Đẩy lùi sốt xuất huyết bằng giải pháp tổng lực

Hưởng ứng Ngày ASEAN phòng chống sốt xuất huyết (15/6), Báo Sức khỏe & Đời sống (Bộ Y tế) phối hợp với Công ty TNHH Dược phẩm Takeda Việt Nam tổ chức Tọa đàm trực tuyến với chủ đề: “Hướng tới không còn ca tử vong do sốt xuất huyết: Hiệp lực phòng bệnh bằng giải pháp tích hợp”.

Các đại biểu tham dự Tọa đàm.

Sự kiện không chỉ thúc đẩy đối thoại liên ngành mà còn góp phần nâng cao nhận thức cộng đồng về sự nguy hiểm của bệnh sốt xuất huyết Dengue, một trong 10 mối đe dọa y tế toàn cầu theo cảnh báo của Tổ chức Y tế Thế giới (WHO).

Với gần một nửa dân số thế giới khoảng 3,9 tỷ người đang sống trong vùng nguy cơ mắc bệnh, mỗi năm sốt xuất huyết Dengue khiến khoảng 500.000 người phải nhập viện và cướp đi sinh mạng của khoảng 25.000 người.

Trước thực trạng đó, WHO đã đặt mục tiêu đến năm 2030 sẽ không còn ca tử vong do sốt xuất huyết, đồng thời triển khai Chiến lược toàn cầu phòng chống sốt xuất huyết 2021-2030, nhấn mạnh các trụ cột như phát hiện sớm, quản lý véc-tơ bền vững, tăng cường miễn dịch cộng đồng và phối hợp đa ngành.

Tại tọa đàm chuyên gia đều thống nhất rằng, sốt xuất huyết vẫn là một trong những bệnh truyền nhiễm gây gánh nặng lớn tại Việt Nam. Không chỉ có số ca mắc lên tới hàng trăm nghìn mỗi năm, bệnh còn xuất hiện quanh năm, trên diện rộng, với nhiều diễn biến khó lường và nguy cơ tử vong cao nếu không được phát hiện và xử trí kịp thời.

Theo Bộ Y tế, từ đầu năm 2025 đến nay, cả nước đã ghi nhận 22.974 ca mắc sốt xuất huyết, trong đó có 5 trường hợp tử vong tại Bình Dương, Bình Thuận, TP.HCM, Khánh Hòa và Ninh Thuận. Nguy cơ “dịch chồng dịch” đang hiện hữu khi các bệnh truyền nhiễm khác như tay chân miệng và Covid-19 cũng đồng thời gia tăng tại một số địa phương.

Từ góc độ quản lý nhà nước, Ths.Võ Hải Sơn, Phó Cục trưởng Cục Phòng chống bệnh, Bộ Y tế nhấn mạnh, không một lực lượng nào có thể đơn độc kiểm soát được dịch sốt xuất huyết. Chúng ta cần một chiến lược tổng lực, phối hợp chặt chẽ giữa cơ quan quản lý, cộng đồng, doanh nghiệp và báo chí.

Cơ quan quản lý giữ vai trò định hướng và giám sát; người dân cần chủ động phát hiện và xử lý dịch tại chỗ; doanh nghiệp cung cấp công cụ y tế, truyền thông và đào tạo; còn truyền thông là cầu nối thông tin giúp cộng đồng hiểu đúng và hành động kịp thời. Chỉ khi tất cả các lực lượng này cùng hành động thống nhất, chiến lược phòng chống dịch mới có thể tạo ra tác động bền vững và thực chất.

Một trong những thông điệp quan trọng được nhấn mạnh tại tọa đàm là cần chuyển đổi cách tiếp cận từ “phản ứng khi có dịch” sang “phòng ngừa chủ động”.

Theo PGS-TS.Phạm Quang Thái, Phó Trưởng khoa Kiểm soát bệnh truyền nhiễm, Viện Vệ sinh Dịch tễ Trung ương; trong bối cảnh dịch bệnh không còn tuân theo mùa cố định mà có thể bùng phát bất cứ lúc nào, Việt Nam cần đầu tư mạnh vào hệ thống giám sát chủ động, phân tích dữ liệu dịch tễ và cảnh báo sớm.

Ông cho rằng đây là giải pháp cốt lõi để kiểm soát dịch hiệu quả, cùng với các biện pháp then chốt như kiểm soát muỗi, truyền thông thay đổi hành vi và tăng cường miễn dịch cộng đồng, trong đó có tiêm chủng vắc-xin sốt xuất huyết.

Đáng chú ý, theo PGS-TS. Đỗ Duy Cường, Viện trưởng Viện Y học Nhiệt đới, Bệnh viện Bạch Mai - một người có kinh nghiệm trực tiếp điều trị và cũng từng là bệnh nhân sốt xuất huyết, một trong những nguyên nhân khiến bệnh trở nặng và tử vong là sự chủ quan của người dân.

Nhiều người nghĩ rằng chỉ sốt cao, xuất huyết mới nguy hiểm, nên đến viện khi đã sốc hoặc suy đa tạng. Trên thực tế, có nhiều trường hợp không có triệu chứng điển hình. Nếu phát hiện sớm, điều trị đúng cách, bệnh hoàn toàn có thể cứu chữa. Ông nhấn mạnh, tiêm chủng là giải pháp phòng ngừa chủ động đáng tin cậy, đặc biệt trong bối cảnh dịch diễn biến phức tạp như hiện nay.

Ở góc độ doanh nghiệp, ông Benjamin Ping, Tổng Giám đốc Công ty TNHH Dược phẩm Takeda Việt Nam khẳng định, doanh nghiệp cam kết đồng hành cùng Việt Nam trong nỗ lực kiểm soát sốt xuất huyết.

Để đạt hiệu quả thực sự, cần có sự phối hợp liên ngành giữa chính phủ, ngành y tế, cộng đồng và doanh nghiệp. Ông cho biết trong năm qua, Takeda Việt Nam đã tổ chức hơn 40 hội thảo khoa học với sự tham gia của hơn 8.000 cán bộ y tế nhằm cập nhật kiến thức chuyên sâu về sinh bệnh học, chẩn đoán và phòng ngừa sốt xuất huyết Dengue.

Vắc-xin sốt xuất huyết do Takeda phát triển đã được phê duyệt tại 40 quốc gia với hơn 15 triệu liều được phân phối trên toàn cầu, và hiện đang được WHO khuyến nghị sử dụng tại các khu vực có gánh nặng dịch bệnh cao.

Tọa đàm cũng nhấn mạnh vai trò không thể thiếu của truyền thông cộng đồng, không chỉ là kênh cảnh báo mà còn là công cụ tạo chuyển biến về hành vi. Khi người dân hiểu đúng về bệnh, có thể chủ động tiêu diệt lăng quăng, kiểm tra sức khỏe sớm và kịp thời đến bệnh viện khi có dấu hiệu cảnh báo, sẽ giúp giảm thiểu đáng kể các ca chuyển nặng và tử vong.

Với tinh thần “Hiểu đúng - Phòng sớm - Điều trị đúng cách -Phối hợp liên ngành”, tọa đàm gửi đi thông điệp mạnh mẽ: Mỗi người dân, mỗi tổ chức đều có thể và cần đóng vai trò chủ động trong cuộc chiến phòng, chống sốt xuất huyết.

Chỉ khi xã hội cùng hiệp lực, chúng ta mới có thể hiện thực hóa mục tiêu không còn ca tử vong do sốt xuất huyết Dengue vào năm 2030 như một cam kết nhân đạo, một ưu tiên sức khỏe cộng đồng và một khát vọng phát triển bền vững.

D.Ngân