Điều kiện kinh doanh: 25 điểm chồng chéo, bất cập

“Trói chân” doanh nghiệp

Phát biểu tại Tọa đàm “Điều kiện gia nhập thị trường, tổ chức quản lý và hoạt động của DN: Vướng mắc và kiến nghị” do Phòng Thương mại và Công nghiệp Việt Nam (VCCI) tổ chức mới đây, ông Vũ Tiến Lộc - Chủ tịch VCCI - nhắc lại hai “làn sóng” cải cách quan trọng trong những năm qua. Theo đó, cuộc rà soát tổng thể về điều kiện kinh doanh năm 2016 đã xóa bỏ hàng nghìn quy định trong thông tư của các bộ, ngành; thực hiện đúng theo quy định của Luật Đầu tư. Hai năm sau, tiếp tục “làn sóng” cải cách thứ hai, khi Chính phủ áp đặt bắt buộc các bộ, ngành trình lên phương án cắt giảm tối thiểu 50% điều kiện kinh doanh, thủ tục hành chính, kiểm tra chuyên ngành. Hiện, VCCI đã kiến nghị 25 điểm chồng chéo, bất cập trong các quy định hiện hành đến các cấp, ngành. Nhiều bộ, ngành đã vào cuộc cùng tham gia rà soát. Quốc hội và Chính phủ cũng rất quan tâm, đã xây dựng tổ công tác chuyên biệt để xử lý vấn đề này. Một số quy định bất hợp lý đã được sửa đổi hoặc loại bỏ.

Ông Đậu Anh Tuấn - Trưởng Ban Pháp chế VCCI - thông tin, VCCI đã triển khai việc lấy ý kiến DN, hiệp hội, hợp tác xã, UBND các địa phương và tiếp nhận hơn 770 ý kiến phản ánh. Qua việc rà soát 411 văn bản quy phạm pháp luật về các điều kiện kinh doanh, VCCI đưa ra 106 kiến nghị; trong đó, sửa đổi 93 văn bản quy phạm pháp luật, đề xuất sửa 32 luật, 51 nghị định và 10 thông tư... Nội dung chính của việc rà soát sẽ tập trung vào 2 nhóm quy định về gia nhập thị trường và tổ chức quản lý, hoạt động DN.

Phân tích kỹ hạn chế của các điều kiện kinh doanh, ông Đậu Anh Tuấn cho rằng, khó có thể đảm bảo cải thiện môi trường kinh doanh khi các điều kiện kinh doanh còn “trói chân”, can thiệp vào quyền tự chủ kinh doanh của DN, như yêu cầu phải thiết lập hệ thống phân phối với mặt hàng rượu, xăng dầu hay yêu cầu về phương án kinh doanh, xếp hạng tín nhiệm với ngành bưu chính, sản phẩm, dịch vụ an toàn thông tin mạng, thông tin tín dụng...

Một số quy định bất hợp lý về điều kiện kinh doanh đã được sửa đổi

Cần giải pháp đột phá

Ban Pháp chế VCCI cũng nhìn nhận, nhiều ngành, nghề kinh doanh có điều kiện cần được bãi bỏ, điều chỉnh cho phù hợp vì nhiều nhóm ngành, nghề đưa vào nhóm kinh doanh có điều kiện là cần thiết nhưng nhà nước lại đang can thiệp quá sâu vào quyền tự quyết của DN.

Theo ông Nguyễn Hoài Nam - Phó Tổng Thư ký Hiệp hội Chế biến và xuất khẩu thủy sản Việt Nam, các DN mong muốn, việc rà soát, loại bỏ điều kiện kinh doanh được cải thiện theo hướng kịp thời, cụ thể và có tính đột phá hơn thay vì “dàn hàng ngang”. Mỗi cơ quan quản lý cần nhận thấy áp lực cải cách và tự giác thực hiện tốt trách nhiệm của mình, tạo điều kiện thông thoáng cho DN gia nhập thị trường.

Bày tỏ quan điểm về việc chưa ban hành danh mục ngành, nghề đầu tư kinh doanh có điều kiện áp dụng đối với các nhà đầu tư nước ngoài, luật sư Lê Nết - đại diện Công ty Luật LNT&Parterns - cho biết: Hiện nay, danh mục ngành, nghề đầu tư kinh doanh có điều kiện áp dụng với DN đầu tư trực tiếp nước ngoài mới chỉ được công bố không chính thức trên Cổng Thông tin quốc gia về đầu tư nước ngoài, Luật Đầu tư và các văn bản hướng dẫn thi hành chưa quy định. “Điều này dẫn tới khó khăn trong quá trình thực hiện các thủ tục đăng ký đầu tư của nhà đầu tư cũng như hoạt động của DN tại Việt Nam. Vì vậy, việc chính thức ban hành danh mục ngành, nghề đầu tư kinh doanh có điều kiện áp dụng đối với nhà đầu tư nước ngoài là cần thiết” - luật sư Lê Nết bày tỏ quan điểm.

Ông Vũ Tiến Lộc - Chủ tịch VCCI: Chúng tôi kỳ vọng, đợt tổng rà soát các điều kiện kinh doanh của 11 lĩnh vực dự kiến được triển khai tới đây sẽ không chỉ giới hạn ở tầm nghị định, thông tư mà còn ở toàn bộ hệ thống văn bản pháp luật về kinh doanh. Đồng thời, đưa ra những kiến nghị tới Chính phủ và Quốc hội để có được những sửa đổi thích hợp nhằm xử lý những bất cập, bất hợp lý và tạo nên làn sóng thứ 3 về cải cách, góp phần thúc đẩy công cuộc cải cách thể chế ở Việt Nam.

Lan Anh