Gỡ vướng bất cập giải ngân đầu tư công ngay từ khâu chuẩn bị

Sáng 30/8, Phó Thủ tướng Trần Hồng Hà chủ trì cuộc họp trực tiếp kết hợp trực tuyến về tình hình phân bổ, giải ngân vốn đầu tư công và khó khăn, vướng mắc của 29 bộ, cơ quan Trung ương, địa phương thuộc Tổ công tác số 2 (theo Quyết định số 235/QĐ-TTg của Thủ tướng Chính phủ).

Theo báo cáo của Bộ Kế hoạch và Đầu tư, tổng kế hoạch đầu tư vốn ngân sách nhà nước năm 2024 của Thủ tướng Chính phủ giao cho 29 cơ quan khoảng 231.667 tỷ đồng. Số vốn đã phân bổ chi tiết khoảng 228.567 tỷ đồng, đạt 98,66%. Trong đó có 18 cơ quan đã phân bổ hết kế hoạch vốn được giao. Số vốn chưa phân bổ chi tiết khoảng 3.100 tỷ đồng, chiếm 1,34%. Số vốn chưa phân bổ hết thuộc 11 cơ quan.

Phó Thủ tướng Trần Hồng Hà chủ trì cuộc họp về tình hình phân bổ, giải ngân vốn đầu tư công và khó khăn, vướng mắc của 29 bộ, cơ quan Trung ương, địa phương thuộc Tổ công tác số 2 (Ảnh: VGP)

Về tiến độ giải ngân, Bộ Tài chính cho biết, tổng số vốn đã giải ngân của 29 cơ quan đạt 87.073 tỷ đồng đạt 37,59%, cao hơn mức bình quân cả nước là 34,68%. Trong đó có 8 cơ quan giải ngân trên mức bình quân của cả nước (34,68%), 16 cơ quan giải ngân thấp (10% - 34%), 5 cơ quan giải ngân rất thấp (dưới 10%).

Nguyên nhân của tình trạng chậm phân bổ kế hoạch vốn, tỷ lệ giải ngân vốn đầu tư công thấp của một số bộ, ngành, địa phương là do: Chậm hoàn thiện thủ tục đầu tư; giảm nhu cầu so với kế hoạch vốn đã giao; chậm điều chỉnh kế hoạch đầu tư công trung hạn giai đoạn 2021-2025; vướng mắc trong việc thực hiện các chương trình mục tiêu quốc gia; chưa cân đối đủ nguồn ngân sách đối ứng của địa phương để giao kế hoạch vốn năm 2024; tổ chức giải phóng mặt bằng, tái định cư chưa tốt…

Bộ Kế hoạch và Đầu tư cho biết đang phối hợp với các cơ quan liên quan, sửa đổi Luật Đầu tư công theo hướng tăng cường phân cấp, nhằm rút ngắn thời gian thực hiện các thủ tục điều chỉnh kế hoạch đầu tư công trung hạn; tổng hợp, báo cáo cấp thẩm quyền điều chỉnh giảm 5.251,476 tỷ đồng (dự kiến) của 6 cơ quan để bổ sung cho các bộ, cơ quan, địa phương khác có nhu cầu.

Bộ Kế hoạch và Đầu tư cũng đề nghị các bộ, ngành, địa phương rà soát lại tiến độ giải ngân theo kế hoạch vốn được giao, chủ động xử lý những vấn đề thuộc thẩm quyền; phối hợp với cơ quan chuyên môn để rà soát, giải quyết các khó khăn, vướng mắc.

Lãnh đạo các tỉnh Thanh Hóa, Bình Định, Quảng Trị, Quảng Nam… khẳng định sẽ nỗ lực hết sức, phấn đấu cao nhất để đạt mục tiêu về tỷ lệ giải ngân đề ra của năm 2024 trên tinh thần bám sát nhiệm vụ, gỡ khó kịp thời hoặc nhanh chóng đề nghị cấp có thẩm quyền xem xét xử lý.

Bộ Kế hoạch và Đầu tư cho rằng, tỷ lệ giải ngân những tháng đầu năm thấp đã trở thành đặc thù của đầu tư công (do tâm lý ngại giải ngân nhiều lần, ngại làm thủ tục thanh quyết toán vốn nhiều lần của cả chủ đầu tư, ban quản lý dự án và cả nhà thầu).

Bộ Kế hoạch và Đầu tư cũng đánh giá, nguyên nhân giải ngân chậm vẫn là công tác tổ chức thực hiện tại các bộ, ngành và địa phương bất cập; còn tình trạng cán bộ, công chức, viên chức có biểu hiện né tránh, đùn đẩy công việc, sợ sai, sợ trách nhiệm, không dám tham mưu, đề xuất xử lý công việc, không thực hiện đầy đủ chức năng, quyền hạn trong thực thi công vụ.

UBND tỉnh Nghệ An cho biết, địa phương này đã nghiêm khắc phê bình 9 huyện, thị xã và 26 đơn vị chủ đầu tư do giải ngân vốn đầu tư công chậm. Nhất là 4 chủ đầu tư giải ngân 0 đồng, gồm: Trường Trung cấp nghề Kinh tế - Kỹ thuật Bắc Nghệ An, Trường Cao đẳng Kỹ thuật Công nghiệp Việt Nam - Hàn Quốc, Cơ sở cai nghiện ma túy tự nguyện Phúc Sơn và Sở Tài nguyên và Môi trường Nghệ An. Một số đơn vị có dự án đã hoàn thành các hồ sơ thủ tục, không có vướng mắc về giải phóng mặt bằng nhưng tiến độ giải ngân vẫn còn chậm.

Chủ tịch UBND TP.HCM đã ký văn bản nhắc nhở loạt đơn vị về giải ngân vốn đầu tư công. Trong đó, Sở Tài chính, Sở Giao thông Vận tải và UBND quận 6 đã bị nhắc nhở 4 lần. Các đơn vị này được giao tháo gỡ, khó khăn vướng mắc những nội dung kiến nghị, nhưng đến nay chưa xử lý, chưa có văn bản phản hồi, phúc đáp.

Thi công các dầm cầu tại dự án đường ven biển và cầu Nhật Lệ 3 (Quảng Bình)

UBND tỉnh Quảng Bình cũng ra “tối hậu thư”, đến hết năm, các dự án không giải ngân hết kế hoạch vốn được giao, bị hủy dự toán, chủ đầu tư phải chịu hoàn toàn trách nhiệm đồng thời tự chủ động thu xếp nguồn vốn để hoàn thành công trình theo đúng mục tiêu đề ra. Các dự án nghiệm thu, thực hiện thanh toán và giải ngân lần đầu đối với các dự án có tỷ lệ giải ngân 0% trước ngày 30/8 sẽ điều chỉnh kế hoạch vốn sang các dự án khác có nhu cầu.

Tại cuộc họp, Phó Thủ tướng Trần Hồng Hà đã có những chỉ đạo quyết liệt.

Theo đó, đến giữa tháng 9/2024, các bộ, ngành, địa phương phải báo cáo kết quả rà soát, phân loại các dự án đầu tư công theo nhóm đang thực hiện với cam kết tiến độ rõ ràng và nhóm không thể triển khai do vướng mắc cơ chế, chính sách pháp luật. Từ đó đề xuất điều chỉnh giảm kế hoạch vốn đã được giao hoặc phân bổ thêm vốn cho các dự án có khả năng hấp thụ.

Phó Thủ tướng Trần Hồng Hà lưu ý, các địa phương cần chủ động triển khai những công việc thuộc thẩm quyền, trách nhiệm trong quá trình chuẩn bị dự án, thẩm định, phê duyệt chủ trương đầu tư, giải phóng mặt bằng…, chỉ kiến nghị điều chỉnh, bổ sung vào kế hoạch đầu tư công trung hạn những dự án đã được phê duyệt chủ trương đầu tư.

Bộ Kế hoạch và Đầu tư xem xét điều chỉnh, ứng trước nguồn vốn của Trung ương để bảo đảm tiến độ triển khai các dự án mang tính chất liên vùng, biến đổi khí hậu… trong khi địa phương chưa bố trí được ngân sách đối ứng.

Anh Đức