Hành tinh, trong những lời kêu gọi

UNOC 3 diễn ra trong rất nhiều nỗi lo lắng về nguy cơ khủng hoảng đa tầng.

1 Ngày 9/6, Hội nghị cấp cao lần thứ ba của Liên hợp quốc về đại dương (UNOC 3) đã khai mạc tại thành phố Nice, nước Pháp, với sự tham dự từ các nhà lãnh đạo quốc gia, giới nghiên cứu khoa học, đến đại diện nhiều doanh nghiệp và tổ chức quốc tế.

Phát biểu khai mạc Hội nghị, Tổng thống nước chủ nhà Pháp Emmanuel Macron thể hiện lập trường mạnh mẽ chống lại việc khai thác thương mại các vùng biển quốc tế. Tổng thống Pháp cũng kêu gọi chủ nghĩa đa phương và hành động tập thể. Ông nhấn mạnh: “Nếu Trái đất đang nóng lên thì đại dương cũng đang sôi sục”. Đồng thời, ông cảnh báo về một cuộc khủng hoảng đa tầng, từ vấn đề về mất đa dạng sinh học, nước, thực phẩm, y tế, khí hậu… tới hiệu ứng domino: “Chúng ta đang ở một thời điểm tồi tệ nhất... một cuộc khủng hoảng với năm mặt trận cùng lúc”.

Điều đáng mừng là đã có thêm 15 quốc gia cam kết phê chuẩn Hiệp ước về Biển cả. Về phần mình, Tổng Thư ký Liên hợp quốc Antonio Guterres kêu gọi cộng đồng quốc tế tăng cường hợp tác để bảo vệ đại dương, đồng thời thận trọng khi tiếp cận những lĩnh vực khai thác mới, như khai thác tài nguyên đáy biển sâu.

2 Liên quan tới cuộc khủng hoảng nhân đạo trên Dải Gaza, cùng ngày 9/6, cộng đồng quốc tế tiếp tục kêu gọi mở lại các tuyến đường tiếp tế, sau khi phía Isarel chặn hàng chục nhà hoạt động nhân đạo tiếp cận Gaza.

Thổ Nhĩ Kỳ đã lên án việc Israel bắt giữ tàu cứu trợ Madleen, cho rằng, đây là hành vi “vi phạm luật pháp quốc tế”. Bộ Ngoại giao Thổ Nhĩ Kỳ nhấn mạnh: Sự can thiệp này đe dọa an ninh hàng hải. Trong khi đó, Tổng thống Pháp Emmanuel Macron cũng chỉ trích lệnh phong tỏa Gaza, kêu gọi ngừng bắn ở vùng lãnh thổ Palestine, đồng thời hối thúc trả tự do ngay lập tức cho các công dân Pháp trong số 12 nhà hoạt động trên tàu.

Biểu tình ủng hộ Palestine bùng nổ tại thủ đô Paris và ít nhất 5 thành phố khác của nước Pháp. Tại Thụy Sĩ, hàng trăm người cũng đã chặn các nhà ga xe lửa ở Geneva và Lausanne để phản đối hoạt động quân sự của Israel tại Gaza.

3 Ở một diễn biến khác, Tổng thống Mỹ Donald Trump đánh giá: Vòng đàm phán tiếp theo về chương trình hạt nhân của Iran đang đi đến “thời điểm quyết định”. Theo Văn phòng Thủ tướng Israel, Tổng thống Mỹ khẳng định, đã đưa ra một “đề xuất hợp lý” với Tehran, trong một cuộc điện đàm được đánh giá là “tích cực” với Thủ tướng Israel Benjamin Netanyahu. Tổng thống Mỹ khẳng định đang cố gắng để đạt một thỏa thuận mà không phải tính đến phương án quân sự, song ông cũng không loại trừ khả năng mọi việc diễn ra theo chiều hướng khác.

Tuy nhiên, ngược lại, phía Iran cũng cho biết đã tiếp nhận “một số yếu tố” từ đề xuất của Mỹ, song ông Esmaeil Baqaei, người phát ngôn Bộ Ngoại giao Iran cho rằng, đề xuất của Mỹ là “thiếu các nội dung phản ánh đúng tinh thần những vòng đàm phán trước đây do Oman làm trung gian”. Ông Baqaei nói thêm: “Chúng tôi sẽ sớm gửi bản đề xuất của mình tới phía bên kia thông qua Oman ngay sau khi hoàn tất. Đây là một kế hoạch hợp lý, logic, cân bằng, và chúng tôi khuyến nghị phía Mỹ nên coi trọng cơ hội này”.

Tình hình bệnh đậu mùa khỉ (monkey pox) vẫn đang diễn biến khá phức tạp.

4 Dù ghi nhận một số quốc gia đã cải thiện năng lực ứng phó, nhưng trước tình hình số ca mắc bệnh đậu mùa khỉ vẫn đang tiếp tục tăng cao ở một số quốc gia, đặc biệt là tại khu vực Tây Phi, Tổ chức Y tế Thế giới (WHO) quyết định duy trì tình trạng khẩn cấp toàn cầu.

WHO kêu gọi các quốc gia tăng cường giám sát, mở rộng xét nghiệm và nâng cao năng lực phân tích để phát hiện các chủng virus mới; cung cấp hỗ trợ lâm sàng và tâm lý cho bệnh nhân, đặc biệt là nhóm dễ tổn thương như trẻ em, phụ nữ mang thai và người nhiễm HIV; triển khai tiêm chủng có trọng điểm; đồng thời tránh áp đặt các hạn chế đi lại không cần thiết. WHO nhấn mạnh tầm quan trọng của việc truyền thông rủi ro, chống kỳ thị, cũng như huy động cộng đồng tham gia ứng phó dịch bệnh.

THIÊN THƯ