EU tìm cách bảo vệ nông dân

Đây cũng là thách thức không nhỏ đối với EU trước yêu cầu của giới nông nghiệp về việc bảo vệ thị trường tối đa và bảo đảm sân chơi bình đẳng cho doanh nghiệp trên thị trường châu Âu.

Sau hơn 20 năm đàm phán, đến tháng 12/2024, EU và MERCOSUR đã đạt được thỏa thuận thành lập một khu vực thương mại tự do lớn nhất thế giới với thị trường hơn 700 triệu người tiêu dùng.

Theo đó, tháng 9/2025, Ủy ban châu Âu (EC) đã phê chuẩn Hiệp định Thương mại tự do (FTA) EU-MERCOSUR, đồng thời kêu gọi các quốc gia thành viên phê chuẩn văn kiện này.

Hiệp định với các quốc gia Nam Mỹ (gồm Argentina, Brazil, Paraguay và Uruguay) được đánh giá sẽ là cơ hội tuyệt vời để củng cố tính cạnh tranh của EU, mở cửa thị trường cho các sản phẩm và dịch vụ mới.

Chủ tịch Ủy ban châu Âu Ursula von der Leyen khẳng định, các doanh nghiệp EU và ngành nông sản thực phẩm EU sẽ được hưởng lợi từ việc giảm thuế quan và chi phí. Theo Ủy ban châu Âu, thỏa thuận nêu trên sẽ thúc đẩy tăng kim ngạch xuất khẩu hằng năm của EU sang khối MERCOSUR lên tới 39% (tương đương 49 tỷ euro). Đổi lại, quốc gia nông nghiệp như Brazil và các nước láng giềng sẽ có thể bán thịt, đường, mật ong, đậu nành... sang châu Âu thuận lợi hơn.

Với việc các nước MERCOSUR sẽ dần dần xóa bỏ thuế nhập khẩu đối với 91% hàng hóa của EU, hiệp định này sẽ giúp các nhà xuất khẩu châu Âu tiết kiệm hơn 4 tỷ euro tiền thuế mỗi năm tại Mỹ Latin. Tuy nhiên, thách thức lớn mà thỏa thuận phải đối mặt là sự phản đối mạnh mẽ của các nhóm nông nghiệp châu Âu và Pháp - quốc gia lo ngại về sự suy yếu nền nông nghiệp châu Âu.

Nông dân châu Âu cáo buộc các đối thủ Nam Mỹ không tuân thủ các chuẩn mực nghiêm ngặt của EU vì thiếu cơ chế kiểm soát hiệu quả. Họ cho rằng hiệp định thương mại của EU với các nước Nam Mỹ sẽ làm tăng lượng đường, thịt bò hoặc gia cầm nhập khẩu, dẫn đến giảm giá trên thị trường châu Âu, nông dân địa phương mất khả năng cạnh tranh.

Để trấn an, EC cam kết sẽ can thiệp nếu nhập khẩu gây tác động tiêu cực tới một số ngành như thịt bò, gia cầm, đường và ethanol; khẳng định sẽ khởi động một cuộc điều tra cạnh tranh nếu giá nhập khẩu của các nước trong MERCOSUR thấp hơn từ 10% so với một sản phẩm tương tự của EU, và nếu khối lượng hàng nhập khẩu miễn thuế tăng hơn 10%.

EC cũng sẽ kích hoạt các biện pháp trong vòng không quá 21 ngày nếu một quốc gia EU yêu cầu điều tra cạnh tranh khi có đủ căn cứ và bất kỳ cuộc điều tra nào cũng sẽ phải hoàn tất trong vòng 4 tháng. Nếu điều tra xác định ngành nông nghiệp EU chịu thiệt hại nghiêm trọng, EU có thể tái áp thuế các sản phẩm này...

EU hiện là một trong những đối tác thương mại lớn nhất của MERCOSUR, với kim ngạch thương mại năm 2024 lên tới gần 87 tỷ USD. Hiệp định FTA giữa hai bên được kỳ vọng sẽ tạo bước đột phá thúc đẩy hợp tác kinh tế, thương mại giữa hai khu vực, trong bối cảnh tình hình địa chính trị toàn cầu ngày càng phức tạp.

Tuy nhiên, văn kiện này vẫn đối mặt một trong những điểm nhạy cảm nhất liên quan đến các tiêu chuẩn vệ sinh và môi trường, và cần được ít nhất 15 trong số 27 nước thành viên EU và Nghị viện châu Âu chấp thuận để chính thức được thông qua

ANH THƯ