êm đẹp.

Tuy nhiên, bản chất sự việc sẽ thay đổi hoàn toàn ngay tại thời điểm chủ tài sản hoặc cơ quan chức năng đã thông báo, yêu cầu hoàn trả mà người nhận vẫn cố tình không trả lại cho chủ sở hữu hoặc cho cơ quan chức năng. Lúc này, sự việc đã vượt qua ranh giới dân sự để cấu thành "Tội chiếm giữ trái phép tài sản" theo điều 176 Bộ Luật Hình sự 2015 (sửa đổi, bổ sung năm 2017).

Soi chiếu vào vụ việc tại Quảng Trị, với số tiền chiếm giữ lên tới gần nửa tỉ đồng, người nhận đang tự đẩy mình vào vòng lao lý. Quy định pháp luật rất nghiêm khắc: Với giá trị tài sản từ 200 triệu đồng trở lên, người nhận có thể bị phạt tù từ 1 năm đến 5 năm. Số tiền 500 triệu đồng kia không giúp đổi đời ai, mà trở thành "vé" dẫn thẳng tới trại giam, đánh đổi cả danh dự và tương lai.

Từ sự việc này, bài học xương máu được rút ra cho tất cả chúng ta. Đối với người nhận tiền nhầm: Hãy để lý trí chiến thắng lòng tham. Hệ thống ngân hàng hiện đại lưu vết mọi giao dịch, nên việc truy tìm danh tính nằm trong tầm tay cơ quan chức năng. Sự im lặng hay thái độ thách thức không phải là cách giữ tiền khôn ngoan, mà là con đường ngắn nhất biến bản thân thành bị can trong một vụ án hình sự.

Đối với người chuyển tiền, đây cũng là hồi chuông cảnh tỉnh sâu sắc. Dù pháp luật bảo vệ quyền sở hữu nhưng hành trình đòi lại tài sản qua tố tụng thường gian nan. Sự cẩn trọng, nắn nót từng con số và kiểm tra kỹ thông tin người thụ hưởng là cách tốt nhất để tự bảo vệ mình.

Trong một xã hội thượng tôn pháp luật, không ai được phép làm giàu bất chính trên rủi ro của người khác. Đừng để một phút lòng tham che mờ lý trí rồi phải trả giá đắt bằng nhiều năm sau song sắt.

Luật sư Trương Văn Tuấn, Đoàn Luật sư TP HCM