Gạo Japonica 'xanh' của Việt Nam mở cánh cửa vào thị trường khó tính Nhật Bản

Đầu tháng 6 này, ngành hàng lúa gạo Việt Nam ghi nhận dấu mốc đặc biệt: 500 tấn gạo Japonica mang nhãn hiệu “Gạo Việt xanh phát thải thấp” lần đầu tiên được xuất khẩu sang thị trường Nhật Bản. Lô hàng này không chỉ là thương vụ xuất khẩu đơn thuần mà còn khẳng định mạnh mẽ tư duy phát triển nông nghiệp mới - tư duy xanh, sạch, bền vững.

Gạo Việt đang ngày càng khẳng định thương hiệu

Chính vì vậy, lô gạo phát thải thấp đầu tiên “xuất ngoại” với giá 820 USD/tấn, cao hơn 100-150 USD so với mặt bằng chung đã cho thấy, nếu thay đổi tư duy và cách làm, gạo Việt không chỉ bán được giá cao mà còn chinh phục những thị trường khó tính nhất.

Có thể nói, trong bối cảnh địa chính trị toàn cầu đang ngày một phức tạp, đe dọa an ninh lương thực nhu cầu nhập lúa gạo của các nước sẽ ngày một tăng, đây chính là cơ hội rất lớn để lúa gạo Việt đẩy mạnh sản xuất, nâng cao chất lượng để tăng kim ngạch XK.Thực tế, hạt gạo Việt gần đây không chỉ xuất khẩu sang các thị trường truyền thống mà đang dần khẳng định vị thế tại các thị trường khó tính, mà việc XK lô hàng gạo Việt xanh phát thải thấp sang Nhật Bản là một ví dụ cho câu chuyện này.

Không chỉ Nhật Bản, tại Canada, trước bối cảnh quốc gia này đang tìm cách đa dạng hóa nguồn cung và giảm phụ thuộc vào một đối tác duy nhất như Mỹ, các chuyên gia cho rằng đây là cơ hội vàng để các doanh nghiệp Việt Nam mở rộng thị phần xuất khẩu gạo tại quốc gia này.

Tham tán Thương mại Đại sứ quán Việt Nam tại Canada Trần Thu Quỳnh cho biết Canada là 1 trong 7 nước nhập khẩu gạo lớn nhất thế giới với nhu cầu khoảng 500 triệu USD mỗi năm và có xu hướng gia tăng. Tuy nhiên, hiện nay Canada nhập khẩu gạo chủ yếu từ Mỹ, với hơn 50% thị phần. Việt Nam mới bắt đầu tăng thị phần gạo ở Canada nhờ Hiệp định Đối tác Toàn diện và Tiến bộ xuyên Thái Bình Dương (CPTPP) và có được sự đón nhận tích cực với loại gạo ST25.

Các sở, ngành, doanh nghiệp ngành gạo đang nỗ lực tìm các giải pháp, nâng cao chất lượng, đa dạng thị trường xuất khẩu nhằm thúc đẩy tiêu thụ lúa gạo trong nước.

Thời gian qua, Thương vụ Việt Nam tại Canada đã rất tích cực hỗ trợ các doanh nghiệp Việt Nam từ trong nước cũng như các kiều bào hoạt động trong lĩnh vực xuất nhập khẩu gạo với mong muốn nâng thị phần gạo của Việt Nam tại Canada lên trên mức 2% hiện nay.

Đặc biệt, hướng tới cộng đồng những người gốc Á khoảng 7 triệu người, một số doanh nghiệp kiều bào đã mạnh dạn nhập khẩu gạo ST25 (gạo ông Cua), giúp thương hiệu này tạo được tiếng vang tại Canada, góp phần đưa Việt Nam lọt vào danh sách 5 nước xuất khẩu gạo hàng đầu vào Canada.

Bà Vũ Thị Huệ - Giám đốc bán hàng của Lotus - cho biết công ty đã xuất khẩu gạo sang thị trường Canada nhưng chưa đạt mức sản lượng kỳ vọng. Bà mong muốn sẽ được tiếp cận nhiều hơn với khách hàng và đối tác thông qua các hội chợ thương mại để có thể xuất khẩu nhiều hơn sang Canada và tận dụng nhu cầu tiêu thụ rộng lớn ở thị trường này.

Trong khi đó, ông Hứa Văn Hào - Chủ tịch công ty Kien Fat Trading - nhận định tiềm năng xuất khẩu nông sản của Việt Nam sang Canada, đặc biệt là lúa gạo và các sản phẩm như bánh phở, còn rất lớn. Theo ông, sản phẩm của Việt Nam có thể cạnh tranh tốt với các nước lân cận như Thái Lan và Việt Nam có nhiều dư địa tại thị trường Canada.

Doanh nghiệp cần chủ động nắm bắt cơ hội

Trong bối cảnh bất ổn thương mại toàn cầu đang thúc đẩy Canada đa dạng hóa thị trường, các doanh nghiệp xuất nhập khẩu nông sản của Việt Nam, đặc biệt là mặt hàng lúa gạo, cần chủ động nắm bắt cơ hội này. Việc tận dụng triệt để các hiệp định thương mại tự do có sự tham gia của cả hai nước sẽ là chìa khóa để Việt Nam nhanh chóng gia tăng thị phần lương thực tại quốc gia Bắc Mỹ.

Cũng nằm trong chủ trương mở rộng thị trường ngành gạo – thực phẩm, trước đó ngày 06/06/2025, Đại sứ đặc mệnh toàn quyền Việt Nam tại Singapore – ông Trần Phước Anh và Thương vụ Việt Nam tại Singapore cũng đã có buổi làm việc với đoàn đại diện Cơ quan Thực phẩm Singapore (SFA) do ông Damian Chan - CEO là trưởng đoàn, trao đổi về việc thúc đẩy hợp tác giữa hai nước liên quan đến lĩnh vực lương thực, thực phẩm - trong đó nhấn mạnh việc đẩy mạnh xúc tiến mặt hàng gạo Việt Nam sang Singapore.

Nói về tiềm năng xuất khẩu gạo và nông sản tại thị trường Singapore, Đại sứ Trần Phước Anh cho biết, Việt Nam có các sản phẩm thực phẩm đa dạng, phù hợp với thị trường Singapore, trong khi Singapore là trung tâm trung chuyển thương mại của khu vực và thế giới, Singapore lại có tiềm lực về tài chính, công nghệ và đội ngũ chuyên gia.

Ông đồng thời khẳng định các sản phẩm của Việt Nam, trong đó có lương thực, thực phẩm, đang ngày càng đáp ứng được những yêu cầu cao hơn từ nhiều thị trường khó tính như Mỹ, EU… về chất lượng và cạnh tranh về giá.

Còn theo chia sẻ của ông Damian Chan, hiện nay 90% lương thực thực phẩm của Singapore là nhập khẩu từ nước ngoài, do đó việc đảm bảo an ninh lương thực là một trong những nhiệm vụ hàng đầu của nước này. Việc đa dạng hóa nguồn cung thực phẩm từ các nước đối tác là một trong những cách thức chủ đạo mà Singapore hiện đang theo đuổi. Việt Nam là một trong những nhà cung cấp chính cho nhiều mặt hàng lương thực, thực phẩm của Singapore. Người dân Singapore đã rất quen thuộc với các mặt hàng thực phẩm nhập khẩu từ Việt Nam như gạo, thủy sản, cà phê, hoa quả, các loại thực phẩm chế biến… đang được phân phối tại các hệ thống siêu thị lớn và các đại lý bán lẻ quy mô vừa và nhỏ.

Đối với mặt hàng gạo, loại lương thực phổ biến nhất tại Singapore, ông Chan cũng nhận định Việt Nam luôn là một trong 3 nhà cung cấp gạo lớn nhất cho Singapore. Ông cũng bày tỏ mong muốn trong thời gian tới, gạo Việt Nam sẽ tiếp tục đảm bảo về số lượng và chất lượng đối với thị trường Singapore.

Chia sẻ thêm về mặt hàng gạo tại thị trường Singapore, ông Cao Xuân Thắng, Tham tán thương mại, Trưởng Thương vụ Việt Nam tại Singapore cũng nhấn mạnh, kim ngạch xuất khẩu gạo của Việt Nam sang Singapore tăng trưởng bền vững trong những năm qua. Theo số liệu thống kê của Cơ quan Quản lý doanh nghiệp Singapore, Việt Nam hiện là nguồn cung gạo đứng thứ 3 tới Singapore chỉ sau Ấn Độ và Thái Lan. Đáng chú ý, 6 tháng đầu năm 2024, Việt Nam đã từng là nhà xuất khẩu gạo lớn nhất vào thị trường Singapore. Điều này cho thấy tiềm lực cung cấp và chất lượng gạo Việt Nam đáp ứng với nhu cầu và những tiêu chuẩn khắt khe của Singapore.

Rõ ràng, trong thời gian tới, trong bối cảnh thế giới đang đối mặt với nhiều biến động ảnh hưởng đến kinh tế, an ninh lương thực toàn cầu có thể là cơ hội để doanh nghiệp Việt Nam thúc đẩy xuất khẩu. Các doanh nghiệp xuất khẩu gạo Việt Nam cần tập trung vào các hoạt động quảng bá sản phẩm, nâng cao chất lượng và mẫu mã, cũng như tận dụng các thị trường tiềm năng. Đơn cử như vai trò trung chuyển của Singapore để xuất khẩu sang các nước khác, thông qua nhiều hình thức như: tham gia các Hội chợ chuyên ngành quốc tế lớn, tăng cường sự hiện diện hàng hóa Việt Nam, tham gia các buổi hội nghị, hội thảo kết nối giao thương được tổ chức bởi các đơn vị uy tín như SFA, Đại sứ quán, Thương vụ Việt Nam tại Singapore…

Để khơi thông thị trường xuất khẩu, các chuyên gia cho rằng, các doanh nghiệp xuất khẩu gạo cần nâng cao chất lượng gạo, đầu tư phát triển giống lúa chất lượng cao (tập trung vào lúa thơm, lúa đặc sản, lúa hữu cơ, gạo giàu dinh dưỡng) phù hợp yêu cầu của các thị trường khó tính.

Trong khi đó, các bộ, ngành, địa phương cần tăng cường kết nối doanh nghiệp xuất khẩu gạo với các tham tán, tùy viên thương mại giới thiệu gạo thương hiệu gạo Việt. Ngoài ra, cần đẩy mạnh phát triển hạ tầng thương mại, dịch vụ logistics, góp phần phát triển các chuỗi cung ứng hỗ trợ cho sản xuất, tiêu dùng hàng hóa trong nước và xuất nhập khẩu.

Hồng Hương