Đẩy mạnh phòng chống tác hại thuốc lá cho học sinh, sinh viên

Học sinh Trường THCS Thị trấn Đu (xã Phú Lương, tỉnh Thái Nguyên) xem video chuyên đề về phòng, chống tác hại thuốc lá. Ảnh: Quang Linh.

Nhiều quy định được ban hành

Trong nhiều năm qua, Nhà nước và các cơ quan chức năng đã ban hành nhiều quy định nhằm tăng cường công tác phòng, chống tác hại của thuốc lá trong môi trường học đường. Các văn bản pháp luật, từ Luật Phòng, chống tác hại của thuốc lá đến các thông tư, hướng dẫn của Bộ Giáo dục và Đào tạo (GDĐT) đều nhấn mạnh yêu cầu cấm hút và bán thuốc lá trong khuôn viên trường học, đồng thời quy định rõ trách nhiệm của nhà trường trong việc tuyên truyền, kiểm tra, giám sát. Các địa phương cũng triển khai nhiều đợt kiểm tra định kỳ, kết hợp tuyên truyền nâng cao nhận thức cho học sinh, giáo viên và phụ huynh trong phòng, chống tác hại của thuốc lá.

Trong đó, Luật Phòng, chống tác hại của thuốc lá năm 2012 quy định: Cơ sở giáo dục là một trong những địa điểm cấm hút thuốc lá hoàn toàn (Điều 11). Nghiêm cấm người chưa đủ 18 tuổi sử dụng, mua, bán thuốc lá; sử dụng người chưa đủ 18 tuổi mua, bán thuốc lá; bán, cung cấp thuốc lá cho người chưa đủ 18 tuổi; vận động, ép buộc người khác sử dụng thuốc lá (Điều 9).Bên cạnh đó, Luật Giáo dục năm 2019 quy định: Hút thuốc là một trong các hành vi bị nghiêm cấm trong cơ sở giáo dục (Điều 22).Nghị định số 117/2020/NĐ-CP của Chính phủ cũng có quy định “quy định xử phạt vi phạm hành chính trong lĩnh vực y tế” quy định: Phạt tiền từ 1.000.000 đồng đến 3.000.000 đồng đối với hành vi không có biển thông báo không bán thuốc lá cho người chưa đủ 18 tuổi tại điểm bán của đại lý bán buôn, đại lý bán lẻ thuốc lá (Điều 26).

Ngày 30/11/2024, tại Kỳ họp thứ 8, Quốc hội khóa XV đã thông qua Nghị quyết về việc cấm sản xuất, kinh doanh, nhập khẩu, chứa chấp, vận chuyển và sử dụng thuốc lá điện tử, thuốc lá nung nóng, các loại khí, chất gây nghiện gây hại cho sức khỏe con người từ năm 2025 nhằm bảo đảm sức khỏe cộng đồng, trật tự an toàn xã hội. Điều này đồng nghĩa việc cấm sử dụng thuốc lá điện tử với mọi người, nhất là giới trẻ, học sinh, sinh viên.

Cùng với đó, Quỹ Phòng, chống tác hại của thuốc lá (Bộ Y tế) đã đề ra các tiêu chí xây dựng trường học không thuốc lá bao gồm: Có niêm yết quy định cấm hút thuốc lá tại nơi có nhiều người qua lại. Có treo biển báo cấm hút thuốc lá trong phòng học, phòng làm việc, phòng ăn, hành lang, cầu thang, các khu công cộng khác trong phòng. Có kế hoạch hoạt động phòng, chống tác hại thuốc lá.. Có triển khai các hoạt động phòng, chống tác hại thuốc lá. Không có hiện tượng mua bán, quảng cáo các sản phẩm thuốc lá trong khuôn viên trường học. Không có các vật dụng liên quan đến việc hút thuốc như: gạt tàn, bật lửa trong phòng học, phòng làm việc…

Lan tỏa mô hình học đường không khói thuốc lá

Thực hiện quy định trên đến nay, nhiều cơ sở giáo dục trên cả nước đã xây dựng thành công mô hình “trường học không khói thuốc lá” bằng việc chủ động lồng ghép nội dung truyền thông về phòng, chống tác hại của thuốc lá đến học sinh thông qua các hoạt động giáo dục, đào tạo; đồng thời, thường xuyên tuyên truyền, vận động viên chức, giáo viên, người lao động trong nhà trường “nêu gương” không hút thuốc lá. Đơn cử như để lan tỏa thông điệp “trường học không khói thuốc lá”, trường THCS Thị trấn Đu (xã Phú Lương, tỉnh Thái Nguyên) đã triển khai cho toàn bộ học sinh ký cam kết không sử dụng thuốc lá, thuốc lá điện tử và các chất gây nghiện khác trong trường học. Đáng chú ý, để phong trào thu hút học sinh để từ đó nâng cao nhận thức cho các em học sinh trường THCS Thị trấn Đu còn tổ chức hội thi “Tuyên truyền măng non về Luật trẻ em và phòng, chống thuốc lá” đã tạo sân chơi bổ ích, thu hút học sinh tham gia bằng nhiều hình thức như tiểu phẩm, kịch, thuyết trình... Các hoạt động này vừa rèn kỹ năng, vừa khẳng định thông điệp mạnh mẽ: “Thuốc lá có hại cho sức khỏe, hãy tránh xa ngay từ khi còn ngồi trên ghế nhà trường.”Song song với tuyên truyền, công tác giám sát, xử lý vi phạm cũng được thực hiện nghiêm túc.

Tương tự tại Bắc Ninh theo thống kê của Sở GDĐT, 100% trường học trên địa bàn tỉnh đã triển khai tuyên truyền về tác hại của thuốc lá thông qua nhiều hình thức đa dạng, linh hoạt: sinh hoạt lớp, hoạt động trải

Tất cả các trường đều gắn biển “Cấm hút thuốc lá và thuốc lá điện tử” tại các vị trí dễ quan sát như phòng làm việc, nhà vệ sinh, khu nhà đa năng… góp phần xây dựng môi trường học tập, làm việc an toàn, lành mạnh. Nhiều trường đã ban hành quy định nội bộ nhằm ngăn chặn học sinh tiếp cận các sản phẩm thuốc lá mới. Một số đơn vị phối hợp chặt chẽ với Công an địa phương và Ban đại diện cha mẹ học sinh để giám sát học sinh ngoài giờ học, đặc biệt tại khu vực gần cổng trường – nơi thường xảy ra các hành vi mua bán, sử dụng lén lút.

Khanh Lê