Con trai 6 tuổi nhập viện vì cúm A, mẹ ân hận vì quên tiêm phòng

Ba ngày trước khi nhập viện, bé chỉ sổ mũi và mệt mỏi, chị H. cho con nghỉ học và tự mua thuốc hạ sốt, nghĩ rằng chỉ là cảm thông thường. Nhưng khi bé sốt cao tới 39,5 độ, thở nhanh và tím tái, chị vội đưa con đi cấp cứu. Kết quả xét nghiệm xác định bé mắc cúm A kèm viêm phổi nhẹ, cần theo dõi hô hấp chặt chẽ do nguy cơ biến chứng viêm phổi và viêm cơ tim.

Sau gần một tuần điều trị, sức khỏe bé ổn định và được xuất viện. Trước khi ra về, chị H. chủ động hỏi bác sĩ về lịch tiêm vắc-xin cúm cho cả gia đình.

Hiện đang giai đoạn giao mùa, số ca mắc cúm A đang tăng, vì vậy việc chủ động phòng bệnh bằng vắc-xin cúm hàng năm là biện pháp đơn giản nhưng hiệu quả.

PGS-TS.Nguyễn Thị Hoài An, Giám đốc Bệnh viện Đa khoa An Việt cho biết, những ngày gần đây số trẻ nhập viện vì cúm A tăng rõ rệt, không ít trường hợp có triệu chứng nặng, buộc phải điều trị nội trú. Cúm là bệnh truyền nhiễm cấp tính lây qua đường hô hấp, với các triệu chứng như sốt, đau đầu, đau cơ, mệt mỏi, ho, sổ mũi.

Virus gây bệnh chủ yếu gồm cúm A và cúm B, trong đó cúm A chiếm đa số và có tốc độ lây lan mạnh. Thông thường cúm diễn biến nhẹ và hồi phục sau 2-7 ngày, nhưng ở trẻ nhỏ, người già hoặc người mắc bệnh mạn tính, bệnh có thể tiến triển nặng gây viêm phổi, suy hô hấp, thậm chí tử vong nếu không điều trị kịp thời.

Vắc-xin là biện pháp phòng ngừa hiệu quả nhất, tạo “lá chắn” bảo vệ cơ thể trước virus cúm A và nhiều biến chứng liên quan. Theo khuyến cáo của Tổ chức Y tế Thế giới (WHO), vắc-xin cúm nên được tiêm hằng năm vì virus liên tục biến đổi kháng nguyên.

WHO cập nhật các chủng cúm lưu hành theo từng khu vực mỗi năm để đảm bảo vắc-xin phù hợp. Việt Nam thuộc khu vực Bắc bán cầu, vì vậy người dân nên tiêm vắc-xin cúm vào tháng 8-9, trước mùa Đông, giai đoạn cúm hoạt động mạnh.

Thời điểm giao mùa cũng là lúc các bệnh lý hô hấp ở trẻ gia tăng. Theo PGS-TS.Nguyễn Thị Hoài An, cúm A và viêm amidan có biểu hiện khá giống nhau, khiến không ít phụ huynh nhầm lẫn. Nhiều trẻ được đưa đến viện trong tình trạng sốt cao, ho, mệt mỏi nhưng cha mẹ nghĩ chỉ là viêm họng hoặc amidan nên tự mua thuốc hạ sốt, kháng sinh, khiến bệnh nặng thêm.

Viêm amidan thường gây khô họng, hơi thở có mùi, ngứa rát cổ, khó nuốt, giọng nói khàn hoặc ngáy khi ngủ. Quan sát miệng có thể thấy amidan sưng đỏ với chấm mủ trắng hoặc vàng, kèm hạch cổ sưng đau, mệt mỏi, chán ăn và sụt cân. Ngược lại, cúm A do virus gây ra, khởi phát bằng sốt, đau họng, ho nhưng có thể tiến triển nhanh, đặc biệt ở trẻ nhỏ, người già hoặc người có bệnh nền.

Đa số trẻ mắc cúm A có thể điều trị ngoại trú, nhưng nếu xuất hiện biến chứng như viêm phế quản, viêm phổi hay viêm tiểu phế quản, trẻ phải nhập viện.

Ngoài ra, cúm A còn có thể gây viêm tai giữa, viêm xoang, nhiễm trùng đường tiết niệu, sốt cao kéo dài, khó thở, tím tái. Phụ nữ mang thai mắc cúm có thể đối mặt nguy cơ viêm phổi hoặc sảy thai. Biến chứng nặng nề nhất là phù não và tổn thương gan, có thể dẫn đến tử vong.

PGS-TS.Nguyễn Thị Hoài An nhấn mạnh việc giữ ấm cho trẻ, đặc biệt khi thời tiết chuyển lạnh; đeo khẩu trang tại nơi đông người; giữ vệ sinh hô hấp và đảm bảo môi trường lớp học thông thoáng. Bên cạnh đó, phụ huynh cần tăng cường dinh dưỡng và duy trì chế độ sinh hoạt khoa học để nâng cao sức đề kháng cho trẻ.

Tổ chức Y tế Thế giới (WHO) khuyến nghị giữ vệ sinh cá nhân, rửa tay thường xuyên, che miệng khi ho và giữ môi trường sống thông thoáng. Khi có dấu hiệu sốt cao kéo dài, mệt mỏi, khó thở, người bệnh cần đi khám sớm để được điều trị kịp thời, tránh biến chứng nặng.

Hiện đang giai đoạn giao mùa, số ca mắc cúm A đang tăng, vì vậy việc chủ động phòng bệnh bằng vắc-xin cúm hàng năm là biện pháp đơn giản nhưng hiệu quả, giúp bảo vệ sức khỏe, giảm nguy cơ mắc bệnh và biến chứng nặng, đặc biệt ở trẻ nhỏ, người cao tuổi, phụ nữ mang thai và người có bệnh nền.

TS.Đào Hữu Thân, Trưởng Khoa Phòng chống bệnh truyền nhiễm, CDC Hà Nội cho rằng, vắc-xin cúm mùa hiện nay đã được chứng minh an toàn và có hiệu quả cao. Ngành y tế Hà Nội khuyến cáo các bậc phụ huynh nên sớm đưa trẻ đi tiêm phòng, đặc biệt là trẻ từ 6 tháng đến dưới 5 tuổi và những người có bệnh lý mạn tính, nhằm phòng ngừa các biến chứng nặng.

Nói thêm về vắc-xin, bác sỹ Lê Thị Kim Hoa, đại diện hệ thống tiêm chủng Safpo/Potec nhấn mạnh, mặc dù cúm mùa thường lành tính, nhưng cũng có thể tiến triển nặng với các biểu hiện như sốt cao, khó thở, phù phổi do suy tim và thậm chí có thể tử vong.

Virus cúm mùa gồm nhiều chủng như H1N1, H3N2 và hai chủng nhóm B có khả năng biến đổi kháng nguyên liên tục. Do đó, mỗi năm chủng virus lưu hành có thể thay đổi, vì vậy việc tiêm nhắc lại vắc-xin cúm mùa hàng năm là cần thiết để đảm bảo hiệu quả bảo vệ.

Giải thích thêm về việc phải tiêm vắc-xin cúm hàng năm, chuyên gia của hệ thống tiêm chủng Safpo/Potec cho biết, WHO duy trì các trạm quan trắc virus cúm trên toàn thế giới, trong đó có Việt Nam, nhằm phân lập và xác định chủng virus lưu hành tại từng khu vực địa lý.

Dựa trên các dữ liệu này, WHO dự báo các chủng virus xuất hiện trong mùa Đông - Xuân ở Bắc bán cầu (từ tháng 10 đến tháng 4 năm sau) và mùa Đông - Xuân ở Nam bán cầu (từ tháng 5 đến tháng 10 hàng năm).

Từ đó, WHO hướng dẫn các nhà sản xuất vắc-xin chuẩn bị các chủng phù hợp và cung cấp ra thị trường vào thời điểm thích hợp là tháng 8 và tháng 9 cho Bắc bán cầu, và tháng 4 đến tháng 5 cho Nam bán cầu.

Vì Việt Nam nằm trong khu vực nhiệt đới gió mùa thuộc Bắc bán cầu, người dân nên tiêm vắc-xin cúm Bắc bán cầu mỗi năm một lần, vào thời điểm trước khi mùa cúm bắt đầu, nhằm được bảo vệ suốt mùa Đông và Xuân.

D.Ngân