Doanh nghiệp mới thành lập đầu năm 2025 suy giảm, vì sao?

Doanh nghiệp mới thành lập giảm

TP.HCM có 1.802 DN mới trong tháng 1/2025, chiếm 17% và đứng thứ hai trong danh sách DN mới thành lập của cả nước nhưng lại là địa phương giảm lượng DN nhiều nhất với 45,4% so với cùng kỳ; Hà Nội có 2.045 DN đăng ký, đứng đầu danh sách nhưng giảm 24,3% DN. Đây là hai khu vực có nền kinh tế sôi động nhất cả nước, nên mức giảm mạnh này đặt ra những vấn đề cần quan tâm. Hải Phòng ghi nhận hơn 200 DN mới, giảm 1/3 so với cùng kỳ; Đà Nẵng có 309 DN mới, giảm thấp nhất trong những thành phố có trong danh sách với 12,7%. Nguyên nhân là người muốn khởi nghiệp ở các thành phố đều bị ảnh hưởng tâm lý e dè trước các yếu tố bất ổn về thị trường, cùng với những thay đổi về chính sách thuế và tín dụng.

Xu hướng suy giảm DN mới được ghi nhận đồng loạt tại nhiều tỉnh, chứng tỏ bối cảnh kinh tế chung đang đối diện với khó khăn.

Tuy nhiên, không phải tất cả các địa phương đều chứng kiến sự suy giảm DN mới. Bình Dương là điểm sáng khi ghi nhận 405 DN mới, tăng 23,85% so với năm trước.

Ở tỉnh Bình Dương, mặc dù số DN thành lập mới tăng nhưng vốn đăng ký lại giảm nhẹ, đạt 98,7% so với cùng kỳ. Có thể thấy, Bình Dương đã triển khai nhiều chính sách hỗ trợ DN, tạo điều kiện thuận lợi cho các nhà đầu tư, đặc biệt là DN nước ngoài, qua đó giúp duy trì đà tăng trưởng ổn định. Sự khác biệt này cho thấy tầm quan trọng của chính sách điều hành địa phương trong việc thu hút đầu tư và khuyến khích nghiên cứu đổi mới sáng tạo.

Xếp sau Bình Dương về sự suy giảm tối thiểu là Đà Nẵng khi duy trì mức giảm về cả số DN mới lần số vốn đăng ký trong khoảng 1/8. Hà Nội và Hải Phòng cũng có mức giảm đáng kể về vốn đăng ký, lần lượt giảm 53,4% và 59,6%, thấp hơn so với bình quân chung 39,3% của cả nước. Tuy nhiên, Hà Nội vẫn chiếm tỷ trọng lớn trong cơ cấu vốn đăng ký cả nước với 13,6%, trong khi cơ cấu của Hải Phòng lại có phần khiêm tốn hơn. Đáng chú ý nhất là khu vực TP.HCM với sự suy thoái về vốn đăng ký ở mức báo động khi chỉ đạt hơn 1/4 so với cùng kỳ năm trước ở khoảng 10,4 nghìn tỷ.

Một trong những yếu tố đầu tiên dẫn đến sự sụt giảm trong số DN đăng ký mới có thể nhận thấy là do kỳ nghỉ Tết Nguyên đán diễn ra khá dài trong tháng 1. Đây là thời điểm người khởi nghiệp có xu hướng trì hoãn kế hoạch thành lập DN. Bên cạnh đó, các cơ quan quản lý nhà nước cũng có lịch làm việc gián đoạn, khiến cho quá trình đăng ký thành lập DN bị kéo dài hơn so với các tháng khác trong năm. Tuy nhiên, đây chỉ là vấn đề ngắn hạn. Những tháng sau kỳ nghỉ Tết thường ghi nhận sự phục hồi mạnh mẽ của số DN mới đăng ký. Do đó, cần theo dõi thêm số liệu mới để có cái nhìn toàn diện hơn về xu hướng thị trường, trước mắt là trong nửa đầu năm 2025.

giải pháp thúc đẩy thành lập doanh nghiệp

Để khuyến khích đăng ký thành lập DN mới và tạo điều kiện đối với môi trường kinh doanh phát triển, các cơ quan chức năng cần cắt giảm quy trình hành chính rườm rà, đẩy mạnh ứng dụng công nghệ vào quản lý hồ sơ DN sẽ giúp tăng tốc độ xử lý hồ sơ và giảm áp lực lên hệ thống đăng ký kinh doanh.

Hỗ trợ tài chính và tín dụng cũng là một trong những yếu tố quan trọng giúp DN khởi nghiệp dễ dàng hơn. Ngân hàng và các tổ chức tài chính có thể xem xét các gói vay ưu đãi, đặc biệt là đối với DN mới, giúp họ có đủ nguồn lực để bắt đầu hoạt động. Đồng thời, việc miễn giảm thuế hoặc đưa ra các chính sách khuyến khích về mặt tài chính cũng có thể giúp DN tự tin hơn trong việc gia nhập thị trường.

Số DN đăng ký thành lập và vốn đăng ký của một số địa phương trong tháng 1/2025 Nguồn: Tổng hợp từ báo cáo kinh tế - xã hội quốc gia và các địa phương có trong danh sách

Chính quyền địa phương có thể theo dõi trường hợp của Bình Dương trong việc tạo điều kiện thuận lợi cho DN mới. Việc thiết lập các khu công nghiệp, cung cấp cơ sở hạ tầng tốt và có chính sách hỗ trợ DN về thuê đất, thuế suất sẽ giúp thu hút các nhà đầu tư và DN khởi nghiệp đến địa phương. Một môi trường kinh doanh thuận lợi với ít rào cản sẽ là động lực quan trọng để DN mở rộng hoạt động. Giảm tác động của kỳ nghỉ Tết cũng là một yếu tố cần cân nhắc. Các cơ quan đăng ký kinh doanh có thể áp dụng quy trình đăng ký trực tuyến linh hoạt để không làm gián đoạn hoạt động trước và sau Tết. Hỗ trợ DN vừa và nhỏ thông qua các chương trình đào tạo kỹ năng quản lý, kết nối mạng lưới kinh doanh và xúc tiến thương mại cũng sẽ giúp DN dễ dàng tiếp cận thị trường hơn. Hỗ trợ DN tiếp cận thị trường quốc tế, tăng cường đổi mới sáng tạo và áp dụng công nghệ trong sản xuất kinh doanh sẽ giúp DN phát triển bền vững.

Thực tế cho thấy, những chính sách hỗ trợ DN mới là rất cần được làm rõ và tiếp tục đẩy mạnh. Bình Dương là một dẫn chứng cho việc DN có thể phát triển ngay cả trong bối cảnh khó khăn nhờ vào chính sách linh hoạt và môi trường kinh doanh thân thiện và khả năng tận dụng cơ hội đổi mới. Để duy trì đà tăng trưởng trong những tháng tới, cần có sự phối hợp chặt chẽ giữa chính quyền, DN và tổ chức tài chính nhằm tạo động lực mới cho sự phát triển của DN Việt Nam.

Huỳnh Thế Kiệt