Đòn bẩy cho sản phẩm OCOP tiền tỷ và bức tranh nông thôn mới ngày càng hiện đại ở Quảng Ninh

Ổi Hoành Bồ, thứ nông sản quen thuộc của vùng đất Hoành Bồ, giờ đây không chỉ còn là loại quả bán ở chợ quê mà đã trở thành sản phẩm OCOP 3 sao, có tem truy xuất nguồn gốc, mẫu mã bao bì bắt mắt, được bày bán tại nhiều siêu thị, cửa hàng đặc sản trong và ngoài tỉnh.

OCOP – bước đột phá cho nông thôn mới

Ít ai biết rằng, phía sau sự “lột xác” của trái ổi ở Hoành Bồ có sự đóng góp lớn từ sự nỗ lực bền bỉ của HTX Nông - Lâm - Ngư nghiệp Việt Hưng – một trong những HTX tiêu biểu góp phần thúc đẩy chương trình mỗi xã một sản phẩm (OCOP) của Quảng Ninh.

Chị Nguyễn Thúy Hà, Giám đốc HTX, chia sẻ: “HTX chúng tôi hiện có 7 sản phẩm nông sản, trong đó ổi Hoành Bồ, gạo tẻ nương và rượu ổi là thế mạnh nhất”.

Ổi Hoành Bồ là nông sản nổi tiếng được gắn sao OCOP của tỉnh Quảng Ninh.

Hiện, toàn HTX đang liên kết với hơn 60 hộ dân trồng ổi trên diện tích 15ha, sản xuất theo hướng hữu cơ; còn gạo tẻ nương duy trì trên 50ha với sản lượng 25 tấn mỗi vụ, vừa cung ứng cho thị trường, vừa làm nguyên liệu cho rượu ổi.

“Chúng tôi chú trọng đầu tư mẫu mã, bao bì, xây dựng thương hiệu, mong muốn sản phẩm không chỉ có chất lượng mà còn đủ sức cạnh tranh trên thị trường rộng lớn”, Giám đốc HTX Nguyễn Thúy Hà nhấn mạnh.

Từ khi được công nhận OCOP 3 sao, các sản phẩm của HTX Việt Hưng nhanh chóng mở rộng đầu ra, tạo thêm việc làm ổn định cho hàng chục lao động địa phương. Đây là minh chứng rõ nét cho hiệu quả của chương trình OCOP mà Quảng Ninh là địa phương tiên phong triển khai trong cả nước từ năm 2013.

Cần nhấn mạnh, mục tiêu cuối cùng của chương trình xây dựng nông thôn mới (là nâng cao mức sống của người dân. Với Quảng Ninh, OCOP chính là chìa khóa để đạt tiêu chí khó nhất: thu nhập.

Những năm qua, trong quá trình xây dựng nông thôn mới, tỉnh đã kiên trì định hướng phát triển sản phẩm gắn với lợi thế đặc thù của từng vùng, khai thác các sản vật bản địa để tạo thành hàng hóa có giá trị, hình thành thương hiệu riêng.

Sau hơn một thập kỷ, Quảng Ninh đã xây dựng được hàng trăm sản phẩm OCOP đạt chuẩn từ 3 sao trở lên, nhiều sản phẩm vươn tới 4-5 sao.

Những thương hiệu quen thuộc như chả mực Hạ Long, ruốc hàu Vân Đồn, trà hoa vàng Ba Chẽ, miến dong Bình Liêu, gà Tiên Yên… không chỉ làm giàu cho nông dân mà còn góp phần định danh đặc sản vùng miền trên bản đồ ẩm thực cả nước, thậm chí vươn ra thị trường quốc tế.

“Cánh tay nối dài” phát triển OCOP

Anh Trần Đăng Hạnh, một nông dân ở Tiên Yên, nhớ lại trước kia, nuôi gà chỉ để bán quanh làng, giá bấp bênh. Nhưng từ khi xây dựng nông thôn mới và đưa gà Tiên Yên vào chương trình OCOP, đầu ra rộng mở hơn.

“Tôi cùng bà con lập HTX Chăn nuôi gà Tiên Yên, hiện đang quản lý 45 trang trại với quy mô khoảng 4.000 con/hộ. Nhờ áp dụng quy trình chăn nuôi sạch, bổ sung thảo dược vào khẩu phần ăn, sản phẩm của chúng tôi giữ được hương vị đặc trưng, lại đảm bảo vệ sinh an toàn thực phẩm nên được thị trường ưa chuộng”, anh Hạnh chia sẻ.

Sự ra đời của các HTX như Việt Hưng, Tiên Yên cho thấy một bước chuyển quan trọng, nông dân không còn sản xuất nhỏ lẻ mà đã biết liên kết, áp dụng khoa học kỹ thuật, xây dựng thương hiệu. Từ đó, nông sản trở thành hàng hóa có truy xuất nguồn gốc, có giá trị gia tăng cao.

Chuyển biến trong nông nghiệp là nền tảng xây dựng nông thôn mới ở Quảng Ninh.

Không chỉ đơn thuần làm kinh tế, các HTX còn đóng vai trò “đầu tàu” dẫn dắt nông dân trong xây dựng nông thôn mới. HTX là cầu nối giữa người nông dân với thị trường, giữa sản xuất truyền thống với khoa học công nghệ, giữa sản vật bản địa với thương hiệu quốc gia.

Đáng chú ý, ở Quảng Ninh, hàng loạt HTX đã chủ động áp dụng tiến bộ khoa học công nghệ vào sản xuất – từ khâu giống, chăm sóc, chế biến, đến bảo quản và phân phối sản phẩm. Nhờ đó, chất lượng nông sản ngày càng nâng cao, mẫu mã đa dạng, giá trị tăng gấp nhiều lần so với sản xuất nhỏ lẻ.

Điển hình, nhiều sản phẩm OCOP của tỉnh được cấp chứng nhận HACCP, ISO, có mã số mã vạch, tem QR truy xuất nguồn gốc. Điều này không chỉ giúp người tiêu dùng yên tâm mà còn mở đường cho nông sản Quảng Ninh tiến sâu hơn vào các siêu thị, chuỗi cửa hàng tiện lợi, thậm chí xuất khẩu.

Theo thống kê, năm 2023, thu nhập bình quân của người dân khu vực nông thôn Quảng Ninh đạt trên 73 triệu đồng/người/năm, đến hết 2024, con số này đã tăng lên trên 84 triệu đồng/người/năm – mức cao hàng đầu cả nước.

Kết quả tích cực trên không thể tách rời vai trò của các HTX trong tổ chức sản xuất, tiêu thụ sản phẩm và nâng cao năng lực cạnh tranh cho nông dân.

Hướng tới nông thôn mới bền vững

Trong hành trình ấy, sự đồng hành của Liên minh HTX Việt Nam giữ vai trò hết sức quan trọng. Thông qua các chương trình hỗ trợ vốn, đào tạo nguồn nhân lực, xúc tiến thương mại, chuyển giao công nghệ, Liên minh HTX Việt Nam cùng Liên minh HTX tỉnh Quảng Ninh đã giúp HTX có thêm nguồn lực để phát triển.

Các HTX được hỗ trợ xây dựng nhà xưởng, kho bảo quản, dây chuyền chế biến hiện đại. Nhiều lớp tập huấn kỹ năng quản lý, marketing, thương mại điện tử được tổ chức, giúp cán bộ HTX nâng cao trình độ, tiếp cận với xu hướng tiêu dùng mới.

Đồng thời, Liên minh HTX Việt Nam cùng Liên minh HTX tỉnh Quảng Ninh cũng kết nối các HTX với hệ thống phân phối, siêu thị, doanh nghiệp chế biến lớn, mở rộng cơ hội tiêu thụ sản phẩm.

Nhờ có sự “tiếp sức” ấy, nhiều sản phẩm OCOP của Quảng Ninh không chỉ dừng lại ở chứng nhận sao mà còn thực sự trở thành thương hiệu mạnh, có khả năng đứng vững trên thị trường khắt khe.

Không thể phủ nhận, OCOP và HTX đã tạo ra cú hích lớn cho nông thôn Quảng Ninh. Nhưng để chương trình này không dừng lại ở số lượng mà còn bứt phá về chất lượng, tỉnh đã và đang tiếp tục thúc đẩy ứng dụng khoa học công nghệ vào mọi khâu sản xuất.

Sở Khoa học & Công nghệ đã hỗ trợ các HTX trong ghi nhãn hàng hóa, đăng ký mã số mã vạch, bảo hộ quyền sở hữu trí tuệ, cũng như chuyển giao công nghệ mới.

Chính quyền địa phương cũng triển khai nhiều chính sách ưu đãi về vốn vay, xúc tiến thương mại, quảng bá sản phẩm. Đặc biệt, tỉnh khuyến khích HTX kết hợp du lịch cộng đồng với phát triển sản phẩm OCOP, tạo thêm nguồn thu, góp phần gìn giữ bản sắc văn hóa vùng miền.

Sau hơn 10 năm, diện mạo nông thôn Quảng Ninh đã thay đổi rõ rệt. Đường làng, ngõ xóm khang trang; đời sống vật chất, tinh thần của người dân ngày càng nâng cao.

Những vùng núi cao như Ba Chẽ, Bình Liêu, Tiên Yên trước kia còn nhiều khó khăn nay đã có thêm động lực phát triển nhờ các sản phẩm đặc trưng được thương hiệu hóa.

Từ những sản phẩm giản dị như ổi Hoành Bồ, gà Tiên Yên, miến dong Bình Liêu… Quảng Ninh đã xây dựng được thương hiệu OCOP mạnh mẽ, trở thành điểm sáng trong cả nước về xây dựng nông thôn mới.

Thành công này có sự góp sức quan trọng của các HTX – những đơn vị tiên phong trong tổ chức sản xuất, liên kết tiêu thụ, áp dụng khoa học công nghệ, nâng cao chất lượng sản phẩm. Chính từ những “hạt nhân” ấy, nông thôn Quảng Ninh đang từng ngày đổi thay: hiện đại hơn, giàu có hơn, bền vững hơn.

Đông Phong