Đặc xá năm 2024 - Bảo đảm đúng đối tượng, khách quan, công bằng

Đại tá Nguyễn Văn Trãi- Giám đốc Công an tỉnh trao quyết định đặc xá năm 2022 cho các phạm nhân.

Tất cả phạm nhân đều được rà soát để xét đặc xá

Ngày 30.7.2024, Tổng Bí thư, Chủ tịch nước Tô Lâm ký Quyết định số 758/2024/QĐ-CTN về đặc xá năm 2024, nhân dịp kỷ niệm 79 năm Quốc khánh nước Cộng hòa Xã hội chủ nghĩa Việt Nam (2.9.2024) và 70 năm Ngày giải phóng Thủ đô (10.10.2024). Theo đó, thời gian đã chấp hành án phạt tù để xét đặc xá được tính đến ngày 30.9.2024.

Theo Phòng Cảnh sát thi hành án hình sự và hỗ trợ tư pháp Công an tỉnh, người đang chấp hành án phạt tù có thời hạn, bị kết án tù chung thân đã được giảm xuống tù có thời hạn được đề nghị đặc xá phải có đủ điều kiện như: có tiến bộ, ý thức cải tạo tốt và được xếp loại chấp hành án phạt tù khá hoặc tốt theo quy định; đã chấp hành án phạt tù ít nhất là 1/2 thời gian đối với trường hợp bị phạt tù có thời hạn, nếu trước đó đã được giảm thời hạn chấp hành án phạt tù thì thời hạn được giảm không được tính vào thời gian đã chấp hành án phạt tù; đã chấp hành án phạt tù ít nhất là 15 năm đối với trường hợp bị phạt tù chung thân đã được giảm xuống tù có thời hạn, nếu sau khi đã được giảm xuống tù có thời hạn mà tiếp tục được giảm thời hạn chấp hành án phạt tù thì thời hạn được giảm sau đó không được tính vào thời gian đã chấp hành án phạt tù…

Ngoài ra, đã chấp hành xong hình phạt bổ sung là phạt tiền, đã nộp án phí… Đặc biệt, với người bị kết án phạt tù về các tội phạm tham nhũng, phải thi hành xong nghĩa vụ trả lại tài sản, bồi thường thiệt hại, nghĩa vụ dân sự khác.

Người đang được tạm đình chỉ chấp hành án phạt tù được đề nghị đặc xá phải có đủ các điều kiện: có nhiều tiến bộ, có ý thức cải tạo tốt và được xếp loại chấp hành án phạt tù khá hoặc tốt theo quy định của pháp luật về thi hành án hình sự trong thời gian chấp hành án phạt tù trước khi có quyết định tạm đình chỉ; chấp hành nghiêm chỉnh pháp luật trong thời gian được tạm đình chỉ chấp hành án phạt tù…

Người bị kết án phạt tù có thời hạn đã chấp hành ít nhất 1/3 thời gian, người bị phạt tù chung thân đã được giảm xuống tù có thời hạn đã chấp hành ít nhất 13 năm cũng được đề nghị đặc xá khi đã lập công lớn trong thời gian chấp hành án phạt tù; người có công với cách mạng; người đang mắc bệnh hiểm nghèo, ốm đau thường xuyên; người đủ 70 tuổi trở lên; người có hoàn cảnh gia đình đặc biệt khó khăn và bản thân là lao động duy nhất trong gia đình…

Quyết định của Chủ tịch nước cũng nêu rõ 15 trường hợp không được đề nghị đặc xá như bị kết án phạt tù về tội phản bội Tổ quốc; tội hoạt động nhằm lật đổ chính quyền nhân dân; tội gián điệp, tội xâm phạm an ninh lãnh thổ; tội bạo loạn; tội khủng bố nhằm chống chính quyền nhân dân; trước đó đã được đặc xá…

Về đặc xá trong trường hợp đặc biệt, Chính phủ chủ trì, phối hợp với TAND tối cao, Viện KSND tối cao và các cơ quan, tổ chức liên quan lập hồ sơ của người được đề nghị đặc xá trong trường hợp đặc biệt để trình Chủ tịch nước xem xét, quyết định.

Cán bộ Phòng Cảnh sát thi hành án hình sự và hỗ trợ tư pháp thẩm định hồ sơ đề nghị xét đặc xá.

Công khai, minh bạch khi thực hiện đặc xá

Trung tá Nguyễn Thị Thu Hà- Đội trưởng Đội Hướng dẫn công tác thi hành án hình sự và hòa nhập cộng đồng, Phòng Cảnh sát thi hành án hình sự và hỗ trợ tư pháp cho biết, để thực hiện công tác đặc xá năm 2024 đúng tiến độ về thời gian và bảo đảm khách quan, công khai, minh bạch, với chức năng là cơ quan tham mưu, đơn vị chủ động tham mưu Giám đốc Công an tỉnh thực hiện công tác đặc xá năm 2024 theo đúng hướng dẫn của Hội đồng tư vấn đặc xá, kế hoạch của Bộ Công an.

Các cơ sở giam giữ đã tổ chức niêm yết, phổ biến Quyết định về đặc xá năm 2024 cho phạm nhân biết. Đồng thời, vận động, hướng dẫn và tạo điều kiện cho phạm nhân liên lạc với thân nhân, đôn đốc việc thực hiện hình phạt bổ sung như phạt tiền, nộp án phí, thi hành nghĩa vụ trả lại tài sản, bồi thường thiệt hại hoặc các nghĩa vụ dân sự khác; thu các khoản tiền mà phạm nhân là người phải thi hành án dân sự hoặc thân nhân của họ tự nguyện nộp tại trại tạm giam, cơ quan Thi hành án hình sự Công an cấp huyện (nếu có) để thi hành án theo quyết định thi hành án dân sự và quyết định của bản án hình sự, cấp giấy xác nhận cho phạm nhân làm căn cứ đưa vào hồ sơ xét đề nghị đặc xá và chuyển số tiền đó cho cơ quan Thi hành án dân sự có thẩm quyền.

Ngoài việc tuyên truyền, các cơ sở giam giữ đã tổ chức cho các tổ (đội) phạm nhân họp để giới thiệu, bình xét và bỏ phiếu kín những phạm nhân đủ điều kiện, tiêu chuẩn đặc xá năm 2024 chuyển lên Hội đồng xét, đề nghị đặc xá để xem xét, làm thủ tục đề nghị đặc xá. Bên cạnh đó, các cơ sở giam giữ đang tổ chức các lớp học tái hòa nhập cộng đồng, trang bị cho họ kiến thức, kỹ năng sống cơ bản để khi được đặc xá trở về cộng đồng, xóa bỏ mặc cảm, làm ăn lương thiện, không tái phạm tội, phấn đấu trở thành công dân có ích cho gia đình và xã hội.

Theo Trung tá Nguyễn Thị Thu Hà, sau khi nhận được hồ sơ, danh sách người đủ điều kiện đề nghị đặc xá do Trại tạm giam, cơ quan Thi hành án hình sự Công an cấp huyện gửi đến, đơn vị tổ chức kiểm tra, thẩm định và lập danh sách, hồ sơ người đủ điều kiện trình Tiểu ban chỉ đạo về đặc xá của Công an tỉnh họp xem xét, đề nghị đặc xá cho phạm nhân, sau đó hoàn chỉnh hồ sơ, danh sách gửi Tổ thẩm định liên ngành để kiểm tra, thẩm định từng trường hợp cụ thể. Nếu đủ điều kiện sẽ lập danh sách để trình Chủ tịch nước quyết định, bảo đảm không để lọt những người không đủ điều kiện vào danh sách đề nghị đặc xá và không để sót những người có đủ điều kiện nhưng không được đề nghị đặc xá.

Qua rà soát, đối chiếu điều kiện theo Quyết định đặc xá năm 2024 của Chủ tịch nước, hướng dẫn của Hội đồng tư vấn đặc xá Trung ương, dự kiến có 28 phạm nhân đủ điều kiện được đặc xá. Đây là các phạm nhân có nhiều tiến bộ, ý thức cải tạo tốt và được xếp loại chấp hành án phạt tù khá hoặc tốt theo quy định của pháp luật về thi hành án hình sự; đã chấp hành án phạt tù ít nhất là 1/2 thời gian đối với trường hợp bị phạt tù có thời hạn; đã chấp hành xong các hình phạt bổ sung, bồi thường dân sự, án phí theo quy định của pháp luật; khi được đặc xá không làm ảnh hưởng xấu đến an ninh, trật tự; bảo đảm các điều kiện được đặc xá theo quy định.

Khoản 1, Điều 3 Luật Đặc xá năm 2018 quy định, đặc xá là sự khoan hồng đặc biệt của Nhà nước do Chủ tịch nước quyết định tha tù trước thời hạn cho người bị kết án phạt tù có thời hạn, tù chung thân nhân sự kiện trọng đại, ngày lễ lớn của đất nước hoặc trong trường hợp đặc biệt.

Thiên Di