Điều gì đã xảy ra với chuyến bay SQ321 của Singapore Airlines?

Hãng hàng không cho biết, sự nhiễu động bất ngờ xảy ra khi máy bay đang ở phía trên lưu vực Irrawaddy ở Myanmar khoảng 10 giờ sau khi cất cánh. Phi công đã tuyên bố tình trạng khẩn cấp về y tế và chuyển hướng máy bay tới Bangkok.

Nhà cung cấp dịch vụ theo dõi máy bay FlightRadar 24 cho biết, vào khoảng 07:49 GMT, chuyến bay đã gặp phải “sự thay đổi nhanh chóng về tốc độ thẳng đứng, phù hợp với hiện tượng nhiễu động không khí bất ngờ”, dựa trên dữ liệu theo dõi chuyến bay.

Dữ liệu đám mây lúc 07:50 GMT ngày 21 tháng 5. (JAXA/Himawari-8)

Dữ liệu độ cao từ FlightRadar24 cho thấy máy bay được đẩy lên xuống như thế nào trong suốt một phút, trước khi quay trở lại độ cao hành trình ban đầu là 37.000 ft.

Trong sự kiện này, tốc độ thẳng đứng của máy bay, tốc độ máy bay lên hoặc xuống, nhanh chóng tăng lên 1.664 feet mỗi phút trước khi giảm mạnh xuống -1.536 feet mỗi phút trong vòng ba giây.

Sự nhiễu loạn là gì?

Theo một cuộc họp báo của nhà sản xuất máy bay châu Âu Airbus, sự nhiễu loạn hoặc các luồng không khí bị xáo trộn có thể có nhiều nguyên nhân, rõ ràng nhất là kiểu thời tiết không ổn định gây ra bão.

Theo Cục Hàng không Liên bang Mỹ, nhiễu loạn không khí (CAT) là một vòng xoáy đột ngột và nghiêm trọng gây ra hiện tượng rung chuyển dữ dội của máy bay ngay cả khi không có mây.

Minh họa máy bay đi vào vùng nhiễu động không khí. (Đồ họa: Reuters)

Những luồng không khí như vậy có thể xuất hiện mà không báo trước và khó dự đoán. Mark Prosser, giảng viên về khí tượng học của Đại học Reading cho biết, sự kiện hôm 21/5 rất có thể liên quan đến đối lưu hoặc nhiễu loạn liên quan đến bão, nhưng nhấn mạnh rằng chưa khẳng định được nguyên nhân.

Các yếu tố khác có thể làm gián đoạn luồng không khí xung quanh máy bay. Sự nhiễu loạn trực diện xảy ra khi một chiếc máy bay bay qua một khu vực thời tiết không ổn định, nơi các khối không khí khác nhau gặp nhau. Sự trộn lẫn không khí này gây ra tình trạng không ổn định và các chuyến bay sẽ bị rung lắc. Bay qua phía sau các máy bay khác cũng có thể gặp phải nhiễu động.

Các dạng nhiễu động khác có thể đến từ sự gián đoạn luồng không khí từ các chướng ngại vật trên mặt đất như tòa nhà và núi, thường xảy ra khi cất cánh và hạ cánh. Vào những ngày nắng nóng trên đất liền, không khí ấm đi lên và không khí mát hơn đi xuống cũng có thể gây ra nhiễu loạn.

Phi hành đoàn có thể lên kế hoạch trước bằng cách nghiên cứu tình trạng nhiễu động, theo dõi radar thời tiết trong suốt chuyến bay là những cách thông thường để tránh hiện tượng nhiễu động không khí.

Tầm quan trọng của việc thắt dây an toàn

Khi máy bay gặp nhiễu loạn và di chuyển đột ngột, bất cứ thứ gì không được cố định, chẳng hạn như hành khách không thắt dây an toàn, có thể tiếp tục di chuyển theo hướng ban đầu, trong khi máy bay di chuyển theo hướng khác. Việc máy bay đột ngột đi lên hoặc đi xuống thường gây chấn thương cho hành khách khi bị đẩy lên trần máy bay.

Các bức ảnh chụp bên trong máy bay sau khi gặp sự cố cho thấy, những vết rách lớn trên các tấm cabin phía trên, mặt nạ phòng độc và các tấm treo trên trần nhà cũng như các vật dụng hành lý xách tay vương vãi khắp nơi. Một hành khách cho biết, đầu của một số người đã đập vào đèn phía trên ghế và làm thủng các tấm ốp.

Hình ảnh trong cabin chiếc máy bay Boeing 777-300ER sau khi gặp nhiễu động không khí. (Ảnh: Reuters)

Vụ việc một lần nữa chỉ rõ tầm quan trọng của việc tuân theo hướng dẫn của phi hành đoàn và thắt dây an toàn bất cứ khi nào ngồi trên một chuyến bay.

Những người dễ bị thương nhất là các tiếp viên khi phải đi dọc cabin để kiểm tra dây an toàn của hành khách đã được thắt chặt chưa.

Minh họa tình huống gặp nhiễu động không khí khi buộc/tháo dây an toàn. (Đồ họa: Reuters)

Luật pháp yêu cầu các hãng hàng không phải bật tín hiệu thắt dây an toàn khi cất cánh và hạ cánh, nhưng các hãng hàng không có quy trình riêng để đối phó với tình trạng nhiễu loạn trên không trung.

Chuyên gia an toàn hàng không vũ trụ Anthony Brickhouse cho biết, hành khách cần hạn chế di chuyển trên các chuyến bay và luôn thắt dây an toàn, bất kể đèn thắt dây an toàn có sáng hay không.

Một số phi công và tiếp viên nói rằng, việc để đèn báo hiệu yêu cầu thắt dây an toàn trong suốt chuyến bay sẽ phản tác dụng - vì hành khách sẽ bắt đầu phớt lờ nó.

Dennis Tajer, người phát ngôn của Hiệp hội Phi công American Airlines cho biết: “Đèn nhắc nhở thắt dây an toàn rất có ý nghĩa nhưng nếu bạn luôn bật nó thì nó sẽ không còn được chú ý nữa”.

Tất cả các máy bay thương mại hiện đại đều được thiết kế và chế tạo để đối phó với các lực va đập gấp nhiều lần những lực tác động do nhiễu loạn không khí gây ra. Nhưng theo trang web dự báo nhiễu loạn cho chuyến bay Turbli của Thụy Điển, những tác động tới hành khách sẽ khác nhau tùy theo máy bay và chỗ ngồi. Những chiếc máy bay dài có thể cảm thấy hỗn loạn nhất ở phía sau và vị trí lý tưởng là xung quanh trọng tâm, thường là ngay phía trước cánh.

Nhiễu loạn không khí phổ biến đến mức nào?

Theo một nghiên cứu năm 2021 của Ủy ban An toàn Giao thông Quốc gia Mỹ, các sự cố liên quan đến nhiễu động là khá phổ biến.

Từ năm 2009 đến năm 2018, các thống kê chỉ ra rằng, nhiễu động không khí chiếm hơn 1/3 số sự kiện được báo cáo và hầu hết đều dẫn đến một hoặc nhiều thương tích nghiêm trọng nhưng không có thiệt hại về máy bay.

Tuy nhiên, sự nhiễu động không khí gây tử vong trong hàng không vẫn cực kỳ hiếm. “Đó là một sự kiện rất bất thường và hiếm có. Theo những gì tôi biết, đã hơn 25 năm kể từ khi một hành khách thiệt mạng do nhiễu động không khí trên chuyến máy bay thương mại”, Paul Hayes, Giám đốc an toàn của Tập đoàn dữ liệu hàng không Cirium có trụ sở tại Anh, cho biết.

Vụ tai nạn chết người cuối cùng liên quan đến nhiễu động không khí trên cơ sở dữ liệu của Cirium liên quan đến chiếc Boeing 747 của United Airlines vào năm 1997.

Quỳnh Trâm